Son Dakika:
İngiltere Maliye Bakanı Jeremy Hunt, ülke ekonomisiyle ilgili dikkat çeken ifadeler kullandı. Bakan Hunt, İngiliz ekonomisinin resesyona girdiğini söyledi. İngiliz ekonomisi durgunluk yaşıyor Bütçe Sorumluluğu Ofisi (OBR) verilerine işaret eden Hunt, İngiltere'nin şu anda “diğer ülkeler gibi” durgunluk yaşadığını duyurdu. Sonbahar Bildirisi'ni Avam Kamarası'na sunan Hunt, burada yaptığı konuşmada, Gayri Safi Yurt İçi Hasılanın (GSYİH) 2024'te büyümeye dönmeden önce gelecek yıl yüzde 1.4 küçülmesinin tahmin edildiğini aktardı. Denizaşırı yardım harcama hedefinde geri adım Diğer taraftan İngiliz Bakan, ekonomik durum izin verene kadar yüzde 0,7'lik denizaşırı yardım harcama hedefini korumanın mümkün olmayacağını vurguladı. Hükümetin bu hedefe tamamen bağlı kaldığını anlatan Hunt, bugün ortaya konan planların, harcamaların yaklaşık yüzde 0,5'te kalacağını varsaydığını kaydetti. İklim değişikliğiyle mücadele mesajı BBC'nin haberine göre, iklim değişikliği konusunda İngiltere'nin emisyonları "herhangi bir G20 ülkesinden daha fazla azaltarak" küresel bir lider olduğunu savunan Hunt, şöyle dedi: "Ancak karşı karşıya olduğumuz varoluşsal kırılganlıkla, uluslararası iklim sorumluluklarımızdan geri adım atmak için yanlış bir zaman olacaktır." Jeremy Hunt, 2030 yılına kadar emisyonlarda yüzde 68'lik bir azalma da dahil olmak üzere, COP26'da kabul edilen Glasgow İklim Anlaşması'na tamamen bağlı kaldıklarını teyit etti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Girişimci İşadamları Vakfı ile Türkiye Gençlik Vakfı tarafından düzenlenen 9. Girişimcilik Buluşması Ödül Töreni'ne video mesaj gönderdi. Yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazla yoluyla büyümeyi esas alan ekonomi modelinin müspet etkilerine her alanda şahit olduklarını ifade eden Erdoğan, COVID-19 salgınının dünya ekonomilerini derinden sarstığı bir ortamda G-20 içinde en hızlı büyüyen ülkelerin başında yer aldıklarını aktardı. "İSTİHDAMDA 31 MİLYON SINIRINI AŞMIŞ BULUNUYORUZ" Erdoğan, "Geçtiğimiz yıl büyüme oranlarımız yüzde 11 ve bu yılın ilk yarısında yüzde 7,5 seviyesinde gerçekleşti. İş gücüne katılım oranımız artmasına rağmen istihdamda 31 milyon sınırını aşmış bulunuyoruz. İhracatta her ay yeni bir rekor kırarak hedeflerimize doğru emin adımlarla ilerliyoruz. Ayrıca yatırım hamlelerimizi kesintisiz bir şekilde sürdürmeye büyük önem veriyoruz." dedi. "GÜÇLÜ TÜRKİYE'Yİ İNŞA EDENE KADAR MÜCADELEMİZİ SÜRDÜRECEĞİZ" Türkiye yüzyılı vizyonunun somut projelerini tek tek hayata geçirerek yola devam etmek istediklerini vurgulayan Erdoğan, "İnşallah büyük ve güçlü Türkiye'yi inşa edene kadar durmayacak mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz. Ne terörün ne de terör örgütünün yularını ellerinde tutan emperyalist çetelerin bizi yolumuzdan alıkoymasına izin vermeyeceğiz." diye konuştu.
Pandemi krizi ile başklayan ve ardından gelen Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte devam eden ekonomik dalgalanma kıta boyunca Avrupalıların zor günler geçirmelerine neden oluyor. Birleşik Krallık’ta enflasyon, yüzde 11,1’le son 41 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Bu durum milyonlarca vatandaşın hayatının zorlaşmasına sebep oldu. GALLER’DE YOKSULLUK CİDDİ BOYUTLARA ULAŞTI Vatandaşların en çok zorluk çektiği ülkelerden biri de Galler oldu. Yeni nüfus sayımı verileri, başkent Cardiff’te yoksulluğun ciddi boyutlara ulaştığını gösterdi. “KEDİ-KÖPEK MAMASI YİNE İNSANLAR GÖRDÜM” BBC’ye konuşan, doğu bölgesindeki Trowbridge’te toplum projesi yöneticisi Mark Seed, “Hala, kedi-köpek maması yiyen insanlar görmenin şokunu yaşıyorum. Yemeklerini radyatör üstünde ya da mumla ısıtmaya çalışan insanlar gördüm. Bunlar ürkütücü gerçekler” diye konuştu. “HİKAYELER ŞAŞIRTICI AMA DOĞRU” Hayat pahalılığının giderek arttığını ve insanlara temel gıda maddelerini karşılayacak kadar ödeme yapılmadığını söyleyen Seed, “şaşırtıcı hikayeler” olsa da anlatılanların doğru olduğunu söyledi.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun “İkinci Yüzyıla Çağrı” programında ekonomi danışmanı olarak açıkladığı Daron Acemoğlu’nun geçmişi, CHP’lileri şaşırtmaya devam ediyor. ASKER KAÇAĞI ÇIKMIŞTI Ermeni diasporasını kızdırmamak için Türkiye’de askerlik yapmadığı ve asker kaçağı konumuna düştüğü ortaya çıkan Acemoğlu’nun sicilini dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun ABD Büyükelçisinin ricası üzerine temizlettiği ortaya çıkmıştı. ATATÜRK’Ü HEDEF ALMIŞ Kemal Kılıçdaroğlu’nun danışmanı Daron Acemoğlu’nun Dar Koridor adlı kitabında, Atatürk’ün devrimlerini eleştirdiği ortaya çıktı. Daron Acemoğlu, Dar Koridor adlı kitabının 487.sayfasında; Latin alfabesi, kıyafet devrimi, dini kurumların yapılandırılması gibi bir çok Cumhuriyet devrimini eleştirmiş.
Türkiye, Rusya-Ukrayna Savaşı ile birlikte tırmanan küresel kırılganlığa karşı uyguladığı ekonomi modeliyle üretimi, istihdamı, ihracatı ve cari fazlayı önceliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen hafta yaptığı açıklamada, Türkiye Ekonomi Modeli ile bu sıkıntılı dönemi nispeten rahat geçiren ülkelerden biri olduklarını söyledi. WSJ'nin Türkiye Ekonomi Modeli yorumu Wall Street Journal gazetesi, Türkiye'deki ekonomik görünüme dair bir analize imza attı. "Sürdürülemez" olarak anılan Türkiye'nin uyguladığı ekonomi modelinin bir süre daha sürdürülebilir olduğu vurgulandı. "Erdoğan'ın sıradışı politikaları, makroekonomik koşullarca onaylanabilir" Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın alışılmışın dışındaki politikalarının, 2023'te daha kolay olması beklenen makroekonomik koşullar tarafından da onaylanabileceğine dikkat çekildi. Türkiye'nin yakından izlenen cari hesabının geçtiğimiz ekim ayında yalnızca 0,4 milyar dolar açık verdiği anımsatıldı. Söz konusu verinin, bir önceki ay bildirilen 2,9 milyar dolarlık açığa kıyasla keskin bir düşüşü temsil ettiğinin altı çizildi. "Enflasyon istikrara kavuştu, hanehalkı Türk Lirası'na dönüyor" Aynı analizde, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, enflasyonun 2023'te yüzde 20'ye düşmesini beklediğini söyledi. Türkiye'nin enflasyonu, halihazırda küresel eğilime uygun olarak istikrara kavuştu." denildi. Öte yandan, "Son zamanlarda, hanehalkı döviz mevduatlarından çıkmaya bile başladı. Bu da liranın son birkaç aydaki istikrarının güven tazelediğinin göstergesi." tespitine de yer verildi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, yatırımcıların Türkiye'de iktidarın el değiştirmeyeceğini satın aldığını söyledi. Yeni Şafak'a konuk olan Bakan Nebati, Türkiye Ekonomi Modeli'nin tüm dünyada benimsendiğini kaydetti. Martta Londra'ya gittiğinde yatırımcıların kendisine "Açıksınız, şeffafsınız ama bu politikalara inanmakta güçlük çekiyoruz" dediğini hatırlatan Bakan Nebati, "Temmuz'da 'Yahu siz ne yapıyorsunuz? Biz mi yanılıyoruz?' diye sormaya başladılar. Ekim ve kasıma geldiğimizde 'Galiba siz bu işi çözdünüz' demeye başladılar. Şimdi fonlar bize geliyor ve 'Seçimden sonra nasıl icraatlar yapacaksınız?' diye soruyorlar. Kimse şu anda, hatta ağustos ayından itibaren ne içeride ne de dışarıda 'Faizi artıracak mısınız?' diye bir soru sormaya gelmiyor. Tersine 'seçimden sonra bu politikalarınıza devam edecek misiniz?' diye soruyorlar" şeklinde konuştu. ZİHİNLERİ 180 DERECE DEĞİŞTİRDİK Bakan Nebati, bu zihinsel dönüşümü kabul ettirmenin kolay olmadığına dikkat çekti. Nebati, "Önyargıları zamanla kırıldı ve 'Ne yapıyorsanız reçeteyi bize de verin' demeye başladılar. Çünkü, zihinsel dünyayı 180 derece değiştirmek gerçekten çok zor. Bunu ben kendi bürokrasimde de yaşadım. 2018'den itibaren önemli adımlar atıldı. 2018 Ağustos'unda bir tarafta saldırı, bir tarafta atılan adımlar. Bakan Bey'in net duruşu (Berat Albayrak) ve Cumhurbaşkanımızın sağlam duruşuyla atılan adımlar doğru sonuçlar doğurdu. Bir şeyi yaptığınız zaman kararlı durmanız çok önemli. Bu sonuçları kararlı bir duruş sergileyerek elde ettik" dedi. 20 ARALIK EKONOMİNİN 15 TEMMUZ'UYDU Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 20 Aralık 2021'de duyurduğu Kur Korumalı sisteminin perde arkasını anlatan Bakan Nebati, 20 gün boyunca üzerinde çalıştıkları paketin saatler içerisinde sonuç verdiğini ifade etti. Nebati, "Cumhurbaşkanımız o gece çok güçlü bir duruşla kararları açıkladı. Kur Korumalı Mevduat başlığı altında 13 çözüm önerisi duyurduk. Ve ilk defa o gün, döviz kurunda o günlerde yaşanan hızlı yükseliş sonrası, hiçbir müdahale yapılmadan, o gece döviz 18 lira 36 kuruştan 10,5 liralara kadar geriledi. Sabaha kadar hiçbir şekilde müdahale olmadı. Hiçbir şekilde! Bu, benim için bir anlamda ekonominin 15 Temmuz'uydu. Farklı bir geceydi, olağanüstü bir geceydi" diye konuştu. KİMSE KURLARDA BOŞUNA HAREKETLİLİK BEKLEMESİN Kurlara dair beklentisiyle ilgili soruları da cevaplandıran Bakan Nebati, döviz kurlarında olağanüstü bir hareketlilik beklemediğini söyledi. Merkez Bankası tarafından açıklanan TÜFE bazlı reel efektif döviz kurunun yılın son ayında 55,7'den 54,7'ye gerilediğine dikkat çeken Nebati, "Ben halen reel efektif döviz kurunda yakın dönem için optimal noktanın 2020-2022 dönemi ortalaması olan 60 seviyelerinde olduğuna inandığım için bugünlerde döviz fiyatlarındaki bir artışın hiç de makul olmayacağını, işletmelerin adımlarını atarken sadece döviz kurları üzerinden değil, pazar çeşitlendirme ve etkin maliyet yönetimi gibi alanlarda çözüm arayışı içinde olmaları gerektiğini düşünüyorum. Özellikle girdi maliyetlerini nasıl daha iyi kontrol altında tutacaklarına ve verimliklerini nasıl daha ileri noktalara taşıyacaklarına ilişkin çalışma yapmaları konusunda müteşebbislerimize çağrı yapmak istiyorum. Birazcık onlar da hesap kitaplarını yapsınlar, diğer yandan pazarlama faaliyetlerine de daha çok eğilsinler" uyarısında bulundu. 2022 YILI BÜYÜME ORANIMIZ YÜZDE 5'İN ÜZERİNDE OLUR Üretimin üçüncü çeyrekte de güçlü bir şekilde devam etmesinin büyüme çıtasını yukarı taşıdığını belirten Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "Fabrikalar 2-3 yıllık siparişler aldı. Stokları doldu. Nitekim dördüncü çeyrekte gelen verileri inceliyoruz. Öncü göstergelere göre Eylül-Ekim aylarındaki dördüncü çeyrek büyüme beklentimiz yüzde 1'in altındaydı. Ancak şimdi görülüyor ki dördüncü çeyrekteki büyümemiz yüzde 2'nin de üzerinde olacak. Dolayısıyla yılı yüzde 5'in üzerinde büyümeyle kapatmış olacağız" şeklinde konuştu. MARKETLERE İNDİRİM TEŞEKKÜRÜ Bakan Nureddin Nebati, tüm dünyada zorlu geçen 2022 yılında öngörülebilirliğin zayıf olduğunu söyledi. Marketlerin de geçen sene önünü görmekte zorlandığını dile getiren Bakan Nebati, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ancak şimdi durum değişti. Tüketici maliyetleri düşüyor. Enerji, petrol, lojistik fiyatları geriliyor. 30 liralara kadar çıkmış mazotun litre fiyatı bugün 22-23 lira. Petrolün varil fiyatı 87 dolarlardan 78 dolarlara düştü. Bu yüzden maliyetler yükselmiyor. Sadece asgari ücret maliyeti arttı. Bunun da etkisi sınırlı olacaktır. Marketler zaten EYT ve asgari ücretin maliyetini aralık ayında ürünlere yansıttılar. Beklentiler, enflasyondaki en önemli etkendir. Ortamdaki öngörülebilirlik artınca marketlerimiz de ellerini taşın altına koymaya başladılar. İnsanımızı ve ülke ekonomimizi gözeten tüm uygulamaları takdirle karşılıyoruz." EN BAŞARILI BÜTÇE RAKAMLARI GELİYOR Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati; emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) verilen müjde, işverene sağılanan asgari ücret desteğinin artırılması, memur ve emekli maaşlarının enflasyonun üzerinde yüksek bir refah payıyla açıklanmasına rağmen Türkiye'nin başarılı bir bütçe performansıyla yola devam edeceğini anlattı. 2022 bütçe sonuçlarının 16 Ocak'ta açıklanacağını ve kendisinin de bir basın toplantısıyla yıllık değerlendirme yapacağını belirten Nebati, şunları kaydetti: "Sonuçları paylaştığımızda, bütçenin ne kadar güçlü bir şekilde yeni yılına devredildiğini ve aldığımız önlemlerle tarihi rekorlar kırarak bir yılı nasıl geride bıraktığını ortaya koymuş olacağız. EYT'nin maliyetini de memur ve emeklilere verdiğimiz refah payını da sırtlayabilecek durumdayız. Şunu söyleyebilirim; rakamlardan ziyade tarihi rekor... Şu ana kadar en başarılı bütçe gerçekleşmelerine şahit olacağız." AVRUPA'DAKİ ÜRETİM TÜRKİYE'YE KAYIYOR Şu anda Almanya başta olmak üzere Avrupa'da birçok firmanın fabrikalarını kapattığına dikkat çeken Nebati, şöyle devam etti: "Bizde durum çok farklı. Birçok fabrikanın 2-3 yıllık siparişler aldığını duyuyorum. Siparişler Türkiye'ye kayıyor ve biz de sanayicilerimizin bu fırsatı kullanabilmesi için önemli destekler sağlıyoruz. Planlarını buna göre yapmaları lazım. Bizim insanımızın ekonomiye dair ilk baktığı yer dövizdir. Dövizde de dolar öne çıkıyor. Dolar arttı mı azaldı mı diye bakar. Arttıysa enflasyon artar, düşüyorsa enflasyonun etkisi azalır şeklinde yaklaşılıyor. Kur Korumalı Mevduat uygulamamız son derece başarılı oldu. Bugün döviz kurlarında olağanüstü bir artış, ya da olağanüstü bir düşüş beklentisi içinde olmak çok hatalı bir beklenti olur."
14 Mayıs 2023 tarihindeki seçime hazırlanan partiler vaatlerini tek tek anlatmaya başladı. Millet İttifakı'nın açıkladığı binlerce seçim vaadinin ardınan bu kez de HDP ekonomiye dair programını açıkladı. HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Rıdvan Turan tarafından anlatılan HDP'nin "Demokratik Ekonomi Programı" maddelerinde en dikkat çeken kısım ise PKK'ya yapılan operasyonların maliyeti oldu. "Operasyonların maliyeti 2 milyar dolar" "Barış politikaları ile olağanüstü bir tasarruf sağlayacağız." diyen Turan, şu ifadeleri kullandı; Yalnızca şu anda AK Parti iktidarının Suriye'de yaptığı operasyonların bu ülkeye karşılığı yıllık 2 milyar dolardır. Toplamda Kürt sorununu barışçı ve demokratik bir biçimde çözülmemesi, inkâr, imha ve asimilasyon politikaları sebebiyle trilyonlarca dolarlık kaynak heba edilmiştir. Aynı zamanda barışımızın ve huzurumuzun dinamitlendiği bir süreç ile karşı karşıya kaldık. Demokratik bir ekonominin olmazsa olmazı bu gider kalemini ortadan kaldırmak, barış, demokrasi içerisinde emeğin özgürlüğü temelinde bütün farklılıkların yan yana yaşayabileceği bir Türkiye’yi inşa etmek.
Altılı Masa'da ekonomi yönetimi için de tartışma yaşanıyor. CHP'de Faik Öztrak ile Selin Sayek Böke seçimi kazanmaları halinde Hazine'nin başına geçmek istiyor. DEVA Genel Başkanı Ali Babacan'ın talebi de ekonominin tek patronu olmak. İYİ Parti ise Erhan Usta ve Bilge Yılmaz'ın isimlerini öne sürüyor. 6'lı koalisyonun ortak cumhurbaşkanı adayı olarak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun ilan edilmesinden sonra 6'lı Masa ve CHP'de kabine kavgası başladı. Masanın ortakları ile birlikte İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlarının da cumhurbaşkanı yardımcılığı vaadi aldığı 6'lı Masa'da, kabinede 'kimin hangi görevi üsteleneceği' de tartışma konusu oldu. ÖZTRAK İLE BÖKE ARASINDA GİZLİ REKABET Yeni Şafak'ın haberine göre, CHP'de Parti Sözcüsü Faik Öztrak ve CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke'nin Hazine'nin başına geçmek istiyor. İkili arasında yaşanan gizli rekabetin dışında kalan bir yarış ise DEVA ve İYİ Parti arasında sürüyor. DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, ekonominin tek patronu olarak ekonomiden sorumlu cumhurbaşkanı yardımcısı olmak istiyor. BABACAN EKONOMİYİ İSTİYOR Ancak İYİ Parti buna karşı. Babacan'ın bu isteğine karşı İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Erhan Usta ve Bilge Yılmaz'ın isimlerini ön plana çıkarıyor. Akşener, Grup Başkanvekili Erhan Usta ve Ekonomi Politikaları Başkanı Bilge Yılmaz'ı gösterip, "Ekonomiden sorumlu bakanlıklarda biz de iddialıyız" mesajını veriyor. HAZİNE'Yİ DE BANA VERİN! Olası 6'lı Masa iktidarında Hazine'nin ayrı bir bakanlık olarak yapılandırılması da gündemde. Bu noktada Babacan, Hazine'nin bakanlık olarak değil, ekonomiden sorumlu cumhurbaşkanı yardımcısına bağlı biçimde örgütlenmesinden yana. Hazine bürokrasisinin gerçekte kime bağlı olacağına ilişkin genel merkezlerde stratejiler üretiliyor. Bu konuda Masa'nın en büyük kavgaları arasında yerini sıcak tutuyor.
