Son Dakika:
Türkiye, doğu akdeniz, yunanistan, almanya, fransa, italya, güney kıbrıs, emekli albay ve güvenlik uzmanı ünal atabay, adalar, batı trakya
Merkel ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, başkent Moskova'da görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenledi. Afganistan’daki duruma değinen Merkel, "Taliban’ın ülkeyi kontrol altına alması üzücüdür. Ancak bu bir gerçek." dedi. Merkel, "Taliban, ülkede istediğimizden daha fazla destek aldı. Ancak Taliban ile müzakere etmeye çalışmalıyız. Hayatı tehlikede olanlara da ülkeyi terk etme konusunda yardımcı olmalıyız." diye konuştu. Rusya’dan Taliban ile görüşmelerinde, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Afganistan’a insani yardım ile ilgili konuları ele alınmasını talep ettiklerini dile getiren Merkel, ABD ve NATO askeri güçlerinin 20 yıl önce Afganistan’a girdiğini anımsattı. Merkel, "Afgan halkının geleceği konusundaki pozisyonu ile ilgili hedeflerimize ulaşamadık. Bunun açık açık söylüyorum." ifadelerini kullandı. "DONBAS MESELESİNİN ÇÖZÜM SÜRECİNDE DURGUNLUK VAR" Ukrayna’nın doğusundaki Donbas meselesine de değinen Merkel, bu meselenin çözüm sürecinde "durgunluğun" yaşandığını belirtti. Söz konusu meseleye ilişkin Normandiya Formatı kapsamında (Ukrayna, Rusya, Almanya ve Fransa) çalışmaların yoğunlaştırılması yönünde adımlar attıklarını dile getiren Merkel, "Ukrayna halkının barış içinde yaşaması için bu sorunda ilerlemelerin kaydedilmesi amacıyla girişimlerde bulunacağız." dedi. Merkel, Donbas meselesine ilişkin Minsk Anlaşmalarının uygulanması gerektiğini vurguladı. Kırım’ın Rusya tarafından yasa dışı ilhak edildiğine dikkati çeken Merkel, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklediklerini vurguladı. "YABANCI PARALI SAVAŞÇILARIN LİBYA'DAN ÇIKARILMASI GEREKİYOR" Merkel, Libya meselesi ile ilgili geçen yıl Almanya’nın başkenti Berlin’de Libya Konferansı’nın düzenlendiğini anımsatarak, şunları kaydetti: "Libya Konferansı’nın sonuçlarının uygulanması, yabancı paralı savaşçıların Libya’dan çıkarılması ve Libyalılara ülkenin geleceği ile ilgili planlarını serbest şekilde hayata geçirmesine izin verilmesi gerekiyor." Rusya’da muhalif Aleksey Navalnıy’nın daha önce tutuklandığını hatırlatan Merkel, bu durumun "karamsar" ve "kabul edilmez" olduğunu söyledi. Merkel, Putin ile görüşmede Navalnıy’nın serbest bırakılması talebinde bulunduğunu aktardı. Putin ile iklim değişikliği sorununu da ele aldıklarını dile getiren Merkel, bu konuda birlikte mücadele edilmesi gerektiğini belirtti.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, pazar günü basın mensuplarına yaptığı açıklamada "Almanya için çalışmış olan insanları ülke dışına getirmeyi sürdürme ve emniyete alma konusunda Taliban ile konuşmak zorundayız" dedi. Hagen kentinde yaptığı açıklamada Merkel kalkınma örgütlerinde çalışan ve artık kendilerini Afganistan'da güvende hissetmeyen insanları ülkenin dışına çıkarılması gerektiğini söyledi. Merkel ağustos ayı sonunda yaptığı hükümet açıklamasında da Almanya'nın Taliban ile müzakere edeceğini ifade etmişti. Merkel, kuraklık ve açlık sorunu ile boğuşan Afganistan'da uluslararası yardım örgütlerinin insani durumun iyileştirilmesi için çalışmalarına devam edebilmesi gerektiğini belirtti. Almanya Başbakanı başkent Kabil'deki havalimanının tekrar faaliyete geçmesini de "iyi bir işaret" olarak değerlendirdi. Taliban: Merkel'in ziyaretinden memnuniyet duyarız Afganistan'da yönetimi ele geçiren radikal İslamcı Taliban'dan da bir açıklama geldi. Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, Merkel'in Afganistan'a yapacağı bir ziyaretten memnuniyet duyacaklarını söyledi. Bild'e bir açıklama yapan Mücahid "Angela Merkel candan bir biçimde karşılanacaktır" diye konuştu. Alman hükümetinden Afganistan'a mali desteğini sürdürmesini isteyen Mücahid "Almanya'nın insani alanda destek vermesini ve Alman hükümetinin yapabildiği sürece yardımlarda bulunmasını istiyoruz" diye konuştu. Mücahid Afganistan'ın sağlık, eğitim ve altyapıda desteğe ihtiyaç duyduğunu belirterek Alman hükümetinin girişimcilerin Afganistan'da yatırımlarda bulunması konusunda da cesaretlendirebileceğini söyledi. Almanya'daki Afgan sığınmacılara dönme çağrısı yapan Mücahid "Başta Almanya olmak üzere yurtdışında sığınmacı olarak bulunan tüm Afganların ülkelerine geri dönmesini istiyoruz" dedi.
ABD savaş gemisiyle sıcak noktada yaşanan 'çatışma'nın görüntüleri dünyayı sarstı, günler sonra resmi medya bu kez ateşlenen füzeler ve havalanan jetlerin fotoğraflarını paylaştı. İran, nükleer müzakerelerin başlamasına haftalar kala Hürmüz Boğazı'nın ucunda gövde gösterisine girişti. Savaş uçakları, helikopterler, denizaltılar, drone'lar ile başlayan 'savaş oyunu'na komandolar ve paraşütçüler de katıldı. Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, İran'ın dünyadaki petrol tankerlerinin yüzde 20'sinin geçtiği Hürmüz Boğazı'nda 1 milyon kilometrekareden fazla bir alanı kapattığını bildiriyor. İran kara, hava ve deniz kuvvetlerinin yer aldığı Zülfikar-1400 adlı tatbikatta, Tahran yönetiminin kendi üretimi silahlı insansız hava araçları da (SİHA) özellikle dikkat çekici. Milliyet'in derlediği habere göre, Mekran kıyısından canlı yayınlar yapan İran resmi televizyonu, dev 'savaş oyununun amacını' yabancı tehditlerle ve muhtemel müdahalelerle yüzleşmeye hazırlık olarak sundu. Yerel medyada yer alan fotoğraflarda ise, Basra Körfezi'nde manevra yapan deniz araçları, helikopterlerden inen komandolar ve büyük çaplı patlamalar göze çarptı. ZAMANLAMA DİKKAT ÇEKİCİ Al Jazeera, dev tatbikatın Umman Denizi'ndeki ABD sürtüşmesinden günler sonra, Pazar günü sabah saatlerinde başladığını hatırlatarak zamanlamasına vurgu yaptı. Ünlü televizyon kanalı ayrıca, İran Devrim Muhafızları'nın 2021'de İsrail'i tehdit eden çok sayıda gövde gösterisine imza attığını ve Azerbaycan sınırında da tatbikat yaptığını hatırlattı. Tatbikatı sözcüsü amiral Seyyid Mahmud Musevi, ABD'nin doğrudan adını vermeden Washington'ın Ortadoğu'da işgalci ve istikrarı bozucu bir rol oynadığını söyledi. TARİH 25 EKİM! 2020 ilkbaharında ABD ve İran'ın savaşın eşiğine kadar geldiği ve saldırı emrinin dakikalar kala iptal edildiği büyük gerilim, bir kez daha Basra Körfezi'nde sahne aldı. İran Devrim Muhafızları, 3 Kasım Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD tarafından Umman Denizi'nde İran'a ait bir petrol tankerine el koyma çabasının 25 Ekim tarihinde engellendiğini duyurdu. Tahran yönetiminin açıklamasına göre, İran askerleri söz konusu tankerin güvertesine indi, kontrolü ele geçirdi. Tankerin yönü değiştirildi ve yeniden İran sularına döndürüldü. Ancak ABD ordusuna göre, durum İran'ın anlattığı gibi değil. Pentagon, İran birliklerinin Vietnam bandıralı bir petrol tankerine el koyduğu sırada ABD donanmasının olay yerinde olduğunu aktardı. Uluslararası medyaya konuşan ABD'lilere göre ayrıca, İran'a ait onlarca insansız hava aracı Çarşamba gününden itibaren Hürmüz Boğazı'ndaki Amerikan gemisi Essex'e kadar yaklaştı. İran medyası ise, ABD ve İran güçlerinin 25 Ekimde karşı karşıya geldiği olayın görüntülerini yayınladı. Video kaydı, İran askerlerinin helikopterden bir tankere indiği görüntülerle açılıyor. İran helikopterinden ABD savaş gemisine birçok kez nişan alındığı görülürken, medyada yer alan haberlerde olay yerine çok sayıda ABD helikopteri ve savaş gemisinin geldiği savunuldu. ABD'lilerin çabasının tankerinin kurtarılmasını engelleyemediğini kaydeden İran medyası, helikopter ve savaş gemilerinin rotayı tıkama girişiminin de başarısız olduğunu ileri sürdü. CNN Internatinoal, görüntüleri 'İran, ABD donanmasıyla geçen ay gerçekleşen 'çatışma'nın görüntülerini paylaştı' başlığıyla ekranına taşıdı, Pentagon'un söz konusu iddiaları reddettiğini belirtti. B-1B LANCER'LA GÖZDAĞI ABD ordusu, 31 Ekim tarihinde bütün Ortadoğu semalarında devriye gezen ünlü bombardıman uçağı B-1B Lancer'ın fotoğraflarını resmi internet sitesinden yayınlamıştı. B-1B Lancer'a eşlik eden uçaklar arasında Suudi Arabistan'a ait F-15'ler, İsrail'den bir F-15, Mısır ordusuna ait F-16'lar ve Bahreyn hava kuvvetlerinden bir F-16 vardı. Tahran'ın yeniden nükleer müzakerelere döneceğini açıklamasına rağmen Ortadoğu'da ABD ve müttefikleri ile İran yönetimi arasında tırmanan gerilim özellikle dikkat çekici. İran ve Batılı ülkeler, 29 Kasım'da bir kez daha masaya oturacak. TRUMP NEREDEYSE SAVAŞA GİRİYORDU Nükleer anlaşma, İran ile P5+1 ülkeleri arasında 2015 yılında imzalandı. ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve Almanya'nın taraf olduğu anlaşma, İran'ın uranyum zenginleştirme programını kısıtlaması karşılığında ülkeye uygulanan yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak Donald Trump'ın ABD Başkanı seçilmesiyle rüzgar tersine döndü. Orta Doğu'da koşulsuz şekilde İsrail'i destekleyen Trump, başkanlık koltuğuna oturduktan iki yıl sonra, 2018'de tarihi anlaşmadan çekildi. Ayrıca yine aynı yılın sonlarında İran'a karşı yeni yaptırımlar açıkladı. Donald Trump, petrolün yanı sıra İran'ın en büyük ihracat gelir kaynağı olan demir-çelik, alüminyum ve bakır sektörlerini de kapsayan yeni yaptırımları ise Mayıs 2020'de devreye soktu. Tahran yönetimi de anlaşmadan kısmen çekildiğini ilan etti. Dönemin İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, zenginleştirilmiş uranyum seviyesini artıracaklarını açıkladı. Haziran ayının ortasına gelindiğinde ise, İran nükleer anlaşmadaki limitin aşılacağını ve 300 kilogram zenginleştirilmiş uranyum için son tarihin 27 Haziran 2020 olduğunu duyurdu. Tüm bunlar olurken, dünyanın en önemli enerji güzergahı Basra Körfezi'nde bazı petrol tankerlerinde patlamalar oldu. ABD ve Ortadoğu'daki müttefikleri, patlamalardan İran'ı sorumlu tuttu. İran'ın bir ABD insansız hava aracını füzeyle vurması ise, şimşek yüklü bulutların çarpışmasına yol açtı. Donald Trump, İran'a saldırı emri verdiğini ve 10 dakika kala söz konusu saldırıyı iptal ettiğini söyledi. Pentagon, uçak gemisi USS Abraham Lincoln ve diğer savaş gemilerini Mayıs ayında Ortadoğu'ya gönderdi. Washington ayrıca Ortadoğu'daki müttefik ülkelerine Patriot füze savunma sistemi bataryası da konuşlandırdı. Trump'ın Kasım 2020'deki seçimleri kaybetmesiyle iktidara gelen Joe Biden yönetiminin, İran'ın nükleer müzakerelere dönmesini istediği biliniyordu. Taraflar, bu ayın 29'unda yeniden masaya oturacak.
Rusya Ukrayna savaşının 2. gününde de hızla devam ediyor. Bu sabah saatlerinde başkent Kiev'e giren Rus işgalcileri şehri kuşattı. Öte yandan Lavrov'un açıklamalarına Ukrayna lideri Zelenski'den bir jet yanıt geldi. Zelenski, Putin'e seslenip "Ölümleri durdurmak için masaya oturalım" diyerek müzakere çağrısında bulundu. AVRUPA'YA SİTEM Ukrayna lideri Zelenski, Avrupa vatandaşlarını da hükümetlerini daha kararlı eylemlere zorlamk için protesto yapmaya çağırarak, "Avrupa ne kadar hızlı hareket ederse savaş o kadar çabuk biter" dedi. Ayrıca Zelenski, Avrupa'yı yetersiz tepki vermek ve yeterli askeri yardım yapmamakla suçladı. LAVROV'UN AÇIKLAMALARI Zelenski'den önce Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, düzenlediği basın toplantısında Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmediğini ifade etti. Lavrov, Zelenski ve yönetimi ile devm edilmesinin mümkün olmadığını belirtti, "Biz Ukrayna'da yaşayan herkesin haklarını kullanmasını istiyoruz herhangi bir baskı olmaksızın yaşamalarını istiyoruz. Ukrayna halkı yeterince acı çekti. Kimse Amerikan ordusunun orada olmasını istemiyor." dedi. CNN MUHABİRİ İLE SÖZ DÜELLOSU Lavrov ile CNN muhabiri arasında bir söz düellosu da yaşandı. CNN muhabirine sinirlenen Lavrov, "Ben de sormak istiyorum, bu konuya daha önce değindim; Neden batı medyasından olanlar gerçeği olduğu gibi yansıtmıyor? Ukrayna'nın batı kontrolünde olan bölgelerinde neler olduğunu neden göstermiyorsunuz? Donbas'ı ziyaret ettiniz mi? Okulların durumunu, çocukların nasıl hayatını kaybettiğini gördünüz mü? TV'lerinizde hic yansıttınız mı? Teşekkür ediyorum." diye konuştu.
Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukraynalı temsilciler ile Belarus'ta olası müzakerelere ilişkin bilgi verdi. Rusya'nın müzakerelere başlamaya hazırlandığını belirten Peskov, "Varılan anlaşmalar doğrultusunda, Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve diğer bazı kurumların temsilcilerinden oluşan Rus heyeti, Ukraynalılar ile müzakerelere başlamak için Belarus'un Gomel şehrine vardı. Bu müzakerelere Gomel'de başlamaya hazır olacağız." ifadesini kullandı. Peskov "Rus tarafı Gomel'de müzakerelere başlamaya hazır, şimdi Ukraynalıları bekliyoruz." dedi. İSTANBUL OLABİLİR Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, “Rusya'ya müzakerelerin Varşova, İstanbul ya da Bakü'de yapılmasını istediğimizi söyledik. Ama asla Minsk'te yapılmayacak. Belarus Rusya'ya yardım etmeseydi Belarus'ta müzakerelerin yapılmasını kabul edebilirdik.” dedi.
Savaşın 4'üncü gününde Kremlin, Ukrayna ile müzakereye hazır olduklarını açıklamıştı. Ukrayna ile müzakereye hazır olduğunu açıklayan Rusya, heyetlerin görüşmesi için Belarus'un Gomel kentine bir ekip göndermişti. Ukrayna kanadından ise Belarus'ta ortak bir görüşme yapılamayacağı belirtilmiş, Belarus'tan Ukrayna'ya yapılan saldırı gerekçe gösterilmişti. ZELENSKY, İSTANBUL ÖNERİSİNDE BULUNDU Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky, heyetlerin görüşmesi için aralarında İstanbul'un da bulunduğu birkaç kent sayarak görüşmenin buralarda mümkün olabileceğini iletti. RUS BASINI, BELARUS'TA MÜZAKERENİN KABUL EDİLDİĞİNİ YAZDI Ancak Rus basını, müzakerenin Belarus'ta gerçekleştirilme talebinin Ukrayna tarafından kabul edildiğini yazdı. Rus basınında yer alan bilgilerde, Ukraynalı bir heyetin müzakere için Belarus'un Gomel kentine doğru yola çıktığı belirtildi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'yla yürütülen müzakere sürecinde bazı olumlu değişimler olduğunu söyledi. Kremlin'de Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'yla bir araya gelen Putin, görüşmesinin basına açık kısmında yaptığı açıklamada, "Ukrayna konusundaki durum hakkında ve her şeyden önce, neredeyse her gün yapılan müzakerelerin şu anda nasıl ilerlediği hakkında sizi mutlaka bilgilendireceğim. Bizim tarafımızdaki müzakerecilerin bana bildirdiğine göre bazı olumlu değişimler var. Tüm bunları size daha ayrıntılı olarak anlatacağım" dedi. "YAPTIRIMLARDAN KAYNAKLANAN ZORLUKLARI AŞACAĞIZ" Batı'nın Rusya ve Belarus'a yönelik yaptırımlarına değinen ve iki ülkenin gelişimini yaptırımlar yoluyla kısıtlama girişimleriyle ilgili tüm zorlukları aşacaklarını kaydeden Putin, "Günümüzdeki olaylarla, bilindik kısıtlamalarla, yaptırımlarla bağlantılı sorunlar elbette var. Ancak daha önce sizinle konuştuğumuz gibi, bizim gelişimimizi kısıtlama girişimleri her zaman her zaman uygulandı, şimdi de uygulanıyor. Elbette şu anda daha büyük bir kapsama sahip. Bu zorlukları aşacağımızı ve aksine kendimizi bağımsız hissetmek için daha fazla yetkinlik, fırsat elde edeceğiz" ifadelerini kullandı.
