Son Dakika:
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz hafta dünyanın yakından takip ettiği Astana formatındaki 3'lü zirve için İran'a gitti. Erdoğan burada İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. İkili görüşmelerde birçok önemli konu gündeme gelirken Erdoğan-Putin buluşması dünya basınında geniş yer buldu. Görüşmeye ilişkin yeni ayrıntılar ise kulislerde konuşulmaya devam ediliyor. Putin, Erdoğan'a Rusya'da SİHA üretim tesisi kurulmasını teklif etti CNN Türk'ün haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti MYK toplantısında Putin ile görüşmesine değindi. Cumhurbaşkanı değerlendirmeleri sırasında Putin'in ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Türkiye'ye ortak SİHA üretim tesisi kurmayı teklif ettiklerini söyledi. Erdoğan, kurmaylarına "Putin, beraber çalışalım diyor. Birleşik Arap Emirlikleri 'SİHA fabrikasını burada kurabilirsiniz' teklifi ediyor." dedi. Ukrayna savaşında Bayraktar'ın başarısı Türk SİHA'sı Bayraktar TB2, Ukrayna savaşında Rusya'nın büyük kayıplar vermesinde, Ukrayna ordusunun en büyük yardımcısı olmuştu. Karabağ savaşından, sınır ötesi operasyonlara, Libya'dan Ukrayna'ya birçok alanda başarısını kanıtlayan Bayraktar'ın her geçen gün talipleri artarken ülkeler, projenin bir parçası olma yolunda adımlar atmak istiyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 5 Ağustos'ta Rusya'ya resmi ziyaret düzenleyecek. Tahran'da düzenlenen üçlü zirve kapsamında Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile bir araya gelen Erdoğan, bu kez görüşmeyi Soçi'de gerçekleştirecek. "Savunma iş birliği sürekli gündemde" Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada, iki liderin görüşmesinde savunma konusunun gündeme geleceğini ifade etti. Peskov, "İki ülke arasındaki savunma iş birliği sürekli gündemde. Bu kadar hassas bir alanda yapılan iş birliği, ilişkilerimizin tüm yelpazesinin oldukça yüksek düzeyde olduğunu açıkça ortaya koyuyor." dedi. Putin'in SİHA önerisi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, AK Parti MYK toplantısında Rus lider ile İran'daki görüşmesine değinirken, "Putin, 'beraber çalışalım' dedi. Birleşik Arap Emirlikleri, 'SİHA fabrikasını burada kurabilirsiniz' teklifinde bulundu." şeklinde bilgiler aktardığı belirtilmişti. Peskov, Erdoğan ve Putin'in, son görüşmelerinde savunma iş birliğinin çeşitli yönlerine değindiğini söyledi. "Soçi'de kesinlikle görüşülecek" TASS'ın aktardığına göre, Kremlin sözcüsü, "Kural olarak, hemen hemen her toplantıda çeşitli yönler ele alınıyor, bu nedenle Soçi'de savunma iş birliği kesinlikle görüşülecek." diye ekledi. SİHA sorusuna yanıt vermedi Diğer taraftan Peskov, toplantının gündeminde Baykar tarafından üretilen insansız hava araçlarına dair iş birliğinin olup olmayacağı ve Rusya'nın bu tür bir iş birliği isteyip istemediği sorusuna yanıt vermedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Soçi'ye yaptığı günübirlik çalışma ziyareti kapsamında Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi. Heyetlerarası görüşmenin ardından iki lider baş başa bir araya geldi. Görüşme dört saat 10 dakika sürdü Dünyanın gözünü çevirdiği zirve sonrası Türkiye ve Rusya sekiz maddelik ortak bildiri yayınladı. İşte o maddeler: İki lider, Türkiye-Rusya ilişkilerinin, mevcut bölgesel ve küresel tüm sınamalara rağmen, karşılıklı saygı ve mütekabil çıkarların tanınması temelinde ve uluslararası yükümlülüklerle uyumlu olarak ilerletilmesi yönündeki ortak iradelerini teyit etmişlerdir. Bu anlayış çerçevesinde Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin gündeminde yer alan konular üzerinde kapsamlı istişarelerde bulunan Liderler; iki ülke arasındaki ticaret hacminin tespit edilen hedefler doğrultusunda ve dengeli bir temelde artırılması; ekonomi ve enerji alanlarında iki ülkenin birbirlerinden beklentilerinin mütekabiliyet çerçevesinde karşılanması; ulaştırma, ticaret, tarım, sanayi, finans, turizm ve inşaat gibi sektörlerde uzun süredir iki ülke gündeminde bulunan konularda işbirliğinin güçlendirilmesi yönünde somut adımlar atılması üzerinde mutabık kalmışlardır. İSTANBUL MUTABAKATI YAPICI ROL OYNADI Bölgesel konular bağlamında, liderler, Türkiye ile Rusya arasında var olan samimi, açık sözlü ve güvene dayalı ilişkilerin bölgesel ve uluslararası istikrarın tesisi açısından taşıdığı kilit öneme işaret etmişledir. İki lider bu çerçevede, Ukrayna limanlarından tahıl ve gıda ürünlerinin emniyetli taşınmasına yönelik İstanbul Mutabakatına varılmasında iki ülke arasındaki yapıcı ilişkilerin rol oynadığını teyit etmişlerdir. İki lider, Rusya'nın tahıl, gübre ve gübre üretimi için gerekli hammaddenin kesintisiz ihracı dahil, İstanbul mutabakatının lafzı ve ruhuna uygun şekilde tam olarak uygulanması lazım geldiğinin altını çizmişlerdir. SURİYE'DE TERÖR ÖRGÜTLERİNE KARŞI ORTAK MÜCADELE Suriye'deki son gelişmeler üzerinde durulan görüşmede Liderler, ülkede kalıcı çözüme ulaşılması için siyasi sürecin ilerletilmesine atfettikleri önemin altını çizmişlerdir. Liderler, Suriye'nin siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına atfettikleri öneme işaretle, Suriye'de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eşgüdüm içinde hareket etme kararlılıklarını teyit etmişlerdir. İki lider, Libya'nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve ulusal birliğine olan güçlü bağlılıklarını vurgulamışlardır. Libyalılar arasında mümkün olan en geniş mutabakat temelinde serbest, adil ve muteber seçimlerin düzenlenmesinin önemini vurgulamış ve BM himayesinde yürütülen Libya liderliğindeki ve Libya sahipliğindeki siyasi sürece desteklerini yinelemişlerdir. Liderler, Türkiye-Rusya Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin müteakip toplantısının Türkiye'de gerçekleştirilmesi üzerinde mutabık kalmışlardır. 'BÖLGEYE RAHATLAMA GETİRECEK' İki lider bir araya gelemden önce ortak basın toplantısı düzenlemişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan burada yaptığı konuşmada, "Suriye'deki gelişmeleri bu vesileyle özellikle ele almamız inanıyorum ki bölgeye ayrıca rahatlama getirecektir." dedi. Görüşmenin basına açık bölümünde konuşan Başkan Erdoğan, Putin'e teşekkür ederek Tahran ziyaretinin ardından 17 gün aradan sonra tekrar bir araya gelişleri sebebiyle memnuniyetini ifade etti. PUTİN: AVRUPA, TÜRKİYE'YE MİNNETTAR OLMALIDIR Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise şu açıklamada bulunmuştu: "Bugünkü Soçi toplantısından önce ekonomik konulardan sorumlu Rus kurum ve kuruluşlarımız davetiniz üzerine Türkiye'ye geldi. İkili işbirliğimizin tüm önemli kilit boyutlarını Türkiye'deki bu görüşmelerde ele aldılar. Görüşülmesi gereken birçok konu var. Ticaret hacmimiz bu yıl yüzde 70 oranında arttı. Hatta yılın ilk çeyreğinde 2 misli artmış bulunuyor. Bizim gerçekleştirdiğimiz birçok stratejik proje de var örneğin Akkuyu Nükleer Güç Santrali. Enerji sektöründe de birtakım projelerimiz var. Türk akımı proje hattını tamamladık. Rus gazını Avrupa'ya sevk edebileceğimiz önemli boru hatlarından biri haline geldi. Türk akımı eksiksiz şekilde çalışmaya devam ediyor. Türkiye sadece doğalgaz sevk etmiyor, Avrupa'daki tüketicilere de gazımızı aktarıyor. Avrupa'daki tüketiciler, Rus gazını Türkiye'den alabildikleri için Türkiye'ye minnettar olmalılar. Türkiye'ye sıkıntı çekmeden petrol, kömür ve doğalgaz ihraç ediyoruz."
Cumhurbaşkanımıza bizzat teşekkür etti" dedi. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, MKYK toplantısı sonrası konuştu. Ömer Çelik'in açıklamalarından bazı detaylar şöyle: -Latif Şimşek'e olan saldırıyı bir kez daha kınıyorum. -(Cemevlerine saldırı) Amaçlarının ne olduğunu biliyoruz, izin vermeyiz. -Sayın Putin, şahsi girişimleri için Cumhurbaşkanımıza Soçi görüşmelerinde bizzat teşekkür etti. -Türkiye güvenli bir ülkedir. Vatandaşlarımıza zarar vermek isteyenlere karşı en kararlı cevap hukuk dairesi içerisinde verilecektir. -Helalleşmeden bahsedenlerin arzu ettiği şey, siyasete müdahale eden askeri vesayet mekanizması. -Cumhurbaşkanımız tahıl anlaşması ile ilgilenirken, coğrafya ve diplomasi bilmeyenler bunun önemsiz bir şey olduğunu söyledi. Türkiye dünyanın her yerinde diplomatik çözüm üreten bir odak. -Türkiye'nin Suriye'ye dönük askeri operasyonları, yabancı ülkelerde endişe yaratıyor. Ama sivillerin hedef alınmasından endişe duymuyorlar. -Ülkemizde misafir ettiğimiz göçmen kardeşlerimizi güvenli bir ortam sağlayıp ülkelerine göndereceğiz. Bu süreci yürütüyoruz
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ortak basın toplantısında şunları söyledi: 6 yıl aradan sonra Zagreb'de tekrar bulunmaktan büyük memnuniyet duyuyorum. Türkiye - Hırvatistan bu yıl diplomatik ilişkilerinin 30. yıldönümünü kutluyor. Önceki yıllardaki Hırvatistan'daki depreme ilk koşan ülkelerden biri Türkiye olmuştur. Rusya -Ukrayna arasındaki savaşı ele alıp etraflıca onu değerlendirme fırsatımız oldu. 2 Ekim'de Bosna Hersek'te yapılacak seçimi de değerlendirme fırsatımız oldu. DÜNYAYA GÜÇLÜ BİR MESAJ VERMİŞ OLACAĞIZ Hırvatistan ile ticaret hacmimiz salgın öncesi seviyeyi geride bıraktı ve 900 milyon doları yakaladı. Bunu çok daha ileriye taşımanın gayreti içindeyiz. Hırvatistan'ın ilk jeotermal santrali, demiryolu projesi Türk firmalarınca üstlenildi. Bugün TİKA'nın desteğiyle Sisak kentinde inşa edilen İslam Kültür Merkezi'nin açılışını yapacağız. Avrupa'ya ve dünyaya beraber güçlü bir mesaj vermiş olacağız. Türkiye, Balkanlar'da yaşanan gelişmeleri yakından izlemektedir. Bosna Hersek konusundaki diyaloğumuzun seçimden sonra daha geniş alanda devamını konuştuk. SORULAR BOSNA HERSEK'TEKİ SEÇİM Hırvatistan Cumhurbaşkanı Milanoviç: Burada özellikle bir yükümlülüklerini yerine getirme konusunda farklı düşüncelerimiz var. Hükümet yetkililerinin paylaşımı önemli. Hırvatlar 3 kurucu milletlerden biri. Şu anda Bosna Hersek'te böyle bir durum söz konusu değil. Yüksek Temsilci'nin rolüne baktığımızda ben biraz farklı söylüyordum. Yüksek Temsilci'nin nasıl seçildiği konusu var. Özellikle hükümetin görüşü olarak Yüksek Temsilci ile ilgili şunu söyledim, etkilerini kullanmalıdır. Bir şeyler yaşandı. Ülkede birçok karışıklıklara neden oldu. Bu kişi geri çekildi, ne olduğunu çözmüş değilim. Yüksek Temsilci şu ana kadar hiçbir şey yapmadı. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'la benim görüş farklılığım budur. Daha fazla diyaloğa ihtiyacımız var. Cumhurbaşkanı Erdoğan: Bosna Hersek ziyaretimde liderlerle yaptığım görüşmede sıkıntı itibariyle nereden geliyor denilirse Dayton Anlaşması'ndan geliyor. Şu anda burada Boşnaklar, Sırplar, Hırvatlar var. Bunların da temsil eden liderleri var. Burayla ilgili kararı liderler kendi aralarında bir araya gelerek vermeli. Bunun için mekanizmalar var. Bundan sonra Bosna Hersek sıkıntı ödemesin diye temenni ediyorum. PUTİN'İN TAHIL KORİDORU AÇIKLAMASI: TAHILLAR MAALESEF ZENGİN ÜLKELERE GİDİYOR, FAKİR ÜLKELERE DEĞİL Şu anda Rusya tarafından tahıl sevkiyatı yok. Sayın Putin'in haklı olduğu konu var. Gelen tahıllar maalesef zengin ülkelere gidiyor, fakir ülkelere değil. Yaptırımları yapan ülkelere tahıl sevkiyatının olması sayın Putin'i de rahatsız etmektedir. Biz de Rusya'dan da tahıl sevkiyatı başlasın istiyoruz. Burada gecikme var. Semerkant'ta sayın Putin'le bunları görüşeceğiz. Gerçekten fakir olan ülkelere de bu tahılı ulaştıralım. Enerjide fiyatlar yükseliyor. Avrupa bu kışı nasıl geçireceğinin telaşı içinde. Rakamlar çok yüksek. Bu yüksek rakamlarla Batı ne yapacağının telaşı içinde. Temenni ederim ki hayırlısıyla atılacak adımlarla bu badire atlatılır. Hırvatistan Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic ise ortak basın toplantısında "Biz birçok konuyu konuştuk. Burada Ukrayna savaşı var ve Türkiye'nin özellikle Ukrayna ve Rusya arasında köprü oluşturduğunu... İktisadi konuları da görüştük. Cumhurbaşkanı olarak şunu gördüm, buraya gelen iş adamlarının çoğu Türkler oldu. Büyük şirketlerin sahipleri Türkiye'den geldi. Hem iktisadi hem de komşuluk ilişkilerine baktığımızda bunlar çok önemlidir. Biz bu konuları daha sık görüşmeliyiz. Bir kez daha teşekkür etmek istiyorum" dedi.
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş, 24 Şubat tarihinden beri devam ediyor. Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan savaş nedeniyle birçok Avrupa ülkesi, Rusya’ya karşı yaptırım kararı aldı. Bunun üzerine Rusya da kendisine yaptırım uygulayan Avrupa ülkelerine karşı tepki göstermek amacıyla çareyi doğalgaz akışını durdurmakta buldu. Alınan bu karardan sonra Avrupa’da birçok ülke doğalgaz ücretlerine çok ciddi zamlar yaparak kısmi kesintilere gitmeye başladı. Putin meydan okudu Tüm bu süreç devam ederken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'den batıya adeta meydan okuyan ifadeler geldi. "Batı donmuş olacak" Rusya’nın Uzakdoğu bölgesindeki Vladivostok şehrinde düzenlenen Doğu Ekonomik Forumu’nun genel kurul toplantısında konuşan Vladimir Putin, "Gaz, petrol, kömür, kalorifer yakıtı sağlamayacağız. Hiçbir şey sağlamayacağız. Batı donmuş olacak." ifadelerini kullandı. Rus gaz devi Gazprom ise, Kuzey Akımı doğalgaz boru hattını planlandığı gibi Avrupa’ya yeniden açılmayacağını açıkladı.
Uşakov, Putin'in 15-16 Eylül'de düzenlenecek ŞİÖ Devlet Başkanları Zirve Toplantısı için Özbekistan'ın Semerkant şehrine gerçekleştireceği ziyarete ilişkin gazetecilere değerlendirmelerde bulundu. Putin'in zirve kapsamında Cumhurbaşkanı Erdoğan'la bir görüşme gerçekleştireceğini anlatan Uşakov, "Liderler telefon dahil sürekli diyalog halindeler. Müzakere edilen, Türkiye'nin tahıl gibi son derece olumlu rol oynadığı çok sayıda konu var. Erdoğan ve Putin görüşmesinde çok sayıda konu istişare edilecek. Semerkant'taki görüşmenin önemli bir kısmı 5 Temmuz'da Soçi'de varılan anlaşmaların devamı olarak ekonomik konulara ayrılacak." diye konuştu. Zirve kapsamında Putin'le Çin Devlet Başkanı Şi Cinping arasında da bir görüşme yapılacağını anlatan Uşakov, şu bilgileri verdi: "Çin'in Ukrayna konusundaki yaklaşımı dengeli, Rusya'nın özel askeri operasyonu başlatma konusundaki mecburiyetinin nedenlerini anlıyor. Doğal olarak, liderler, ikili stratejik ortaklık içindeki eşi benzeri görülmemiş düzeydeki güvene ilişkin olumlu bir değerlendirme yapacaklardır." Rusya ile Hindistan arasındaki ilişkilerin de hızla geliştiğine işaret eden Uşakov, "Hindistan'la ilişkilerimiz gelişiyor, ticaretimiz bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 120 arttı." ifadesini kullandı. Uşakov, Putin'in zirve kapsamında, Hindistan, Kırgızistan, Azerbaycan, İran, Türkmenistan ve Pakistan liderleriyle de görüşeceğini söyledi.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, bazı Avrupa liderlerinin Başkan Recep Tayyip Erdoğan'dan Rusya'nın gaz restiyle ilgili yardım istediğini belirterek, "Balkan ülkeleri liderleri 'Lütfen Putin'e söyleyin. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile ilişkileriniz iyidir, lütfen ricada bulunun, yaklaşan kış gününde bizim ne almış olduğumuz akaryakıtlarımıza ne de vermiş oldukları gazlarda herhangi bir kesintiye gitmesinler' dediler" ifadelerini kullandı. Ukrayna'ya yönelik saldırıları nedeniyle Batı tarafından yaptırımları maruz kalan Rusya, cevabı doğal gazı kesip, petrol sevkiyatını keserek verdi. Rus gaz devi Gazprom da Kuzey Akımı doğal gaz boru hattının planlandığı gibi Avrupa'ya yeniden açılmayacağını duyurdu. Rusya'nın bu adımı sonrası Avrupa ülkeleri, gaz tedarikini farklı ülkelerden yapabilmek için arayışa girerken vatandaşlara da "duş almama" , "kış tatili" gibi absürt önerilerde bulundu. PUTİN'DEN BATI'YA: DONACAKLAR Putin ise, Vladivostok şehrinde düzenlenen etkinlikte, Batı'ya bir kez daha meydan okuyup, "Gaz, petrol, kömür, kalorifer yakıtı sağlamayacağız. Hiçbir şey sağlamayacağız. Batı donmuş olacak" demişti. BAKAN KİRİŞCİ ANLATTI: BAŞKAN ERDOĞAN'DAN YARDIM İSTEDİLER Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Ankara'nın Polatlı ilçesindeki Duatepe'nin bulunduğu Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı'nda düzenlenen "Sakarya Zaferi'nin 101. Yılı Kutlama Programı"na katıldı. Balkan liderlerinin Putin'den gazlarını açması için ricada bulunduklarını belirten Kirişci, "Önce Bosna Hersek, ardından Sırbistan ve daha sonra Hırvatistan'da bulunduk. Üç ülkenin gerek cumhurbaşkanları gerek başbakanları gerekse de bizim bakanlar olarak muhataplarımız düzeyinde ifade ettikleri cümle şu olmuştur, 'Ne olur önümüzdeki hafta Şangay Zirvesi'nde olacaksınız. Orada lütfen Putin'e söyleyin. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile ilişkileriniz iyidir, lütfen ricada bulunun, yaklaşan kış gününde bizim ne almış olduğumuz akaryakıtlarımıza ne de vermiş oldukları gazlarda herhangi bir kesintiye gitmesinler'. Kime söyleniyor bu, bu ülkenin liderine. Bir düşünün, şuradaki bir kişi donsa, donacağını bilse söylemeyeceği sözleri bu ülkelerin liderleri düzeyinde kulaklarımıza iletmiştir." diye konuştu.
