Son Dakika:
İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in Bingöl programına katılan isimlerden biri olan İyi Parti Grup Başkanvekili ve Kocaeli Milletvekili Lütfü Türkkan, burada tepkisini dile getiren şehit ağabeyine ağza alınmayacak küfürler etti. Yaşananların kameralara yansıması, olayı Türkiye'nin gündemine taşıdı. Skandal açıklama İstifa eden Türkkan'ın yerine grup başkanvekilliğine Erhan Usta seçildi. yankıları hala süren olay hakkında İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'den skandal bir açıklama geldi. Ne diyeceği merak konusu olan Akşener de, Türkkan'ın yaptığını 'Hislerine yenik düşmek' olarak yorumladı ve olayı provokasyon olarak değerlendirdi. AKŞENER'DEN ŞEHİT AĞABEYİNE SKANDAL SÖZLER Akşener, şehit ailesini planlı bir provokasyona alet olmak ile suçlarken, Türkkan'a ise tek laf etmedi. Akşener şöyle konuştu: "Ak Parti'nin planlı bir provokasyonu sonucunda talihsiz bir olay yaşadık. Evet Lütfü Bey bir hata yaptı. Ancak olgunluk gösterdi. Karşıdaki, genel başkanına küfürler etmiş ahlaksız bir adam da olsa hislerine yenik düştü. Sinirlerine hakim olması gerekirdi. Siyasi deneyimi ve konumu bunu gerektirdi. Maalesef olamadı, hislerine yenik düştü. Hatasını mazur görecek değiliz."
Balıkesir Edremit’ten akşam saatlerinde gelen haber Türkiye’yi yasa boğdu. Edremit İlçe Emniyet Müdürlüğü ekipleri, uyuşturucu ihbarı üzerine içinde silahlı şüphelilerin bulunduğu 35 AAE 965 plakalı otomobili takibe aldı. Havran’a kadar süren kovalamacada uyuşturucu satıcıları ile polis arasında çatışma çıktı. Olayda polis memuru Abdulkadir Güngör (30) yaralandı. Ağır yaralanan polis memuru Edremit Devlet Hastanesinde doktorların tüm müdahalesine rağmen kurtarılamadı. 3 KİŞİ YAKALANDI 1 KİŞİ KAÇTI Polis ekipleri tarafından yapılan çalışmalar sırasında kaçan şüphelilerden Osman Beke, Eray Aykul ve eşi Meral Aykul yakalanarak gözaltına alındı. Polis memuru Abdulkadir Güngör’ü şehit ettiği belirlenen Devrim Erdem ise her yerde aranıyor. SEZGİN TANRIKULU POLİS KATİLİNE SAHİP ÇIKMIŞ Uyuşturucu satıcısı ve polis katili Devrim Erdem’in ise 2014 yılında kaldığı Balıkesir Kapsut L Tipi Cezaevi’nde CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun hak aradığı isimlerden olduğu ortaya çıktı. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 2014 yılında dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın cevaplaması istemiyle verdiği soru önergesinde, “Balıkesir Kapsut L Tipi Cezaevi’nde adli tutuklu Devrim Erdem elleri kelepçeli olarak üç gün odada tutulduğu iddiası doğru mudur?” ifadelerini kullandığı ortaya çıktı.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in geçtiğimiz haftalarda gerçekleştirdiği Siirt ziyaretinde bir esnaf, Akşener’e "Şu an sizin bulunduğunuz yer Kürdistan'dır" demişti. Bu sözlere sessiz kalan Akşener büyük tepki çekmişti. Akşener'in tepki göstermediği kişiye HDP'den vekil seçilen ve ardından TİP'e geçen Barış Atay'dan destek geldi. "HER YURTTAŞ BURAYA KÜRDİSTAN DİYEBİLİR" Terör örgütü PKK'nın yayın organı Mezopotamya Haber Ajansı'nın da aralarında olduğu 'gazetecilere' açıklamada bulunan Atay, "Bölgenin tarihsel bir gerçekliği var ve bu inkar edilemez. Burada yaşayan her yurttaş da 'Kürdistan' diyebilir." dedi. Atay, sözlerinin devamında "Konjektürel bir süreç var ve bu dönemi iyi kullanabilirsek beraber kazanabiliriz. Umutlu bir süreçte yürüyoruz. HDP ile temaslarımız oluyor önümüzdeki günlerde bunlar daha çok vücut bulacak." ifadelerini kullandı.
KKTC'nin kuruluşunun 38. yılı, KKTC genelinde kutlanmaya devam ediyor. Başkent Lefkoşa'daki Dr. Fazıl Küçük Bulvarı'nda düzenlenen törene, Cumhurbaşkanı Tatar'ın yanı sıra Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, KKTC Cumhuriyet Meclisi Başkanı Önder Sennaroğlu, Başbakan Faiz Sucuoğlu, Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat Başçeri, bakanlar, milletvekilleri, KKTC'nin ikinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, üçüncü Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığını temsilen Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Adnan Özbal, askeri erkan, kurum ve kuruluşların temsilcileri ile çok sayıda vatandaş katıldı. İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan tören, Cumhurbaşkanı Tatar'ın tören birliklerini denetlemesi ve halkı selamlamasıyla devam etti. "YÜCE TÜRK ULUSUNUN EŞSİZ DESTEK VE YARDIMI HER ZAMAN BİZİMLE OLMUŞTUR" Cumhurbaşkanı Tatar, burada yaptığı konuşmada, Kıbrıs Türk halkının en mutlu günlerinden birisini 15 Kasım 1983'te yaşadığını belirterek, onurlu bir varoluş mücadelesi ve eşsiz fedakarlıklarla kurdukları KKTC'nin 38. kuruluş yılını büyük bir coşkuyla kutladıklarını söyledi. Kıbrıs Türk halkının milli mücadele lideri Dr. Fazıl Küçük ve KKTC'nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş'ın sık sık "bir halkın ulaşabileceği en yüce ve onurlu mertebe, bağımsız-egemen bir devlete sahip olmasıdır" yönünde açıklamalarda bulunduğunu aktaran Tatar, sözlerini şöyle sürdürdü: "Kıbrıs Türk halkı olarak eğer bugün, başı dik ve onurlu bir biçimde kendi vatanımızda özgürce yaşayabiliyorsak bunu her türlü bedeli gözünü kırpmadan ödeyen kahraman halkımıza, aziz şehitlerimize, gazilerimize, ulusal kahramanlarımıza, Dr. Fazıl Küçük'ten Rauf Raif Denktaş'a uzanan şanlı ecdadımıza ve ana vatanımız Türkiye Cumhuriyeti'ne borçluyuz. Ne mutlu ki bu soylu mücadelenin her aşamasında kopmaz, ayrılmaz bir parçası olduğumuz yüce Türk ulusunun eşsiz destek ve yardımı her zaman bizimle olmuştur." Tatar, Kıbrıs Türk halkının kurucusu ve ortağı olduğu Kıbrıs Cumhuriyeti'nden, 1963 Kanlı Noel saldırılarıyla silah zoruyla atıldığını hatırlatarak, şehitler ve gazilerin destansı bir varoluş mücadelesi verdiğini, bu günlere büyük acılar ve soykırım girişimlerine karşı direnerek geldiklerini vurguladı. 15 Temmuz 1974'te tüm dünyanın gözleri önünde askeri darbe ile Kıbrıs Helen Devleti'ni ilan eden Yunan cuntasını, etkin ve fiili garantörlük hakkını kullanarak durduranın Türkiye olduğunu anımsatan Tatar, şu ifadeleri kullandı: "Çağrımız üzerine, can ve mal güvenliğimiz ve istiklalimiz için 20 Temmuz sabahı Kıbrıs'a bir barış harekatı gerçekleştirilmemiş olsaydı bugün Kıbrıs, bir Yunan Adası'na dönecekti. Bugün üzerinde devlet kurduğumuz, özgür olarak yaşadığımız bir vatana sahipsek bu, Mücahit ve Mehmetçik sayesindedir. 15 Kasım 1983'te KKTC'nin ilanı, Rum tarafının bizim egemen eşitliğimizi kabul etmemesi, bizlerle yetki ve refah paylaşımını reddetmesi ve uluslararası camianın sadece Rum tarafının sesini duymasının bir sonucudur." Rum tarafının, Kıbrıs Türk tarafına, anayasasını talan ettikleri ve bir Rum devletine dönüştürdükleri sözde Kıbrıs Cumhuriyeti'ne dönüş çağrısı yaptığını ve kendilerini zamanla asimile etmeyi hayal ettiğini belirten Tatar, bu hayal nedeniyle 53 yıl süren müzakerelerde Rumların tüm önerileri reddettikleri gibi, Kıbrıs müzakere tarihinde ilk kez eş zamanlı ve ayrı ayrı referanduma götürülen 2004 Annan Planı'nı da reddettiklerini hatırlattı. "EGEMEN EŞİTLİĞİMİZ VE EŞİT ULUSLARARASI STATÜMÜZ KABUL EDİLMEDEN BİR MÜZAKERE SÜRECİNE GİRMEYECEĞİZ" Tatar, yarım asrı aşkın bir süredir müzakerelerde zemin olarak yer alan "federasyon" modelinin tükenmiş olduğunu en üst düzeyde ilgili uluslararası taraflara ilettiklerinin altını çizerek, şunları söyledi: "Egemen eşitliğimiz ve eşit uluslararası statümüz kabul edilmeden bir müzakere sürecine girmeyeceğimiz de resmi pozisyonumuz olarak kayda geçirilmiştir. Kıbrıs'ta adil ve sürdürülebilir bir çözüm sadece halihazırda var olan iki devlet gerçeğine ve iki tarafın eşit uluslararası statüsü ve egemen eşitliğine dayalı olarak gerçekleştirilebilir. Kıbrıs Türk halkının özgür iradesiyle seçilmiş bir Cumhurbaşkanı olarak, Kıbrıs'ta yeni sorunlara ve belirsiz bir geleceğe adım atmak yerine Ada'da ve Ada etrafında olan sorunlara çözüm üretebilecek yeni vizyonumuz ile yeni bir dönemin kapısını açmış bulunmaktayız. İsviçre'nin Cenevre kentinde 27-29 Nisan'da Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres öncülüğünde gerçekleşen 5+1 formatındaki gayriresmi Kıbrıs konulu konferansta, BM'ye Kıbrıs'ta kalıcı çözüm için 6 maddeden oluşan bir öneri sundum. Bu önerimle müzakere masasına ilk kez egemen eşit iki ayrı devletin varlığına ve kurumsal iş birliğine dayalı çözüm önerimiz konulmuş oldu. Her daim olduğu gibi Cenevre'de yanımızda olan Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanımız Sayın Mevlüt Çavuşoğlu'na Kıbrıs Türk halkı adına teşekkür ederim." Tatar, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve tüm sorunların çözümünde KKTC'ye her türlü desteği veren başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'a ve emeği geçen tüm devlet yetkililerine teşekkür etti. Cumhurbaşkanı Tatar, "Kapalı Maraş'ı açma kararımız, Kıbrıs meselesine yeni bir boyut kazandırmıştır. Maraş, bizim egemenliğimizdedir ve KKTC toprağıdır. Yıllardan beridir mallarını ve mülklerini değerlendiremeyen hak sahiplerinin askeri bölge statüsünün kaldırılmasını takiben mülklerine sahip çıkmaları insan hakları bakımından da son derece önemlidir." dedi. Maraş'ın yüzde 3,5'ine tekabül eden bir bölümün "askeri bölge" statüsünden çıkarıldığını kaydeden Tatar, uluslararası hukuk ve insan haklarına uygun olarak mülk ve mal sahiplerine, Taşınmaz Mal Komisyonuna başvurarak mallarını geri alabilme olanağı tanındığını da söyledi. Tatar, Kıbrıs'ta ve bölgede kritik gelişmeler yaşanırken, Doğu Akdeniz'deki jeopolitik durumun hidrokarbon kaynakları üzerinden bir mücadeleye dönüştüğünü belirtti. "ANA VATANIN VERDİĞİ KARARLI DESTEĞE MÜTEŞEKKİRİZ" "Buradaki ana hedef, Doğu Akdeniz'deki Türk egemenliğinin temel noktalarından olan KKTC'yi tasfiye edip, ana vatan Türkiye'yi Doğu Akdeniz'den uzaklaştırmaktır." diyen Tatar, şöyle devam etti: "Bu durum, yoğun ve karmaşık bir siyasi mücadelenin yanı sıra gerginliğin ve askeri faaliyetlerin de yoğunlaşmasına neden olmuştur. Gerginliğin ana nedenlerinin biri de Rum-Yunan ikilisinin olumsuz tutumları ile silahlanma faaliyetlerine devam etmeleridir. Kıbrıs Türk halkı olarak Kıbrıs Ada'sını çevreleyen denizlerdeki haklarımıza sahip çıkma kararlığı içerisindeyiz. Ana vatan Türkiye ile bu yönde yapılan anlaşmalara bağlı olarak ana vatanın verdiği kararlı desteğe müteşekkiriz." Tatar, egemen eşitlik temelinde Kıbrıs Adası etrafındaki hidrokarbon zenginliklerinden yararlanmak konusunda Rum kesimine yaptıkları iş birliği önerilerini bir kez daha tekrarlayarak, Rum tarafının bu iş birliği önerisine kulak asmaması ve Ada çevresinde tek yanlı girişimlere kalkışması halinde bunlara kesinlikle karşılık verileceğini ifade etti. Cumhurbaşkanı Tatar, "Devletimizin ilanı ve kuruluşu, aynı zamanda Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün komutasında silah arkadaşları, kahraman Mehmetçikler ve fedakar, cefakar Anadolu insanının el ele vererek, gerçekleştirdiği zaferlerden, Kurtuluş Savaşı'ndan ilham alınarak taçlandırılan bir eserdir, gurur abidesidir. 15 Kasım 1983 tarihi, Kıbrıs'ta bir dönüm noktasıdır." diye konuştu. Tatar, bu anlamlı günde başta Küçük ve Denktaş ile aziz şehitleri rahmetle yad ederek, gazilere minnetlerini sundu. Konuşmanın ardından halk dansları gösterisi ve resmi geçit töreni yapıldı.
İstanbul Medipol Üniversitesi'nde ellerinde kılıç ve bıçak bulunan yabancı uyruklu öğrencilerin bulunduğu video sosyal medyayı karıştırmıştı. Sedat Peker'in sözcüsü Erk Acarer'in paylaştığı videonun, Medipol Üniversitesi Uluslararası Öğrenci Festivali'nde çekildiği ortaya çıktı.
“Katil Devlet” ifadesinden dolayı hakkında soruşturma başlatıldı Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Türkiye İşçi Partisi (TİP) İstanbul Milletvekili Ahmet Şık hakkında katıldığı iki ayrı programdaki ifadeleri nedeniyle soruşturma başlatmıştı. AA’nın aktardığı başsavcılık açıklamasında Şık’ın katıldığı bir yayında “Bu devlet katil, bu devleti yıkmamız gerekiyor, evet, Türkiye Cumhuriyeti devleti bir katil devlettir” dediği aktarılarak bu nedenle resen soruşturma başlatıldığı belirtilmişti. Başsavcılığın ikinci açıklamasında da Şık’ın yine bir televizyon programında şu sözleri sarf ettiği aktarıldı: “Şunu açıklıkla ifade edeyim mi, eğer AKP, bu iktidar bloku vatansever ve ben terörist isem, onlar gibi vatansever olmaktansa teröristlerin başımın üzerinde yeri var. O iktidarı zayıflatacak her türlü politika, bu iktidarın köpek dişlerini kıracak, azı dişlerini çekecek her şey meşrudur.” Açıklamada bu sözler dolayısıyla da Şık hakkında resen soruşturma başlatılmıştı. Şık soruşturma haberinin ardından Twitter hesabından görüşlerini ‘el artırarak’ yazdı: “Devlet katil sözlerim nedeniyle eleştirileceksem/yargılanacaksam eksik tespit yaptığım için bu olmalı. Çünkü devlet seri cinayetler işleten bir katildir. Hiçbir devlet yoktur ki elinde kan olmasın.”
Mükerrer şiddetin önlenebilmesi, mağdur kadınların tekrar aynı şiddet olayına maruz kalmaması için şiddet uygulayanın mağdura yaklaşmaması yönünde 7/24 kesintisiz olarak takibinin yapılabilmesi amacıyla Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezi’nde (GAMER) Elektronik İzleme Merkezi kuruldu. Böylelikle elektronik kelepçe takılması yönünde aile mahkemelerince verilen kararlar bu merkezden takip edilebiliyor. Sistem nasıl çalışıyor? Elektronik kelepçe takmakla yükümlü kişi, şiddete maruz kalma ihtimali olan kişiye mahkeme kararının belirttiği mesafeden fazla yaklaşırsa merkeze GPS üzerinden uyarı sinyali düşüyor. Uyarı doğrultusunda izleme personeli eş zamanlı olarak hem yükümlüyü hem de mağduru arıyor ve bulunduğu koordinattan ayrılmasını istiyor. Yükümlünün harekete devam etmesi ihtimali göz önüne alınarak mağdurla da irtibat kuruluyor ve kendini güvenli bölgeye alması, koruması için bir ekip gönderileceği söyleniyor. Yükümlü hareketine devam ederse kolluk personeli tarafından müdahale ediliyor ve hakkında gerekli işlemler başlatılıyor. Yükümlü kelepçeye sabotaj girişiminde bulunduğu anda merkez uyarılıyor Eğer yükümlü kendisine takılan elektronik kelepçe ünitesini şarj etmezse veya kelepçeye yönelik bir sabotaj girişimi olursa; kayışı kesme, koparma, klips olarak ifade edilen aparatı çıkarma ya da farklı bir teşebbüs olursa elektronik kelepçe izleme personelinin ekranına bir uyarı düşüyor. Personel tarafından yükümlünün bu hareketten vazgeçmesi isteniyor. Yükümlü, mağdura yaklaşmaya devam ederse kolluk personelinin kendisine müdahale etmesi sağlanıyor. Bunun yanı sıra yükümlünün akrabaları ve yakınları tarafından şiddete uğrayacağı yönünde mağdurun bir rahatsızlığı olması halinde ise mağdura panik butonu veriliyor. Bu butona bastığı anda izleme personelinin ekranına ‘mağdur panik butonuna bastı’ yönünde bir ihbar geliyor. Doğrudan bu ünite veya cep telefonu üzerinden mağdurla iletişime geçilerek güvenlik güçlerinin müdahale etmesi sağlanıyor. 764 kişiye takip yapıldı, hiç şiddet olayı yaşanmadı Elektronik İzleme Merkezinde şu an 272 kişiye aktif izleme yapılırken bugüne kadar toplam 764 kişiye elektronik kelepçe takılarak takibi gerçekleştirildi. Elektronik kelepçe uygulaması ile takip edilen hiçbir vakada kadına şiddet olayı yaşanmadı.
Dünya Gazetesi'ne konuşan TOGG CEO'su Gürcan Karakaş'ın açıklamaları şöyle: Dünyada otomotiv sektörü nereye gidiyor? Nasıl evriliyor? Elektrikli araçlar gerçekten de beklendiği gibi dünyada öne geçer mi? Bu ne zaman gerçekleşir? Elektrikli araçların en yoğun yollarda olduğu ülkeler hangileri? Otomotiv endüstrisi büyük bir hızla mobilite ekosistemine dönüşüyor, oyunun kuralları değişiyor. Ekosistem, sözlük anlamıyla canlı ve cansız varlıkların etkileşimleriyle oluşan ve birbirlerini besleyerek süreklilik arz eden bir düzeni tarif ediyor. Mobilite ekosistemi ise bütün ulaşım alternatiflerinin ve hayatımıza değer katacak her türlü hizmetin birbirine akıllı bir şekilde bağlı ve interaktif olduğu bir dünya demek. Bugünün otomobil dünyası ürün konseptini oluşturma, aracı geliştirme, üretme, satış ve sonrasındaki işleyişlerle ilgileniyor. Bizim işimiz ise başkalarının işinin bittiği yerde başlıyor çünkü biz otomobili yeni nesil akıllı bir mobilite cihazına dönüştürüyoruz. Değişen kullanıcı beklentileri doğrultusunda telefonda yaşanan dönüşüm bugün otomotivde yaşanıyor. Veri bazlı iş modelleri bu yeni dünyada çok önemli ve müthiş bir potansiyel. 2035'ten itibaren kârlılık havuzunun yüzde 40-50'sinin bu dünyadan geleceği öngörülüyor. Yakın gelecekte büyük olan değil, daha çevik, yaratıcı, iş birliğine açık, kullanıcı odaklı organizasyonlar başarılı olacak. Bu alandaki yarış henüz başlıyor. Başlangıç çizgisine gelen şirketler hemen hemen aynı hizadalar. Rakipler 100 yıllık otomobil markaları değil. Ama Çin'de şu an 3/4'ü otomobilin kendisinden çok yaratacağı ekosistemden pay almak üzere çalışan belki 500 tane TOGG gibi start-up var. Yani rakipler Çin'dekiler gibi hızlı, yalın ve çevik, elektrik-elektronikten, bağlantılı cihazlardan ve akıllı uygulamalardan anlayan şirketler. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2021 Küresel EV Görünümü raporunda, mevcut politikaların devamı halinde küresel ölçekte elektrikli otomobil sayısının halihazırda 11 milyon adetten 2030 yılında 145 milyon adete yükseleceği belirtiliyor. Böylece pazar payı da yüzde 7 olacak. Hatta rapor, hükümetlerin küresel iklim değişikliği hedeflerine ulaşmak için adımlar atması halinde 2030 itibarıyla küresel elektrikli otomobil sayısının 230 milyon adete yükselmesi ihtimali bulunduğunu da vurguluyor. Yine ayrı rapora göre 2021 yılı ilk çeyrek döneminde küresel satışlar geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 140 artmış durumda. İlk çeyrekte Çin'de 500 bin, Avrupa'da 450 bin elektrikli otomobil satılmış. 2020 yılında pandemiye rağmen bir önceki yıla göre yüzde 41 artışla 3 milyon adet elektrikli otomobil satışı gerçekleşmiş ve 2020 sonu itibarıyla elektrikli otomobil sayısı 10 milyon adede ulaşmış. Norveç merkezli DNV şirketi tarafından hazırlanan ve çevreci araçlara ilişkin öngörüleri içeren 'Enerji Dönüşümü Görünümü 2021' başlıklı raporda küresel binek araç satışlarının yüzde 50'sinin 2032'ye kadar elektrikli araçlardan oluşacağını öngörüyor. FULE CELL'E DÖNÜŞTÜRMEK ÇOK ZOR DEĞİL Toyota gibi bazı gruplar, elektrikli araç yerine hibrit araçları savunuyor. Hidrojen teknolojisinin yaygınlaşmasına kadar elektrikli araçların kullanımının pratikte pek de kolay olmayacağını öne sürüyor. Hidrojen teknolojisi otomotiv sektörünü nasıl etkileyecek? Biliyorsunuz bu tip gelişmeler yıkıcı teknolojiler. Olgunlaşmasını tamamlamamış bu tip yıkıcı teknolojilerin tamamını işimiz gereği takip ediyoruz. Sonuç olarak fuel cell'li otomobil de bir elektrikli otomobil. Elimizde iyi bir elektrikli otomobil olursa, teknolojisinin ve altyapısının verimli ve makul fiyatlı hale geldiği zamanda fuel cell'e dönüştürmek çok zor bir iş değil. Ancak bizim odağımızda doğuştan elektrikli bataryalı elektrikli otomobiller var. Otomotiv sektörü bir süredir çip sıkıntısı yaşıyor. Çip sıkıntısını nasıl değerlendiriyorsunuz? Siz üretime başlamış olsaydınız bu süreci nasıl yönetirdiniz? Önümüzdeki dönemde benzeri sıkıntılar gündeme gelirse ne yapacaksınız? Evet çip krizi var. Çip krizinin sebeplerini de biliyoruz. Bu krizin bir sene daha süreceğini tahmin ediyoruz. Planlarımız doğrultusunda, yaptığımız rezervasyonlarla çip krizine takılmayacağımızı düşünüyoruz. Çip krizinden daha önemli bir kriz çıkacak; batarya krizi. Hücre yok. Tüm dünyada herkes daha fazla elektrikli araç üretmek için koştururken, dünyadaki hücre üreticilerinin kapasiteleri 2030 ve sonralarına kadar rezerve edilmiş vaziyette. Bu yüzden ortağımız Farasis'le kurduğumuz ve Gemlik'te üretim yapacak olan şirketimiz SiRo stratejik önemde. Biz başından itibaren bu işi planlayarak çözeceğimiz için batarya hücre krizine de takılmayacağız. DOĞUŞTAN ELEKTRİKLİ İLK SUV OLACAK Siz TOGG'un CEO'su olana kadar "Türkiye'nin Otomobili" olarak konvansiyonel bir araç üzerinde duruluyordu. Hatta 50 milyon dolara hazır prototip bile satın alınmıştı. Siz geldiniz, 'Türkiye'nin Otomobili'nin yönünü elektrikli araca çevirdiniz. O süreç nasıl gelişti? TOGG'un ortaklarını, bu işi başından beri ısrarla isteyen Cumhurbaşkanı'nı bu dönüşüme nasıl ikna ettiniz? Elektrikli araçlarda yarışın yeni başladığı bir dönemde bizim Türkiye olarak elimizi kaldırıp, "Bu yarışın içinde biz de varız ve bu oyunun içine dahil oluyoruz" dememiz birçok kesimin beklentilerinin dışında bir davranıştı ve o anlamda da ciddi bir yankı buldu. Gerek yaptırdığımız araştırmalarda gerek dışarıdaki bağımsız kuruluşların, danışman şirketlerin yaptığı araştırmalarda Türk tüketicisinin yüzde 70'inden fazlasının elektrikli araçlara geçmeye hazır olduğunu tespit ettik. Bu oran, kıyasladığımız zaman Avrupa'da ilk sıralarda. Diğer taraftan Türk tüketicisinin teknolojiye yatkınlığını, teknoloji kullanımını ve yeni teknolojilere hızlı bir biçimde adapte olduğunu da biliyoruz. Bu verileri de dikkate alarak yola çıktık. Yola koyulur koyulmaz ülke çapında 2 binin üzerinde kişiyle bir araştırma yapıldı. Bu araştırma ülkemiz pazarında C segmentinde bir SUV'a olan talebin yüksek olduğunu gösterdi. Pazar tahminleri de gelecek 7-8 yıl içinde Sedan pazarının yüzde 1-2, SUV'ların ise yüzde 8'in üzerinde büyüyeceğini işaret ettiği için ilk ürünün C-SUV olmasına karar verildi. Türkiye'de bu talep çok büyük ölçüde ithal edilen araçlarla karşılanıyor. Dolayısıyla tam bu alana gelecek yerli bir seçeneğin pastadan pay alacağı görüldü ve pastanın büyüyen dilimine talip olundu. TOGG olarak doğuştan elektrikli araçlar üreteceğiz. İçten yanmalı motorlar kullanmayacağız. Yani bir hibrit seçeneğimiz de olmayacak. Yakıt hücreli otomobiller de esas itibariyle elektrikli otomobiller. Gelecekte her iki tipi de yollarda göreceğiz ama zaman sıralamasında önceliği elektrikli araçlar alacak. Bu nedenle bizim odağımızda da elektrikli araçlar var. Otomobilimiz 2022 yılında piyasaya çıktığında Avrupa kıtasında geleneksel olmayan bir üretici tarafından üretilmiş ilk doğuştan elektrikli SUV olacak. TOGG'un elektrikli araç dünyasına oldukça iddialı hazırlandığını görüyoruz. Sizi bu kadar iddialı noktaya taşıyan güç, birikim nereden geliyor? Her şeyden önce şunun altını çizmek isterim. Küresel rekabete hazırlanan bir TOGG ekibi var. Çalışanlarımızın çok önemli bir kısmı uluslararası projelerde görev almış kişiler. Tersine beyin göçü ile 27 kişi Türkiye'ye dönerek ekibe katıldı. TOGG çalışanları arasında master ve doktora yapanların oranı yüzde 44. Yeni dönemde oyunun kuralları farklı. Biz de iş planımızı buna göre yapıyoruz. TOGG'u tamamen kullanıcı odaklı bir yaklaşımla oluşturuyoruz. Geliştirdiğiniz bir ürün gücünü tüketiciden almıyor ise bu ürün ve hizmet ölmeye mahkumdur. Biz daha başından itibaren akıllı cihazımızı tanımlarken kullanıcı odaklı, akıllı, empatik, bağlantılı, otonom, paylaşımlı ve elektrikli olarak tanımladık ve her türlü tasarımı, ürün geliştirmeyi de bu şekilde oluşturduk. Bu kavramlarımızı temsil eden USE-CASE MOBILITY® kavramını tüm dünyaya anlatıp, tescil ettiriyoruz. 350'den fazla use-case (kullanıcı senaryosu) çalışarak 40'ın üzerinde yenilikçi konsept belirledik. 2000'den fazla kişinin katıldığı kantitatif araştırma, 30'un üzerinde focus grup ile birebir görüşme yaptık. Önceliklendirdiğimiz konseptlere bağlı olarak Kullanıcı Yolculuğu haritası çıkardık. Mobilite ekosistemimiz içinde, özellikle de start-up'larla işbirlikleri çok önemli bir yer tutuyor. Yolculuğumuz içinde, tüm geliştirme süreçlerimizde bulabilirsek tercihen Türkiye'den bulamazsak dünyanın neresinde ise en iyileri bulup işbirliği yapıyoruz. Özellikle "smart living" (akıllı yaşam) diye tabir ettiğimiz alandaki bağlantılı teknolojilere hizmet edecek çözümler üreten ve yine "disruptive" dediğimiz, oyunun kuralını değiştirecek, ezberleri bozacak alanlarda adım atan start-uplar ilgi alanımızda. Mobilite çözümleri, big data, siber güvenlik, fintech, blockchain, oyunlaştırma, akıllı şebekeler/mobil servisler gibi stratejik alanlar belirledik. 226 start-up'ı inceledik, 125 startup ile görüştük, 24 start-up ile anlaşmalar yaptık ve 10 startup ile birlikte çalışıyoruz. Türkiye'deki mobilite ekosistemini start-up'larla birlikte dönüştürüyoruz. Küresel rekabetteki yerimizi Avrupa'da da güçlendirmek için Almanya'nın 12 inovasyon merkezinden biri olan Stuttgart'taki de:hub'da TOGG Europe GmbH adıyla şirketimizi kurduk. Startup ekosisteminin kalbinde yer alan, Murat Günak liderliğindeki TOGG Europe ile kullanıcı araştırmalarına başladık. IDEO'nun Münih Ofisi'nin başında olan Thomas Junk, kullanıcı deneyimi lideri olarak ekibimize dahil oldu. Üniversite-endüstri işbirliği kapsamında yeni teknolojiler geliştirebilmek için Ankara'da TOGG Araştırma Merkezi'ni (TAM) kurduk. Küresel rekabette fark yaratacak altyapıyı oluşturuyoruz. Şu anda otomobil fiyatları ülkemizde üzerindeki vergilerden dolayı oldukça yukarıda seyrediyor. Bu ortamda Türkiye'nin otomobilinin fiyatının da çok yüksek seyredeceği beklentisi hakim. İçerideki fiyatları ulaşılabilir kılmak için özel bir plan düşünülüyor mu? Fiyatlandırmamız 2022'nin sonu 2023'ün başında belli olacak. Aracımız pazara çıktığında elektrikli araçların fazla yaygınlaşmış olmayacağını öngörebiliyoruz. Dolayısıyla C Segmentinde içten yanmalı araçlarla, özellikle de dizel araçlarla rekabet edeceğiz. Özetle C SUV'un kendi sınıfında Türkiye'deki araçlarla rekabetçi olacak bir fiyatla piyasaya çıkacağını söyleyebilirim. TOGG BATARYASI 30 DAKİKADA YÜZDE 80 DOLACAK Mevcut elektrikli araçlardan satın alanlar şu anda İstanbul'dan Ankara'ya yolculuk yaparken tereddüt yaşıyor. Şarj istasyonu bulunsa bile şarj süresinin uzunluğu caydırıcı etki yapıyor. Siz menzili uzatmak, şarj süresini kısaltmak için neler yapıyorsunuz? İlk araçta bu süreler nasıl olacak? Otomobilimiz 30 dakikanın altında hızlı şarj ile yüzde 80 doluluğa ulaşacak. Doğuştan elektrikli modüler platform ile "300+" ve "500+" kilometre menzil opsiyonlarına sahip olacak. Aynı zamanda gelişmiş batarya yönetim ve aktif termal yönetim sistemlerinin sağladığı uzun ömürlü batarya paketine sahip olacak. 200 beygir güç ile 7.6 saniye, 400 beygir güç ile de 4.8 saniye altında 0-100 km/s hızlanabilecek. Bu güçlerdeki içten yanmalı araçların da menzillerine bakıldığında 500 kilometre bile olmadığı görülebilir. Demek ki konu menzilden ziyade, şarj alt yapısının gelişmiş olması. Şarj alt yapısında biz ilgili paydaşlarla uzun süredir koordineli şekilde çalışıyoruz. Nüfusun ve trafiğin yoğun olduğu yerlerde 25 kilometrekarede bir şarj ünitesi bulundurması planını yaptık. Dolayısıyla şarj konusu korku olmaktan çıkacak. YÜKSEK VERİMLİ BATARYA GELİŞTİRECEĞİZ TOGG olarak batarya konusunda da adımlar atıyorsunuz. Batarya konusundaki yol haritanız, stratejiniz nedir? Batarya konusunda dünya devi Farasis Energy ile ortaklık yaparak, Eylül 2021'de SiRo Silk Road Temiz Enerji Çözümleri şirketini kurduk. Mobilite ekosisteminin ülkemizdeki teknolojik dönüşümüne katkı sağlayacak stratejik bir adım attık. SiRo'nun 20 GWs'lik yatırımıyla başta yerli batarya ürünlerinin geliştirilmesi ve üretilmesi için çalışmaları başlattık. Batarya tesisimizi Gemlik'teki tesislerimizin yanına inşa edeceğiz. Yatırım izinleri çıkar çıkmaz temeli atacağız. Bataryalarımızda kullanılan kimya NMC denilen ve nikel, manganez ve kobalt karışımı ile elde edilen bir kimya olup, NMC bataryalar içinde nikel yoğunluğu yüksek sınıfta yer alıyor. Bu kimya sayesinde bataryamız yüksek enerji yoğunluğu sınıfında yer alan bir batarya. Bunun kullanıcıya faydası, aracının ortalama bir bataryalı elektrikli araçtan daha uzun menzile sahip olması oluyor. SiRo'nun öncelikli hedefi TOGG'un ihtiyacı olacak, uzun dönemli batarya talebini stratejik anlamda garanti altına almak ve batarya hücresi ile ilgili ArGe çalışmalarını ülkemizde gerçekleştirerek geleceğin yüksek verimli batarya teknolojilerini geliştirmek. Mevcut ve geliştirilecek olan batarya ürün gamı ile hem her tür elektrikli araç için batarya temin etmek, otomotiv dışı sektörlerde özellikle enerji sektöründe, önemli bir batarya enerji depolama sistemleri sağlayıcısı olmak diğer hedeflerimiz. Bildiğimiz kadarıyla Türkiye'deki elektrik dağıtım altyapısı şarj istasyonlarını tam anlamıyla besleyecek durumda değil. Elektrik altyapısı Türkiye'nin otomobili yollara çıktığında hazır hale gelebilecek mi? Elektrik altyapısıyla ilgili devlet birimleriyle ortak bir şekilde ilerliyoruz. Akıllı şebeke ve şarj tabii ki otomobilimiz seri olarak banttan inmeden önce ülkemizde de hazır olacak. TEDARİKÇİLERİN YÜZDE 75'İ ÜLKEMİZDEN SAĞLANDI Türkiye'nin Otomobili nasıl bir yerlilik oranıyla banttan inecek? Yerlilik oranı daha sonraki yıllarda nasıl gelişecek? Tesislerimizi Gemlik'te inşa etmemiz bir tesadüf değil. Biz şu anda otomotiv dünyasının kalbindeyiz. Tüm yan sanayinin tam göbeğinde. Herkese eşit uzaklıkta ve hemen limanın yanında. İlk aracımız C SUV için tedarikçi seçimlerimizi tamamladık ve daha önce de açıkladığımız gibi tedarikçilerimizin yüzde 75'ini ülkemizden sağladık. Bu oran değer olarak bakıldığında yüzde 51'e karşılık geliyor. Ancak aynı zamanda pazara çıktıktan üç yıl sonraki yerlilik hedefimizin yüzde 68 olduğunu da duyurduk. Dolayısıyla tedarik sanayimizin TOGG'la birlikte dönüşüp yeni dünyaya hazır hale geleceğini söyleyebiliriz. İHRACATTA İLK HEDEF AVRUPA OLUR 'Türkiye'nin Otomobili'nin ihracat potansiyelini nasıl görüyorsunuz? Toplam satışlar içinde ihracatın payının nerede görüyorsunuz? Kendi ülkesinde başarılı olamayan bir marka yurt dışı ihracatında da başarılı olamaz. O nedenle de biz 18 ay, belki 2 sene kadar sadece kendi ülkemizde kalmayı tercih ediyoruz. İlk nedeni, ülkedeki başarı, ikinci sebebi de sıfırdan, tamamıyla yeni dünyanın oyuncusu olan bir şirket kurmamız. Bu süreçlerin oturması, sistemlerin oturması otomobille beraber zaman alacak. İhracata ilk hedefimiz Avrupa pazarı olacak. Avrupa pazarında sadece bir ülkeye değil, başlangıçta birkaç ülkeyi hedefliyoruz. O nedenle de bir ülke isimi vermem doğru olmaz ama ilk gideceğimiz ülkelerin başında Almanya var. Fransa, İspanya, İtalya ve elektrikli araçların daha yaygın kullanıldığı İskandinav ülkeleri var diyebilirim.
