Son Dakika:
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Afganistan'dan tahliye edilen yaklaşık 120 bin kişiden yüzde 77'sinin Özel Göçmen Vizesine başvurmaya hak kazanan Afganlar olduğunu açıkladı. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Beyaz Saray'da düzenlediği günlük basın toplantısında, Afganistan'daki son gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Afganistan'da hala tahliye edilemeyen kişiler için girişimlerini sürdürdüklerini belirten Psaki, "Tahliye edilenlerden yüzde 77'si, Özel Göçmen Vizesi (SIV) almaya hak kazanan Afganlardı" ifadesini kullandı. KABİL HAVALİMANI İÇİN TÜRKİYE VE KATAR VURGUSU Psaki, çok konuşmamış olsalar da Afganistan'daki tahliyelerde uçaklardan başka yollara da başvurduklarına işaret ederek, bazı durumlarda helikopterlerle insan taşıdıklarını ancak güvenlik gerekçesiyle bunları açıklamadıklarını söyledi. Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nın tahliyeler için tekrar işletmeye açılması yönünde çalışmalarını sürdürdüklerinin altını çizen Psaki, "Havalimanının tekrar faaliyete geçmesi için çalışıyoruz, havalimanının sivil kısmının açılması için Türk ve Katarlı ortaklarımız ile çalışıyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
ABD'nin 20 yıl süren Afganistan savaşına son vererek ülkeden çekilmesinin adından Taliban kısa sürede kontrolü ele aldı. Henüz hükümet açıklamayan Taliban, sadece Pencşir vilayetini alamadı. Burada direniş devam ederken taraflar arasında çatışmalar yaşanıyor. Afganistan'dan çekilmenin tamamlanmasının ardından ABD medyasına konuşan Genelkurmay Başkanı Mark Milley, Taliban kontrolüne giren ülkede iç savaş çıkmasının 'muhtemel' olduğunu söyledi. Taliban'ın gücü kontrol etme kapasitesini sorgulayan Milley, "Daha geniş bir iç savaş çıkma olasılığının var olduğunu düşünüyorum. Bu da aslında El Kaide'nin yeniden kurulmasına, DAEŞ veya diğer terörist grupların büyümesine yol açabilecek koşullara yol açacaktır" dedi. Milley, ülkedeki şartların 12, 24 veya 36 ay içerisinde terörist grupların yeniden canlanacağını gösterdiğini öne sürdü.
New York Times, Afganistan'ın başkenti Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı yakınlarında ABD'nin bir insansız hava aracıyla (İHA) gerçekleştirdiği hava saldırısıyla ilgili kamera kayıtları üzerine yaptığı araştırmada, hedef alınan Zemari Ahmadi'nin DEAŞ'a çalışmadığı ve de iddia edildiği gibi aracında patlayıcı taşımadığı sonucuna vardı. Araştırmanın detaylarının verildiği analiz yazısında, ABD askeri yetkililerinin saldırı düzenledikleri aracı kullanan kişinin kimliğini bilmediklerini kabul ettiğine, 43 yaşındaki Ahmadi'nin araca yüklediği ağır malzemenin "patlayıcı olabileceği" sonucuna varıldığına, ellerinde bu konuda kesin bir bilginin bulunmadığına dikkat çekildi. Hava saldırısında ölen Ahmadi, ABD yardım kuruluşu çalışanı çıktı Kamera kayıtlarının incelenmesi sonucu, ABD'nin DEAŞ üyesi olduğunu iddia ettiği Zemari Ahmadi'nin California merkezli bir yardım ve lobi grubu olan Nutrition and Education Internatinal (NEI) isimli kuruluşta elektrik mühendisi olarak çalıştığı anlaşıldı. Kayıtlarda, saldırı günü Ahmadi'nin iş arkadaşları ile Kabil'de Taliban'ın kontrolü altındaki bir parkta bulunan mültecilere gıda yardımı dağıttığı ve öğleden sonra aracıyla arkadaşlarını aldığı yere bırakarak evine döndüğü tespit edildi. Ahmadi'nin iş arkadaşlarını bıraktığı noktada yanında getirdiği bidonlara su doldurarak araca yüklemesi, ABD'ye ait İHA kamera görüntülerinde "patlayıcı" olarak algılandı. NEI çalışanının evinin bahçesine giriş yaptığı sırada ABD'nin hava saldırısı sonucu hayatını kaybettiği saldırıda, aynı aileden 7'si çocuk olmak üzere 10 sivilin öldürüldüğü bildirildi. Bidonlara su doldurduğu görüntü kaydı ortaya çıktı New York Times, ABD askeri yetkililerin patlayıcı taşıdığı iddiasıyla öldürdüğü Afgan vatandaşı Ahmadi'nin, su akmayan evindeki ailesine götürmek üzere beyaz aracının bagajında taşıdığı bidonlara su doldururken kaydedilen görüntülerini yayınladı. Videonun devamında, Ahmadi'nin yıllardır üyesi olduğu yardım kuruluşu NEI'nin merkezindeki çalışma görüntüleri de yer aldı. Ayrıca, ABD'nin iddia ettiğinin aksine, uzmanlar tarafından incelenen video ve fotoğraflarda vurulan araçta ikinci bir patlamanın izine rastlanmaması, patlayıcı madde taşımadığına delil olarak gösterildi. ABD Afganistan topraklarını terk ederken 29 Ağustos 2021 günü Kabil'de "DEAŞ’ın Afganistan kolu DEAŞ/H unsurlarına ait olduğu ve Kabil'deki havalimanına saldırı düzenleyeceği" iddiasıyla, saatlerce havadan takip ettiği bir aracı vurduğunu duyurmuştu.
ABD topraklarındaki en ölümcül terör saldırısı olan 11 Eylül'ün üzerinden tam 20 yıl geçti. New York'ta sıfır noktasında başlayan anma töreni, çalan bir çan ile start aldı. Ölümcül saldırılarda hayatını kaybeden yaklaşık 3 bin kişi için 1 dakikalık saygı duruşu düzenlendi. New York'taki anıt meydanında kurbanların yakınlarından oluşan bir kalabalığa ABD Başkanı Joe Biden, eski Başkanlar Barack Obama, Bill Clinton, Kongre üyeleri ve diğer devlet adamları da katıldı. Anıt, Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kulelerinin kaçırılan uçaklar tarafından çarpılıp yıkıldığı yerde duruyor. BIDEN 3 TÖRENE DE KATILACAK ABD Başkanı Joe Biden, anma etkinlikleri kapsamında, 11 Eylül saldırılarında kaçırılan uçakların çarptığı üç yeri de ziyaret edecek. Biden ilk olarak bugün "İkiz Kuleler" olarak da bilinen ve saldırılarda yerle bir olan Dünya Ticaret Merkezi'nin bulunduğu New York'taki anma törenine katıldı. ABD Başkanı buradan Pensilvanya eyaletine geçecek. Biden, kaçırılan uçaklardan birinin başka bir hedefi vuracakken yolcularca engel olunup düşürüldüğü tarladaki etkinliğe de katılacak ve ardından ABD ordusunun sembolü Pentagon'daki anma törenine katılmak için Washington'a dönecek. Katıldığı anma törenlerinde konuşma yapmayacak olan Biden'ın Cuma akşamı 11 Eylül'ün 20'nci yıldönümü vesilesiyle yaptığı bir konuşmanın görüntüsünü yayınlandı. BIDEN'DAN 'BİRLİKTELİK' VURGUSU Biden buradaki konuşmasında ulusal birlik duygusuna vurgu yaparak "Bana göre 11 Eylül'den alınan esas ders şu: Birlik bizim en büyük gücümüz" ifadelerini kullandı. Binlerce kişinin katıldığı törende sıkı güvenlik önlemleri alınırken kurbanların yakınları gözyaşları içinde ölenlerin isimlerini okumaya başladı. Hayatını kaybeden 2.977 kişinin isimleri tek tek okundu. O GÜN NELER YAŞANDI? 11 Eylül 2001 Salı günü, saldırganlar Amerikan yolcu uçaklarını kaçırmış ve New York'taki iki gökdelene çarparak binlerce kişinin ölümüne neden olmuştu. Bu saldırılar sadece Amerika için değil, tüm dünya için yüzyılın en travmatik olaylarından biri oldu. ABD'nin doğu kıyısında uçmakta olan dört uçak, birbiriyle bağlantılı kişilerden oluşan küçük bir ekip tarafından aynı anda kaçırıldı. Daha sonra saldırganlar bu uçakları New York ve Washington'ın simgeleşmiş binalarına çarpmak için güdümlü füze gibi kullandılar. Uçaklardan ikisi New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'nin binaları olan İkiz Kuleler'e çarptı. Saldırılarda, toplam 2977 kişi hayatını kaybetti.
Associated Press Haber Ajansı, Planet Labs şirketine ait uydu görüntülerinde, hava üssünde pistin hemen güneybatısında, 1 kilometrekarelik bir alanda konuşlu bazı Patriot bataryalarının ve Terminal Yüksek İrtifa Alan Savuna Sistemi'nin (THAAD), ağustos ayının sonlarından itibaren boşaltıldığını belirtti. THAAD sistemi balistik füzeleri Patriot füzelerine göre daha yüksek bir irtifada yok etme kapasitesine sahip. AP, Hava Üssü'ndeki faaliyetler ve araç hareketlerinin devam ettiğine dikkat çekti. Ancak cuma günü alınan yüksek çözünürlüklü görüntülerin analizlerinde bataryaların boş oldukları ortaya çıktı. AP'ye göre, Suudi Arabistan'daki ABD hava savunma sistemlerinin başka bölgelere konuşlandırılması söylentileri aylardır Washington'da dolaşıyordu. Bunun nedeni ise Çin ve Rusya gibi küresel aktörlerle karşı karşıya gelme riskinin artması. ABD'nin bu hamlesi, Husilerin Suudi Arabistan'ın Abha kentindeki havalimanına yönelik saldırısında 8 kişinin yaralanmasının ardından geldi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, AP'nin konuyla ilgili sorusuna yanıtında, Washington'un Suudi Arabistan'daki bazı hava savunma ekipmanlarının yeniden konuşlandırıldığını kabul etti. Ancak ABD'nin Orta Doğu müttefiklerine "geniş ve derin" bağlılığının altını çizdi. Kirby, "Savunma Bakanlığımız, ABD'nin ulusal çıkarlarını ve bölgesel ortaklıklarımızı desteklemek için Orta Doğu'da binlerce askerimizi ve en gelişmiş hava gücümüz ve deniz kabiliyetlerimizden oluşan güçlü imkanlarımızı bulunduruyoruz" ifadelerini kullandı. ABD'nin hava savunma sistemlerini ülkeden çekmesini kabul eden Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ise bu adımın ortak mutabakatlar sonucunda gerçekleştirildiğini söyledi. Bakanlık, Suudi Arabistan'ın kara, hava ve deniz sahalarını savunmaya muktedir olduğunu vurguladı. Prens Sultan Hava Üssü, 2019'da ülkedeki petrol üretim alt yapısına büyük hasar veren füze ve drone saldırılarının ardından binlerce ABD askerine ev sahipliği yapmıştı. Yemen'deki İran destekli Husiler bu saldırıları üstlense de bazı uzman analizleri ve saldırı bölgelerinden toplanan füze kalıntıları, saldırıların doğrudan İran tarafından düzenlendiğine işaret etmişti.
Afganistan'dan çekilme kararının ve bu süreçte düzenlenen bombalı saldırıların ardından eleştirilen ABD Başkanı Joe Biden'a tepkiler sürüyor. ABD'deki üniversiteler arasında oynanan Amerikan futbolu maçlarının bazılarında "Joe Biden'ı si*****" tezahüratı trend oldu. Independent Türkçe'nin haberine göre, Güney Karolina Askeri Üniversitesi ve Coastal Karolina Üniversitesi arasında 2 Eylül'de oynanan maçta çoğu öğrenci olan seyirciler bu tezahüratı yaptı. Ertesi günkü Kuzey Karolina Üniversitesi-Virginia Tech Üniversitesi müsabakasında da seyirciler ABD Başkanı Biden'a küfretti. Trend 11 Eylül ve 12 Eylül'de oynanan maçlara da yansıdı. Alabama State Üniversitesi ve Auburn Üniversitesi'nin cumartesi günkü mücadelesinde tribünlerde "Joe Biden'ı si*****" sesleri duyuldu. Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın oğlu Donald Trump Jr. konu hakkında cumartesi konuştu. Tezahüratların devam edeceğini düşündüğünü söyleyen Trump Jr. Biden yönetiminin epey kötü durumda olduğunu ve basının bunu gizleyemeyeceğini öne sürdü: "Afganistan'da meydana gelen bir sürü kötü olay sayabilirim. Düşmanlarımıza 65 milyon dolar-80 milyon dolar değerinde teçhizat bırakılması, onlara Amerikan vatandaşlarının listesinin verilmesi, biyometrik cihazların ele geçirilmesi, sivillerden önce askerlerin çekilmesi… Liste böyle devam ediyor." Washington Post ve ABD News'in Eylül başında yaptığı anket, katılımcıların yüzde 44'nün Biden'ın performansından memnun olduğunu ortaya koymuştu. Bu oran Haziran'da yüzde 50'ydi. Biden'ı onaylamayanların oranıysa yüzde 9 artarak yüzde 51 olmuştu.
Başkent Washington'da düzenlenen 2021 İstihbarat Zirvesi'ne katılan Amerikan istihbarat kurumlarının yetkilileri, birkaç yıl içinde El-Kaide'nin Afganistan'da yeniden güçleneceği iddiasında bulundu. Zirvede konuşan CIA Direktör Yardımcısı Cohen, "El-Kaide'nin Afganistan'a doğru bazı potansiyel hareketliliklerinin emarelerini şimdiden görmeye başladık. Şu anda çok erken ancak bu süreci yakından izleyeceğiz." değerlendirmesinde bulundu. El-Kaide'nin Afganistan'da yeniden güçleneceği öngörüsünü paylaşan Cohen, "Ne zaman El-Kaide veya hatta DEAŞ-H, ABD'yi tehdit edecek kapasiteye ulaşabilir? 1-2 yıllık zaman dilimi kulağa mümkün geliyor." yorumunu yaptı. Cohen ayrıca, Afganistan içindeki istihbarat kapasitelerinin önceki düzeyde olmadığını belirtti. Savunma İstihbarat Ajansı Direktörü Scott Berrier da El-Kaide'nin 1-2 yıl içinde Afganistan'da hızlı bir şekilde gücünü artırıp sonrasında ABD anakarasını tehdit eder noktaya gelebileceğini savundu. ABD yönetimi 20 yıllık savaşın ardından 31 Ağustos'ta Afganistan'daki son askerini de geri çekmiş, ülkedeki Amerikalılar ile ABD'ye destek olan çok sayıda Afgan'ı tahliye etmişti. ABD istihbaratı ise Afgan yönetiminin hızlı bir şekilde çökmesini öngörememesi nedeniyle Washington'da eleştiri oklarının hedefi olmuştu.
ABD'nin 20 yıl sonra Afganistan'dan çekilmesinin yankıları sürüyor. 11 Eylül terör saldırısı sonrası Afganistan'ı işgal eden ABD'nin ülkeden ayrılması sonrası Taliban yeninden iktisarı ele geçirmiş, ülkede tabiri caizse bir kaos ortamı oluşmuştu. Konu hakkında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, gündem belirleyecek sözlere imza attı. Sputnik'te yer alan habere göre, Putin, ABD’nin Afganistan’dan geri çekilirken, gerisinde ‘Pandora’nın kutusunu bıraktığını’ söyledi. ABD’ye ait modern silahların yer aldığı çok geniş bir cephaneliğin, Taliban’ın elinde olduğuna dikkat çeken Putin şu ifadeleri kullandı; 'Hepsi gerilerinde; terörizm, uyuşturucu ticareti, örgütlü suç ve dini aşırıcılıkla ilişkili bir dizi sorunu içeren Pandora’nın kutusunu bıraktı. Hem de açık bir halde.' TALİBAN'IN ELİNDE HANGİ SİLAHLAR VAR? ABD basınında yer alan haberlere göre, 4 yıl önce ABD, Afgan kuvvetlerine 208 uçak ve 4,700 Humvee de dahil olmak üzere 75.000 araç verdi, bunların çoğu şu anda Taliban'ın elinde. Taliban’ın eline geçen teçhizat arasında Black Hawk helikopterleri ve A-29 Super Tucano saldırı uçağı bulunuyor. Uzmanlar, gelişmiş hava araçlarının eğitim olmadan kullanılmasının mümkün olmadığını belirtirken, Taliban’ın Amerikan teçhizatını ele geçirmesinin önemli bir propaganda aracı olduğuna dikkati çekiyor. Öte yandan Taliban’ın eline geçen küçük silahlar daha büyük endişe doğuruyor. ABD, geçen 20 yıl içinde Afgan güvenlik güçlerinin eğitim ve teçhizatına 83 milyar Dolar harcadı. Afgan güçlerinin geçen hafta sonu Kabil’den kaçmak için kullandığı en az 46 hava aracının Özbekistan’da olduğu bildirildi.
