Son Dakika:
Türkiye'nin Kabil Büyükelçiliğinin sosyal medya hesaplarından yapılan duyuruda, Afganistan genelindeki güvenlik durumunun izlenmeye devam edildiği kaydedildi. Duyuruda, büyükelçiliğin Türk vatandaşlarıyla sürekli temas halinde olduğu ve bu süreçte tahliye olmak isteyenlerin dönüşleri için gerekli eşgüdümü sürdürdükleri belirtildi. Büyükelçilik ve konsolosluk çağrı merkeziyle iletişime geçen Türk vatandaşlarının, başvuru sırasına göre Türkiye'ye getirileceği kaydedilen duyuruda, "Vatandaşlarımızın kişisel güvenliklerini gözeterek, kendilerine haber verilene kadar beklemeleri uygun olacaktır. Büyükelçiliğimiz ve konsolosluk çağrı merkezi tarafından aranarak, tahliye için davet edilen vatandaşlarımıza gerekli yönlendirme yapılacaktır" ifadesi kullanıldı. Duyuruda ayrıca Türkiye'nin Kabil Büyükelçiliğine +93 79 782 82 83 ve +93 79 182 79 76 ve konsolosluk çağrı merkezine +90 312 292 29 29 telefon numaralarından ulaşabileceği kaydedildi.
Gani'nin BAE'de olduğu, BAE Dışişleri Bakanlığı'nca da doğrulandı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, "BAE Dışişleri ve Uluslararası İş Birliği Bakanlığı, BAE'nin Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve ailesini insani gerekçelerle ülkeye kabul ettiğini doğrulamaktadır" ifadeleri yer aldı.
Amerikan ABC kanalına konuşan Başkan Joe Biden, Afganistan'dan ayrılma kararını, tahliye sürecinde ortaya çıkan durumu ve son gelişmeleri değerlendirdi. Afganistan'dan ayrılma kararının doğru olduğunu ve kararının arkasında olduğunu vurgulayan Biden, bu kararı almalarının gerekçelerini anlattı. "Afganistan'dan ayrılma sürecinin daha iyi yönetilebileceğine inanmıyor musunuz?" şeklindeki soruya yanıt veren Biden, "Sanmıyorum. Bu süreç, ardından kaosun ortaya çıkmadığı bir şekilde ele alınabilirdi, bunun bir yolu olduğu fikri var ama bunun nasıl olacağını bilmiyorum." şeklinde konuştu. Biden ayrıca, söz konusu kararı alırken "kaos olabilir" durumunu da karar alma sürecinde değerlendirdiklerini belirtti. Amerikalıların ülkeden ayrılmasına izin verip vermeyeceği konusunda Taliban'ın ne yapacağından emin olmadıklarını anlatan Biden, "Peki şu an ne yapıyorlar, iş birliği yapıyorlar. Amerikan vatandaşlarının ayrılmasına izin veriyorlar." dedi. Kabil Hamid Karzai Havalimanı'nda ortaya çıkan kaos görüntüleriyle ilgili fikri sorulan Biden, "Bir an önce kontrolü sağlamalıyız ve hızlı hareket etmeliyiz diye düşündüm. Ve öyle de yaptık." şeklinde konuştu. Afganistan'ı terk eden eski Cumhurbaşkanı Eşref Gani ile Taliban'a karşı herhangi bir savunma yapmayan Afgan güvenlik güçlerine atıf yapan Biden, tam da bu sebeplerle ülkeden ayrılmalarının çok doğru bir karar olduğunu söyledi. "Basit bir karar verebilirdim. Eğer kalıyoruz deseydim o zaman çok daha fazla askeri oraya göndermeye hazırlanmamız gerekirdi." ifadesini kullanan Biden, verdiği kararlarla çok sayıda Amerikan askerinin Afganistan'da ölmesini engellediğini belirtti. Amerikalıların tahliyesi sona erene kadar ABD askerleri kalacak Biden, Afganistan'dan ayrılmak isteyen tüm Amerikalıların tahliye sürecinin 31 Ağustos'tan sonraya sarkması durumunda ne yapacaklarının sorulması üzerine, gerekirse bazı ABD askerlerinin kalacağını söyledi. "Afganistan'da 10 ila 15 bin Amerikalı var, doğru mu? Ülkeden ayrılmak isteyen tüm Amerikalılar tahliye edilene kadar askerlerin orada kalacağı konusunda taahhüt veriyor musunuz?" sorusuna Biden, "Evet." şeklinde cevap verdi. Biden, bunun, 31 Ağustos'tan sonra da Afganistan'da kalacakları anlamına gelmediğini vurgularken, halen tahliye edilmesi gereken Amerikalıların olması durumunda 31 Ağustos'ta ne kadar ve ne şekilde askerin kalacağı konusuna bakacaklarını ancak kalan vatandaşlarını çıkaracaklarını belirtti. Taliban’ın ülkeye hakim olma süreci ABD ile Taliban arasında Şubat 2020'de varılan barış anlaşması çerçevesinde bu yıl uluslararası güçlerin Afganistan'dan geri çekilme süreci başladı. Anlaşma yabancı güçlere saldırılmamasını öngörürken Taliban'ın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine dair hüküm getirmedi. Afgan hükümetiyle Doha'daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş zamanlı şekilde, hazirandan bu yana şiddetli saldırılarla Afganistan'da birçok ilçeye, son bir ayda da vilayet merkezlerine hızla hakim oldu. Başkent Kabil çevresini kuşatan Taliban, 15 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeyi terk etmesinin ardından kenti çatışmasız şekilde kontrolüne aldı.
Bakan Çavuşoğlu gazetecilere yaptığı değerlendirmede; "Kapsayıcı bir hükümet kurulacak mı bunları görmemiz lazım. Görüştüğümüz herkes hemfikir uluslararası toplumla hep birlikte hareket edeceğiz. Atacağımız adımlar koordine edilecek. Belki NATO Dışişleri Bakanları toplantısı olacak cuma günü… Önceden bir karar vermek, şöyle olacak böyle olacak doğru olmaz." dedi. ÇAVUŞOĞLU, TALİBAN’DAN TÜRKİYE’YE ZİYARET OLUP OLMAYACAĞI SORUSUNU "Havaalanı ile ilgili farklı görüşler vardı. Ama bu gelişmeler oldu o zaman sayın Cumhurbaşkanımız TV’de söylemişti ama değişik kanallardan iletişimimiz var Kabil’den Doha üzerinden temaslarımız var olması da lazım. Şimdi hükümet kurmak için kendi aralarında görüşmeye başladılar esas öncelikleri o” KILIÇDAROĞLU’NUN AFGAN MÜLTECİLER İÇİN AMERİKAYLA ANLAŞILDIĞI İDDİASI Bakan Çavuşoğlu; "Böyle bir anlaşma hiç olmadı böyle bir teklif de bize hiç gelmedi. Getirelim Afganları sizde tutalım teklifi hiç gelmedi. Gelse de biz kabul etmeyiz” ifadesini kullandı. AFGANİSTAN'DAN TAHLİYELER Çavuşoğlu açıklamalarının devamında, bin 500 civarında Türk’ün Afganistan’da bulunduğunu söyledi. Bu vatandaşların bir kısmının dönmek istemediğini belirtti. Çavuşoğlu, Afganistan’daki vatandaşlara tek tek ulaşılarak gitmek isteyenlerin Türkiye’ye tahliyesini sağladıklarını ifade etti. TÜRKİYE AFGAN HÜKÜMETİNİ TANIYACAK MI? Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Taliban'ın kuracağı yeni hükümetin tanınıp tanınmayacağı ile ilgili soru ile ilgili olarak da; "Ortak tutum için ülkelerle görüşüyoruz, önceden karar vermek doğru olmaz." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, cuma namazını kıldığı Üsküdar'daki Kerem Aydınlar Camisi'nin çıkışında basın mensuplarının gündeme ilişkin sorularını yanıtladı. Afganistan'daki gelişmelere ilişkin soru üzerine Erdoğan, Afganistan sürecinin 20 yılı aşkın bir süreç olduğunu dile getirerek, bu süre içerisinde gerek tüm dünya başta Batı dünyası olmak üzere gerekse İslam dünyasının buraya gereken ihtimamı göstermediğini kaydetti. "Rusya'nın Afganistan'a olan müdahalesi olsun, daha sonra Amerikan'ın müdahalesi olsun bunların hiçbirinde ne yazık ki bu ülkelerin hiçbiri sağlıklı bir yaklaşım gösterememiştir." diyen Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Afganistan'a tüm imkanlarımızla gerek altyapı gerek üst yapıda elimizden gelen gayreti gösterdik, oralarda bu çalışmalarımızı sürdürdük ve halen de oralarda altyapı, üst yapı noktasında çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Fakat az önce ifade ettiğim ülkeler buralara sadece askeri veya silah, bu tür şeylerle yaklaşmışlardır. Trilyonlarca lira buralara kendileri aktarmışlardır. Bu trilyonlarca liranın nerelere harcandığı bu çok önemlidir. İşte eninde sonunda bütün bu atılan adımların geldiği yer belli olmuştur. Afganistan şu anda ciddi manada adeta kendi başına bırakılmış ve Taliban'ın buradaki takınacağı tavır belli olduğu halde başından itibaren Taliban'la çeşitli görüşmeler olmuş, bu görüşmelerin neticesinde gelinen netice de ortada. Şimdi kendileri söylüyorlar. 'Biz bütün bu silah, araç, gereç, mühimmat, bunları nereye bıraktığımız henüz belli değil.' gibi laflar söylüyorlar. Bir taraftan örneğin Amerika bizimle de bazı görüşmeler yaptı. Taliban'la zaman zaman bizim de görüşmelerimiz oldu. Bundan sonraki sürece yönelik yine biz bu tür görüşmeleri yapabileceğimizi de söyledik. Derdimiz o ki bütün buralarda şu anda ölümden uzak bir adımın atılmış olması bana göre Afganistan'ın ön önemli kazanımıdır. Ama şunu da söyleyeyim ki Türkiye'nin ana muhalefeti hep şunu söyledi. 'Afganistan'dan Türkiye'ye 1,5 milyon düzensiz göç oldu. Maalesef ana muhalefetin de muhalefetin de söylediği bu rakamların hepsi yalandır. Türkiye'ye Afganistan'dan böyle bir göç olmamıştır. Bunu nitekim dün de söyledim. Türkiye'de şu anda emniyet kayıtlarımızda ve kayıt dışı 300 bin Afganistanlı göçmen söz konusudur." Erdoğan, yapımına devam edilen önleyici duvarların hepsinin ülkeyi bu tür düzensiz göçleri engellemek için olduğunu vurgulayarak, Suriye'den de Türkiye'ye yaklaşık 4 milyon kişiyle ciddi bir göç olduğunu kaydetti. Bunların hepsinin göç politikasının nerelere ulaştığını ortaya koyması bakımından isabetli olduğunu dile getiren Erdoğan, "Biz ana muhalefetin ve diğerlerinin söylediği gibi de kapılarımızı kesinlikle bize topraklarından kaçkın durumunda olan veya kaçan ülkemize sığınmakta olan insanlara biz kapılarımızı kontrollü olarak devamlı açtık ve geri gönderilmesi gerekenleri de geri gönderme merkezlerinde kontrole almak suretiyle ülkelerine geri gönderdik." diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, cuma namazını kıldığı Üsküdar'daki Kerem Aydınlar Camisi'nin çıkışında basın mensuplarının gündeme ilişkin sorularını yanıtlarken, "Yeni dönemde Türkiye'nin Afganistan'da nasıl bir rolü olacak?" sorusu üzerine, şu anda gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyledi. Gelişmeleri tabii takip ederken, Afganistan politikalarını yakından bildikleri ülkelerle de müzakere halinde olduklarını ifade eden Erdoğan, "Başta tabii Dışişleri Bakanlığımızın bu ülkelerle olan görüşmeleri, yarın örneğin NATO'nun böyle bir toplantısı var ve Dışişleri Bakanlığımızın orada görüşmeleri olacak. Aynı şekilde tabii Taliban'la görüşmeler noktasında da hatta şahsıma bu konu sorulduğunda yine söyledim. Biz gerekirse Taliban'la da görüşmeler yapabiliriz, buna kapalı değiliz. Ortada bir vaka var, bir gerçek var. Bu konuyla ilgili de kapı çalındığında kapımızı açar, görüşmelerimizi de yaparız. Afganistan halkı bizim Müslüman kardeşlerimizdir ve biz onlara kapıyı kapatacak halde değiliz." değerlendirmesinde bulundu. Erdoğan, Türkiye'deki birçok girişimci ve yatırımcının Afganistan'da yatırım yaptığını, bu süreçte onları Kabil Askeri Havalimanı'ndan İslamabad'a, oradan da ülkeye getirdikleri, getirmeye de devam edeceklerini belirtti. "BÜTÜN BU FELAKETLERDE DAYANIŞMA YOK, YALAN VAR" Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Büyükelçiliğinin Türkiye ile Afgan mülteciler konusunda anlaşma yapıldığı iddialarına tepkisi ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun bu konudaki söylemleri üzerine, sosyal medyadan "Yalancı Kemal" kampanyasının yürütülmesine ilişkin değerlendirmesinin sorulması üzerine, şöyle konuştu: "Ondan hiç şüpheniz olmasın yani aynen Bay Kemal sıfatıyla yalancı Kemal'dir. Akşam bir başka, sabah bir başka. Ben hiçbir zaman onun dürüstlüğünü zaten yaşamadım. Yani her olayda, her hadisede yalanlarıyla temayüz etmiş olan bir zattır. Aynen bu olayda da yine işte Amerikan Büyükelçiliği yalanlamıştır. Amerika yalanlamıştır ama bunlar yine hala bunun üzerinden yürümeye devam ediyorlar. Bu sadece orada değil arkadaşlar. Bunları siz medya mensupları olarak görüyorsunuz. Yani Karadeniz'deki sel afetinde, öbür tarafta Antalya, Muğla bütün bu bölgelerdeki yangın afetlerinde, aynı şekilde yine son dönemde yani Bartın, Kastamonu, Sinop bu bölgelerdeki sel afetlerinde yaptıkları her şey yalan. Dürüst bir davranışları yok. Yanlarında zaten yalan makineleri var. O yalan makineleri gayet iyi çalışıyor. Yalan üstüne yalan, yalan üstüne yalan. Ya bu ülkede bir felaket yaşıyoruz, bütün bu felaketlerde dayanışma yok, yalan var. Dürüst olun. Milleti yalanla bir yerlere taşıyacağınızı zannetmeyin. Taşıyamayacaksınız. Ve bu millet sizi yerleştirmesi gereken yere yerleştirdi. Böyle bir felaketin olduğu dönemde siz bu ülkeyi yönetenlerin yanında yer almanız lazım. Yani ne Doğu Karadeniz'de bunu yapabildiler ne yangın afetlerinde bunu yapabildiler ne de Batı Karadeniz'de bunu yapabildiler. Yok. Çünkü bunların meşrebi de mizacı da yalan. Yalan üstlerine bunların bir akışı var, bir gidişi var. Ama benim milletim zamanı geldiğinde bu muhalefete gereken dersi en güzel şekliyle sandıkta verecektir. Çünkü bu ülke, bu millet yalanla bağdaşık değildir. Çünkü bu millet dürüst bir millettir ve dürüstlerle bugüne kadar gelmiştir. Bundan sonra da dürüst yönetimlerle yoluna devam edecektir."
Taliban'ın Kabil'e girmesinin ardından Afganistan'dan İslamabad aktarmalı olarak gerçekleşen tahliye uçuşları devam ediyor. Aralarında Türk vatandaşlarının da bulunduğu 160 yolcu, Kabil Hamid Karzai Havalimanı'ndan Türk Hava Kuvvetleri'nin A400M tipi askeri nakliye uçağıyla İslamabad Uluslararası Havalimanı'na götürüldü. İslamabad'da THY uçağına aktarılan yolcular, yaklaşık 6 saat süren TK-6885 sefer sayılı tahliye uçuşun ardından 06.15'te İstanbul'a getirildi. 10 GÜNLÜK KARANTİNA UYGULANACAK Terminale alınan yolcular, ikametgâh bilgilerinin olduğu ONAM formunu doldurduktan sonra koronavirüs testi yaptırdı. Pasaport işlemlerini tamamlayan Türk yolcuların bildirdikleri ikametgâh adreslerinde, yabancı uyrukluların ise yerleşecekleri otellerde 10 gün karantinada kalacakları öğrenildi.
Afganistan'da ABD ordusunun çekilmesinin ardından Taliban'ın ciddi bir direnişle karşılaşmadan, bir ay gibi kısa sürede Kabil'e girerek yönetimi ele geçirmesi dünyanın gündemine oturdu. Türkiye'de Afganistan'dai güven ve huzur ortamının yeniden sağlanması için çalışmalarını sürdürüyor. Birçok ülke lideriyle görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. İki liderin görüşmesinde Türkiye-Rusya ilişkilerini geliştirecek adımlar ve Afganistan'daki gelişmeler başta olmak üzere bölgesel konular ele alındı. Düşen uçak için başsağlığı Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin, Kahramanmaraş'ta yangına müdahale ederken düşen Rus uçağında hayatını kaybeden Türk ve Rus mürettebat için karşılıklı olarak başsağlığı diledi. Mutabık kalındı Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afganistan'da kurulacak yeni hükümetin de Afgan halkının çeşitliliğini yansıtacak şekilde kapsayıcı ve temsil edici olması gerektiğini, Kabil'de Taliban ve Cumhuriyet liderleri arasında barış, güvenlik görüşmelerinin başlamasının ümit verici olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin, Afganistan'da yeni dönemde kurulacak hükümetle geliştirilecek ilişki hususunda da eşgüdüm içinde olma noktasında mutabık kaldı.
Afganistan'daki Türk vatandaşlarının tahliyesine yönelik çalışmalar sürüyor. Başkent Kabil'den tahliye edilen 16'sı bebek toplam 357 yolcu, önce Türk Hava Kuvvetleri'nin askeri nakliye uçağı ile Pakistan'ın başkenti İslamabad'a, oradan da Türk Hava Yolları'na (THY) ait tahliye uçuşu ile İstanbul'a getirildi. Bugün gerçekleştirilen beşinci tahliye ile, yaklaşık bin kişi Afganistan'dan Türkiye'ye getirildi. İstanbul'a dönenler için bildirdikleri adreslerde 10 günlük karantina süreci başladı.
