Son Dakika:
Periyodik aralıklarla ısıtılan “Suriyeliler” konusu yine gündemde. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 1945 yılında Türkiye’ye sığınan Azerbaycan Türklerini kurşuna dizmesi için Sovyetler Birliği’ne teslim eden partisinin tarihi kodlarıyla tartışmaya katıldı. “Avrupalılar bana söz verdi. Suriyelileri ülkelerine göndereceğiz” diyen Kılıçdaroğlu, 3,5 milyon Suriyeliyi Esed rejmine teslim etse de milli güvenlik sorunu olarak gördüğü muhacirleri söküp atması imkansız. Çünkü Anadolu Suriyelilerden önce de milyonlarca mazlumun sığınağı oldu. KIRIM’IN YARISI ANADOLU’DA Arap’ından Çerkes’ine, Boşnak’ından Rus’una kadan birçok milletten milyonlarca insan Anadolu’yu vatan bildi. Anadolu’ya ilk büyük göç 1783’te Kırım’ın Rusya’nın eline geçmesiyle başladı. 1770’lerden itibaren Kırım’dan Osmanlı topraklarına doğru dalgalar halinde başlayan Kırım Tatar göçü 1920’lere kadar devam etti. 1783-1922 arasında Anadolu’nun da içinde olduğu Osmanlı topraklarına göç eden Kırım Tatarlarının sayısı 1 milyon 800 bine ulaştı. Hatta Osmanlı topraklarına sığınan Tatarların sayısının Kırım’da kalanlardan fazla olduğu belirtiliyor. 2,5 MİLYON ÇERKES GELDİ Aynı tarihlerde ikinci büyük göç dalgasına Çerkesler imza attı. Osmanlı’nın Çerkes bölgelerini kaybetmesinin ardından Anadolu’ya 1. Dünya Savaşı’na kadar 2,5 milyon Çerkes göçtü. Gemilerle, sandallarla çıktıkları Karadeniz’de en az 500 bin kayıp vererek Anadolu’ya ulaşan Çerkesler, bugün hala yaşadıkları Ordu, Samsun, Tokat, Balıkesir, Amasya, Sinop, Yozgat, Düzce, Sakarya ve Kocaeli’ye yerleştirilmişti. Anadolu’yu yurt tutanlar arasında Gürcüler de var. Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra başlayıp 1930’lara kadar süren göçle gelen 1 milyon Gürcü 14 ayrı şehre yerleşti. RUSLAR BİLE TÜRKİYE’YE GÖÇ ETTİ Bugün sadece işin uzmanları ve meraklıları tarafından bilinse de bu topraklar kitlesel Rus göçlerine de sahne oldu. 1917 yılında Bolşeviklerin darbe yapmasının ardından Çarlık yandaşları soluğu İstanbul’da aldı. 2 yılda 150-200 bin civarında Rus göç etti. Bu Rusların önemli bir bölümü daha sonra Balkan ülkelerine göçse de hala Türkiye’de yaşayan aileler var. Anadolu’ya Arap göçü ise İslam’ın yayılışı ve Osmanlı devrindeki savaşlardan sonra geri dönmeyip burada kalanlarla başladı. Baskı gören Araplardan bir kısmı Tarsus ve Adana çevresine yerleşmişti. Şerif Hüseyin’in 1916’da başlattığı Arap isyanı neticesinde Irak, Hicaz ve Suriye çevresinden 5 bin aile Batı ve iç Anadolu’ya yerleştirildi. Boraltan’ın utancı CHP’ye yeter İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda yaşanan Boraltan Köprüsü faciası, detayları fazla bilinmeyen bir olay. 1945’te Sovyetler Birliği’nin başındaki Josef Stalin, Ankara’daki büyükelçisi aracılığıyla Türkiye’ye sığınan 145 Azerbaycan Türkü’nün iadesini istedi. Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, CHP hükümetinin de kararıyla Türkiye’ye sığınan 145 kişinin teslim edilmesi için Aras Nehri kenarındaki sınır karakoluna telgraf çekip iadenin gerçekleştirilmesini istedi. Buna inanamayan karakol komutanı gelen emri defalarca teyit ettirdi. Durumu anlayan Azerbaycan Türkleri, “Bizi teslim etmeyin, bizi burada siz kurşuna dizin, kendi toprağımızda, bayrağımızın altında bizi öldürün” dese de karakol komutanı çaresizce bu insanları teslim etti. Boraltan Köprüsü’nü geçen Azerbaycan Türkleri, sınırın hemen karşısında Türk askerlerinin gözleri önünde, elleri bağlı vaziyette infaz edildi. Türkiye, CHP’nin neden olduğu Boraltan katliamının utancını uzun süre üstünden atamadı. Selanik göçüyle 384 bin kişi geldi Anadolu’ya göç hareketleri Cumhuriyet’in ilanından sonra da sürdü. 1923’ten 1997’ye kadar Türkiye’ye 1,6 milyondan fazla göçmen geldi. Cumhuriyet’ten sonra ilk göç hareketi Yunanistan’dan oldu. Lozan Antlaşması’nın mübadele maddelerine dayalı olarak 1922-38 arası 384 bin kişi Türkiye’ye göçtü. Bu kitlesel hareket halk arasında “Selanik göçü” olarak adlandırıldı. Makedonya’dan ilk göç 1924’te ülkedeki Türklerin Anadolu’ya göçü ile başladı. İkinci dalga 1936’da, üçüncü ise Türkiye-Yugoslavya arasında serbest göç anlaşması imzalandıktan sonra 1953’te gerçekleşti. Yugoslavya’dan da 305 bin kişi Cumhuriyet devrinde Türkiye’ye göç etti. Bulgaristan’dan Türkiye’ye büyük kitlesel göç dalgaları yaşandı. 1989’a kadar 800 bin kişi dört dalga halinde Anadolu’ya geldi. Romanya’dan Türkiye’ye 1923-1949 arasında 79 bin kişi iskanlı göçmen, 43 bin kişi serbest göçmen olarak geldi. Balkanlardan 1923-45 arasında toplam 800 bin kişi Türkiye’ye göç ettirildi. SAVAŞ KİTLELERİ TETİKLEDİ 1979’da yaşanan devrim sonrası İran’dan Türkiye’ye 1 milyona yakın insan göç etti. 1980’li yılların başında gerçekleşen Afgan göçünün oluşumunda Sovyet-Afgan savaşı önemli role sahip. 1982’de Sovyetler’in Afganistan’ı işgal etmesiyle başlayan savaş nedeniyle, o bölgedeki birçok Türk kökenli insan Türkiye’ye geldi. Bunların arasında Özbekler kadar Uygurlar, Kazaklar ve Kırgızlar da bulunmaktadır. 1950’de bağımsız devlet olan Doğu Türkistan Cumhuriyeti vatandaşları Çin işgaline uğradığında Türkiye’ye geldi. 2. Dünya Savaşı’nda Nazi birlikleri ile savaşa katılan Doğu lejyonlarından bazıları da Türkiye’ye yerleşti. Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen, Balkar, Karakalpak, Karaçay, Azeri, Çeçen, İnguş, Dağıstan gibi Müslümanlardan bir kısmı Anadolu’yu yeni yurt olarak seçti. Irak’ta 1988’deki Halepçe katliamı sonrası 51 bin, 1991’deki Körfez savaşında 467 bin kişi Türkiye’ye göç etti. Suriye’den 1945, 1951, 1953 ve 1967 yıllarında toplu göçler oldu. İskenderun, Kırıkhan ve Adana’ya yerleştirildiler. 2011’de başlayan Suriye iç savaşı sonucunda Ocak 2021 itibariyle Türkiye’ye gelen Suriyelilerin sayısı da 3,6 milyona ulaştı. Türkiye’de ikamet eden göçmen ve mültecilerin sayısı şu an 3,9 milyon. Semtlere adları verildi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Bosna’yı işgal ettikten sonra 1918’e kadar Bosna’dan Türkiye’ye 4 büyük göç dalgası oldu. İlki 1878’de işgalden hemen sonra, ikincisi 1882 yılında, üçüncü göç dalgası ise “Dzabic hareketiyle” 1900 yılında yaşandı. 1992-1998 yılları arasında Bosna’dan 20 bin, 1999 yılında Kosova’da meydana gelen olaylar sonrasında 17 bin, 2001 yılında Makedonya’dan 10 bin kişi Türkiye’ye sığındı. Arnavutlar ise ilk olarak Fatih Sultan Mehmet devrinde İstanbul’a getirilip Arnavutköy’e yerleştirildi. Balkanların kaybından sonra gelenlerle beraber günümüz Türkiye’sinde yüzbinlerce Arnavut’un yaşadığı tahmin ediliyor. Polonya’nın Rus topraklarına katıldığı 1830 yılından sonra göç eden 10 bin kişiden bir kısmı Osmanlı Devleti’ne geldi ve bu muhacirler İstanbul Polonezköy’de yerleşim birimini kurdu.
Sık sık yalan haber yapan bu sitelerin, Menekşe Plajı’nda çekildiğini iddia ettiği görüntülerin Suriye-Lazkiye’den olduğu öğrenildi.
Suriye'deki iç savaşın ardından Türkiye'ye sığınan; ardından da ülkelerine geri dönen Suriyeliler, orman yangınlarıyla mücadele için Antalya'ya gönüllü olarak geldi. 40 Suriyeli, Antalya'nın Manavgat ilçesinde orman yangınlarıyla mücadelede gönüllü olarak görev aldı.
CHP milletvekili Mehmet Göker’in “Vatandaş sormaya sorgulamaya başladıysa Kurduğunuz korku düzeninin sonu yakın demektir!” İfadeleriyle paylaştığı video’nun devamı ortaya çıktı. Video’da İçişleri Bakanı Soylu’nun meseleyi gerekçeleriyle anlattığı görüldü.
Şırnak’ta ambulansı kaçıran kişinin Siirt nüfusuna kayıtlı Türk vatandaşı olduğu ve Şahsın yakalanmasının ardından akli dengesinin yerinde olmadığı ortaya çıktı.
Suriyeli olduğunu söyleyen ve sosyal medya üzerinden provokasyon yapan, M.M. isimli şahıs gözaltına alındı. M.M., "Ben Suriyeliyim" diyerek başladığı videoda Türkiye'ye küfür etti. Videonun yayılması üzerine, güvenlik güçleri şahsı yakalamak için harekete geçti. M.M. isimli şahıs, Kahramnmaraş'ta yakalanarak gözaltına alındı. Gaziantep'te yaşayan ve Suriyeli olduğunu söyleyen M.M. isimli bir şahıs, sosyal medya üzerinden bir video yayınladı. Şahsın yayınladığı videoda, Ankara'da yaşanan olaylar ve yangınlarla ilgili açıklama yaptığı görüldü. M.M. isimli kişi videonun devamında ise küfür ederek, videosunu sonlandırdı. Videonun yayılması üzerine, güvenlik güçleri şahsı yakalamak için harekete geçti. TEHDİT VE KÜFÜR Şahsın yayınladığı videoda, "Ben Suriyeliyim. Türkçe tam bilmiyorum. Ben sizi anlıyorum. Konuştuklarınızı duyuyorum. Ankara, İstanbul nereyi yakmışlar.. 'Hemen Suriyeli yakıyor.' Suriyeli evde oturuyor, çocukları var. Saldırmışlar. Hadi gelin, Gaziantep'te yapın." diyerek küfür ettiği görülüyor. VALİLİKTEN AÇIKLAMA M.M. isimli şahıs, Kahramnmaraş'ta yakalanarak gözaltına alındı. Gaziantep Valiliğinden yapılan açıklamada, "Bir sosyal medya platformunda yayımladığı provokatif video ile halkı kin ve düşmanlığa sevk ettiği anlaşılan kişi ile ilgili olarak yapılan çalışmada, şahsın ilimizde geçici koruma statüsünde bulunan M.M. isimli şahıs olduğu anlaşılmış olup, bulunduğu Kahramanmaraş ilindeki adreste yakalanarak ilimizde gözaltına alınmıştır." denildi. Açıklamada, gözaltına alınan şahıs hakkında adli ve idari işlemler başlatıldığı ifade edildi.
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklama şöyle; Ülkemizde bulunan yabancıların ikamet izni, uluslararası koruma ve geçici koruma iş ve işlemlerini düzenleme ile yetkili ve görevli olan Bakanlığımız koordinasyonunda Ankara Valiliği, Göç İdaresi, Jandarma ve Emniyet birimlerimizin katılımlarıyla yapılan değerlendirmeler sonucunda aşağıdaki kararlar alınmıştır; 1. 2 Eylül 2021 tarihinden geçerli olmak üzere Ankara ili mülki sınırları geçici koruma kaydına kapatılmıştır. 2. Ülkemizin başka illerinde kayıtlı olup fiilen Ankara ilinde ikamet eden geçici koruma statü sahibi Suriyeliler tespit edilerek kayıtlı olduğu illere geri gönderilecek ve kayıtlı oldukları illerde ikamet süreçleri bildirim yükümlülüğü getirilerek takip edilecektir. 3. Ankara ilindeki göç, uyuşturucu ve asayiş olaylarına kaynaklık eden metruk binalar ve bu binalarda ikamet eden yabancılar tespit edilerek yıkım ve tahliye işlemleri tamamlanacak ve söz konusu yabancılar kayıtlı oldukları illere gönderilecektir. 4. Herhangi bir koruma statüsü ya da ikamet izni bulunmayan düzensiz göçmenlerin kolluk birimlerince yakalanarak geri gönderme prosedürlerinin yerine getirilmesi amacıyla Geri Gönderme Merkezlerinde idari gözetim altına alınmalarına kararlılıkla devam edilecektir. 5. Yabancılara ait vergi levhası olmayan işyerleri ile ilgili olarak gerekli mevzuat çerçevesinde her türlü yaptırım ivedilikle uygulanacaktır.
Soylu'nun açıklamlarından satır başları şöyle: Türkiye Suriye iç savaşının başladığı andan itibaren göç politikasını belirlemiştir. Bir takım düzenlemeler gerçekleşmiştir. Dünya düzensiz göç hareketlerini izlerken göç politikası belli olan bir anlayışı başından beri ortaya koyma kararlılığını göstermiştir. 462 bin Suriyeli ülkesine geri dönmüştür. Göç Genel Müdürlüğü Başkanlığında, Uyum Müdürlüğü'nü kurduk. Özellikle eğitim, dil konusunda uyumu sağlayacak süreç bu dönemde gerçekleşti. YİMER iletişim merkezi de yabancıların soru ve sorunlarına cevap vermiştir. İlk dönem açık kapı olarak adlandırılabilir. İkinci dönemde uyum politikaları gerçekleştirildi. Suriye'nin 837 kilometresi sınır duvarları ve sistemlerle donatılmıştır. İRAN İLE MÜZAKERELER 2017'de Iğdır'da duvarları oluşturmaya başladık. Sonrasında Ağrı'da toplam 159 kilometre duvar yapıldı. İran ile yaptığımız müzakereler de başarılı bir sonuca ulaşan bir süreçtir. Şimdi Hakkari sınırımızda 20 kilometreyi kış başlamadan bitirmeyi planlıyoruz. Buradan bir haber daha vermek istiyorum, Van sınırının İran'da kalan 242 km'lik bölümünü de başlatıyoruz. Doğuda İran sınırlarımızda şu ana kadar yaptığımız 221 km'ye bir 242 km daha ekleyeceğiz ve bitirmiş olacağız. Böylece İran sınırımızın büyük bir bölümünü bitirmiş olacağız. Yaslarımız tıkır tıkır işliyor, geri göndermek dahil. 3 milyon 711 kişi geçici koruma statüsündedir. ÜLKESİNE DÖNEN SURİYELİ GÖÇMEN SAYISI Gönüllü olarak geri dönen Suriyeli ise 462 bin 26 kişidir. 2016 yılından itibaren sınırlarımızda engellediğimiz göçmen sayısı 2 milyon 327 bindir. Türkiye 2016'dan bu yana 283 bin 709'unu kendi ülkelerine yollamıştır. 104 bin 947 düzensiz göçmen ülkerine geri gönderilmeyi beklemekte ve takip edilmektedirler. AFGAN GÖÇMENLERLE MÜCADELE Taliban ülkeyi ele geçirmeden evvel biz tedbirlerimizi doğu sınırında aldık. Göçe kaynaklık eden bütün unsurları tarihin en büyük yakalamalarını gerçekleştirdik. Sınırlarımızı her gün bin 500 Afgan göçmen zorlarken bugün 200'lere düşmüştür. Biz batının göçmen deposu değiliz. Batı göçün kaynağında nasıl yönetilmesi gerektiğini o bölgeye giderek öğrenebilir. Şimdi cumhurbaşkanımızın talimatı oradaki biriket evlerin sayısının 100 bine çıkması. Öte yandan Afganistan ve Pakistan'dan yeni bir hareketlilik yaşanmadığını belirtiyoruz.
