Son Dakika:
Associated Press'e (AP) konuşan Billström, yeni hükümetin Türkiye'nin terör örgütü PKK/YPG ile ilgili endişelerini paylaştığını aktararak, "PKK söz konusu olduğunda İsveç hükümeti anlamsız bir davranışta bulunmayacak." dedi. Billström, "Terör örgütlerinin İsveç topraklarında faaliyet gösterme hakkı olmadığı anlamına gelen politikanın tamamen arkasındayız." diye konuştu. UKRAYNA'YA TAM DESTEK Her şeyin yasal olarak güvenli bir şekilde yapılması gerektiğini belirten Billström, "Üçlü mutabakatta yazılı olan ve üç tarafın da üzerinde anlaşmaya vardığı her şey tüm taraflarca yerine getirilmelidir." açıklamasında bulundu. Billström, yeni hükümetin Ukrayna'nın Archer topçu sistemi ve RBS-70 taşınabilir hava savunma sistemi talebi hakkında henüz karar vermediğini aktararak, "Ukrayna hükümetine Rus güçlerine karşı verdiği kahramanca mücadelede mümkün olan en fazla yardımı yapmaya hazırız. Bu konulardaki kararı gerekli değerlendirmeleri yaptığımızda göreceğiz." ifadesini kullandı. Yeni hükümetin, bir önceki hükümetin 2014'te kurduğu "feminist dış politika"dan vazgeçeceğini kaydeden Billström, "Kadınlar ve erkekler arasındaki eşit hakların önemli olduğuna inanıyoruz, ancak 'feminist dış politika' ifadesini kullanmak, bazen ilgiyi asıl önemli olandan uzaklaştırdığınız anlamına geliyor. Asıl içerikten çok etikete önem vermiş oluyorsunuz." değerlendirmesinde bulundu. DEĞİŞİKLİK SÖZÜ VERDİ Billström ayrıca kuzey Avrupa'ya vurgu yaparak İsveç'in dış ilişkilerinde değişiklik sözü verdi. İsveç Başbakanı Ulf Kristersson 20 Ekim’de, ülkesinin NATO üyeliği konusunda Türkiye'nin güvenlik endişelerini gidermek için çabaları artıracaklarını, bunun gereklerini NATO üyeliğinden sonra da yerine getireceklerini söylemişti. Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından NATO Madrid Zirvesi'nde, 28 Haziran'da Üçlü Muhtıra imzalanmıştı. Muhtıra çerçevesinde kurulan Daimi Ortak Mekanizma'nın ilk toplantısı 26 Ağustos'ta Finlandiya'nın Vantaa kentinde yapılmıştı.
Türkiye, savaşan iki ülke olan Rusya ile Ukrayna arasında denge politikasını sürdürerek, tüm dünyanın takdirini topladı. Denge politikası sayesinde Karadeniz üzerinden güvenli tahıl koridoru hayata geçti. Karşılıklı esir takasının yapılması sağlandı. Batı'ya meydan okuyor Bloomberg, Türkiye'nin ABD ve Batı'nın politikalarına meydan okuduğunu, Washington liderliğinde Moskova'ya uygulanan yaptırımlara katılmadığını yazdı. Kiev ile olan yakın ilişkilerin yanı sıra Rusya ile diyaloğa işaret edilerek, Moskova'dan ikinci nükleer santralin inşasının istendiği belirtildi. İkinci nükleer santral talebi Rus devlet şirketi Rosatom'un, Türkiye'nin Akdeniz kıyısında 20 milyar dolarlık nükleer santral inşa ettiği hatırlatıldı. Analizde, "Ankara, Rusya'ya yönelik yaptırımlara katılmayı reddetti ve Kiev ile Moskova arasında bir arabulucu olarak hareket etti. "Erdoğan'ın doktrini, Ukrayna ihtilafında sergileniyor" Ukrayna limanlarından tahıl sevkiyatları için anlaşmaya ve savaşan taraflar arasında esir takasına aracılık etti. Erdoğan'ın doktrini, Ukrayna ihtilafında sergileniyor. Moskova ile bağları geliştirirken, Kiev hükümetini destekliyor. Rusya'nın Ukrayna'nın dört bölgesini ilhak etmesini kınadı. "Ukrayna'ya onlarca silahlı insansız hava aracı sattılar" Rus gemilerini ve uçaklarını Türk kontrolündeki deniz ve hava sahalarından men etti. Ukrayna'ya onlarca silahlı insansız hava aracı sattılar. Ancak Erdoğan, Rusya'yı hedef alan yaptırımlara katılmayı reddetti." denildi. Türkiye'nin Afrika ve Latin Amerika'daki varlığına vurgu Öte yandan, dünya meselelerinde konumunu güçlendirmek isteyen Türkiye'nin, Afrika ve Latin Amerika'da birçok diplomatik misyon açtığına ve Şanghay İşbirliği Örgütü'ne katılan ilk NATO üyesi olma ihtimaline dikkat çekildi.
AB Yolsuzlukla Mücadele Ofisi (OLAF), Avrupa Birliğinin (AB) Sınır Koruma Ajansı Frontex hakkında Ege‘de göçmenlerin geri itilmesi ile taciz ve görevi kötüye kullanma gibi suçlamalar nedeniyle inceleme başlatmıştı. Avrupa basınında da geniş yer bulan OLAF Raporu’na göre, Frontex, Yunanistan’ın geri itmelerini örtbas etti. Bu kapsamda, Temel Haklar Görevlisinin operasyonel bilgilere erişmesi engellendi. Yine temel hakların ihlal edildiği iddialarını içeren ciddi olaylara ilişkin raporları incelemek üzere Temel Haklar Görevlisini görevlendirmedi. FRONTEX’TEN İTİRAF: BUNLAR GEÇMİŞİN UYGULAMALARI Son yıllarda Akdeniz ve Ege’de Yunanistan’ın hukuka aykırı geri itme vakalarıyla ilgili “suç ortağı” suçlamasıyla sık sık karşılayan Frontex, OLAF’ın bu raporu üzerine bir açıklama yaptı. Açıklamada, rapordaki söz konusu tespitleri yalanlamadığı gibi “Bunlar geçmişte yapılan uygulamalardı” şeklinde savunma yapması dikkat çekici bulundu. “YANLIŞLARI DÜZELTMEK İÇİN EYLEM PLANI OLUŞTURUYORUZ” Temel Haklar Görevlisinin daha etkin şekilde görev yapması ve bu tür olayların önüne geçmek amacıyla bir dizi iyileştirici önlem alındığına ilişkin çalışmalara değinilen açıklamada ayrıca, Yunan makamları ile Frontex’in geçmişin ve bugünün yanlışlarını düzeltmek üzere bir eylem planı oluşturulduğu belirtildi. Frontex’in söz konusu basın açıklamasındaki ifadeleri, binlerce insanın paralarının ve eşyalarının gasp edildiği, taciz ve şiddete maruz kaldığı, hatta botları batırılmak suretiyle ölüme terk edildiği geri itme olaylarında Frontex ile Yunanistan’ın birlikte hareket ettiklerinin itirafı olarak değerlendirildi. FRONTEX VE YUNANİSTAN’IN GERİ İTTİĞİ 152 GÖÇMEN ÖLDÜ Türkiye bugüne kadar geri itme vakalarıyla ilgili Frontex ve Yunanistan’a sert tepkiler gösterdi. Ancak Frontex, her seferinde suçlamaları inkar ediyordu. 2020-2022 yılları arasında denizlerde ve karada aralarında çocuk ve kadınların da bulunduğu toplam 62 bin 179 yabancı Yunanistan ve Frontex tarafından Türkiye’ye geri itildi. Bu geri itme olayları neticesinde ise 152 yabancı yaşamını yitirdi.
Ülkede 20 Ekim'de parti liderliğinden istifa eden Başbakan Liz Truss'ın yerini almak için mücadele veren eski Maliye Bakanı Sunak, liderlik yarışını kazandı. Sunak'ın rakibi Penny Mordount, Twitter'dan yaptığı açıklamada, liderlik yarışından çekildiğini, Rishi Sunak'ı desteklediğini duyurdu. Mordount, "Şimdi bir sonraki Başbakanımızı seçtik. Bu karar tarihi bir karar ve partimizin çeşitliliğini ve yeteneğini bir kez daha göstermektedir. Rishi Sunak'a tam destek veriyorum." ifadelerini kullandı. Partideki liderlik seçimi ve liderin görevden alınması süreçlerini yürüten organı 1922 Komitesi Başkanı Milletvekili Sir Graham Brady, yaptığı açıklamada, Penny Mordount'un liderlik yarışından çekildiğini doğruladı ve tek aday olan Rishi Sunak'ın, İngiltere'nin yeni Başbakanı olduğunu duyurdu. Rishi Sunak, eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın 7 Temmuz'da parti liderliğinden istifasının ardından başlayan liderlik yarışında da adaylığını olmuş fakat oylama sonucu Liz Truss karşısında yenilgiye uğramıştı. İngiltere Başbakanı Truss, 20 Ekim'de istifa ettiğini açıklamıştı Seçim kampanyası sürecinde sıklıkla "vergi indirimleri" vaadini öne çıkaran Truss'ın, başbakanlık görevini devralmasının ardından hükümet 23 Eylül'de toplam 45 milyar sterlini bulacak vergi kesintilerinin uygulanmasına hazırlanıldığını açıklamıştı. Bu durum, ülkenin dış borçlanmasının yükseleceği beklentilerini artırarak sterlinin sert değer kaybı yaşamasına neden olmuştu. Ekonomik planlara yönelik sert eleştirilerin ardından İngiliz hükümeti, yüzde 45'lik en yüksek gelir vergisi oranını kaldırma planından vazgeçmişti. Daha önce pek çok kez vergi indirim planının arkasında duran Truss, 14 Ekim'de kamuoyu baskısına dayanamayarak Kwasi Kwarteng'i Maliye Bakanlığı görevinden alarak yerine Jeremy Hunt'ı getirmişti. Ciddi piyasa oynaklığına neden olan "hatalar" için özür dilemesine karşın Truss'un görevde ne kadar kalacağı konusunda İngiliz kamuoyunda tartışmalar çoktan başlamıştı. İngiltere'de art arda siyasi ve ekonomik çalkantıların yaşanmasının ardından Başbakan Truss, 20 Ekim'de istifa ettiğini duyurmuştu.
İngiltere Başbakanı Liz Truss'ın 20 Ekim'de istifa etmesinin ardından ülkede yeni Muhafazakar Parti Lideri ve Başbakanı belirleme yarışı devam ederken, eski Başbakan Boris Johnson'ın aday olup olmayacağı merak ediliyordu. Johnson yaptığı yazılı açıklamada, Muhafazakar Parti liderliğine bir kez daha aday olması gerektiğini öneren kişi sayısının kendisini şaşırttığını ifade ederek, aday olmak için gereken 102 milletvekilinin desteğini aldığını ve yarın adaylığını ortaya koyabileceğini aktardı. Muhafazakar Parti içerisinde yapılacak seçimde başarılı olması ve cuma günü Başbakanlık Konutu'na dönebilmesi için çok iyi bir şansı olduğunu ifade eden Johnson, "Ancak son günlerde ne yazık ki bunun yapılacak doğru şey olmadığı sonucuna vardım. Parlamentoda birleşik bir parti olmadıkça etkili bir şekilde yönetemezsiniz" dedi. Eski Maliye Bakanı Rishi Sunak ve Muhafazakar Parti Meclis Grubu Başkanı Penny Mordaunt ile ortak bir noktada uzlaşamadıklarını aktaran Johnson, "Bu nedenle korkarım ki en iyisi adaylığımın devam etmesine izin vermemem ve başarılı olana desteğimi vermem. Sunacak çok şeyim olduğuna inanıyorum ama korkarım bu doğru zaman değil" dedi. En güçlü aday eski Maliye Bakanı Sunak Yeni parti lideri ve ülkenin yeni başbakanını belirlemek için seçim yarışında adayların en az 100 milletvekilinin desteğini alması gerekiyor. Başbakanlığa aday isimlerin yarın yerel saatle 14.00'e kadar başvuru yapmaları gerekiyor. İngiltere medyasına göre, en güçlü aday olarak Sunak öne çıkıyor. Henüz resmi olarak adaylığını açıklamayan Sunak'ın aday olabilmek için gereken 100 milletvekilinin desteğini aldığı belirtiliyor. Mordaunt'ı ise 21 milletvekilinin desteklediği ifade ediliyor. Truss, İngiltere'de en kısa süre görevde kalan başbakan Truss, İngiltere hükümetinde en kısa süre görevde kalan Başbakan olarak kayıtlara geçti. Truss, Johnson'ın Partygate skandalı sonrası 7 Temmuz'da istifa etmesinin ardından yapılan seçimlerle 6 Eylül'de Başbakan olarak atanmıştı. Göreve geldiğinden bu yana 45 gün Başbakanlık görevini sürdüren Truss daha önce Dışişleri Bakanı olarak görev yapmıştı.
İngiltere'de Liz Truss'ın istifasının yankıları sürüyor... Ülkede işlerin iyi gitmediği yapılan son ekonomik değerlendirme ile gözler önüne serildi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İngiltere ekonomisinin adeta dibe vuracağını bildirdi. "Durağan"dan "negatif"e Kuruluş, İngiltere'nin yerel para birimi ve döviz cinsinden uzun vadeli kredi notunu "Aa3" olarak teyit ederken, not görünümünü ise "durağan"dan "negatif"e çevirdi. İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) not görünümünün de "durağan"dan "negatif"e çevrildiği belirtilirken, negatif görünümün zayıf büyüme beklentileri ve yüksek enflasyon karşısında artan politika belirsizliğinden kaynaklandığı aktarıldı. ‘Gelecek yıllarda yavaşlamaya devam edecek’ Yapılan açıklamada, ülkenin kredi notunun teyit edilmesinin İngiltere'nin zengin, rekabetçi ve çeşitli ekonomisi tarafından desteklenen ekonomik direncini yansıttığı kaydedildi. Bu yılın başından bu yana ülke ekonomisinin büyümesinin yavaşladığına işaret edilen açıklamada, ekonominin gelecek çeyreklerde yavaşlamaya devam etmesinin beklendiği ifade edildi. Moody's, ekonomik görünümün yüksek enflasyon, zayıf dış talep ve artan borçlanma maliyeti nedeniyle kötüleştiğini, tüketim, yatırım ve ekonomik faaliyeti baskıladığını aktardı. ‘Harcanabilir gelir gelecek yıl önemli ölçüde düşecek’ BoE'nin kalıcı enflasyon riskine karşı orta vadede para politikasını önemli ölçüde sıkılaştırmasının beklendiği belirtilen açıklamada, daha sıkı para politikasının da ekonomik büyüme üzerinde baskı oluşturacağı kaydedildi. Ülkede harcanabilir gelirin gelecek yıl önemli ölçüde düşeceğinin tahmin edildiği kaydedildi. Enflasyon yüzde 11’e ulaşacak İngiltere ekonomisinin 2023-2024 yıllarında ortalama yüzde 0,3 büyüyeceğinin ve 2026'ya kadar yüzde 1,5'lik potansiyel seviyesine dönmeyeceğinin tahmin edildiği belirtilen açıklamada, ülkede enflasyonun ise gelecek 6 ay içinde yüzde 11'e ulaşmasının beklendiği bildirildi.
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de Finlandiyalı mevkidaşı Pekka Haavisto ile görüştü. İkili, görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenledi. Yeni İsveç hükümetinin önceliği NATO üyeliğine verdiğini söyleyen Bakan Billstrom, "Erdoğan'ın Başbakanımız Kristersson'ın görüşme talebini kabul etmesi olumlu bir haber" ifadelerini kullandı. Billstrom, haziran ayında Madrid'de Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan anlaşmaya değinerek, “Bu üçlü muhtıranın taraflarıyla yakın diyalog ve yakın istişarelerin ileriye giden yol olduğuna inanıyoruz. Her şeyin beklediğimize, yani Türk parlamentosunun (İsveç'in NATO üyeliğini) onaylamasına yol açacağına inanıyoruz" dedi. Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ise ülkesinin NATO üyelik hedefi sırasında "Türkiye ile düzenli temas halinde olduğunu" ve geçtiğimiz hafta Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştüğü hatırlattı. ERDOĞAN RANDEVU TALEBİNİ KABUL ETMİŞTİ Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün yaptığı açıklamada, "İsveç'in yeni başbakanı randevu talebinde bulundu. Arkadaşlarımıza 'Randevu verin, gelsin' dedim. Ülkemizde kendisiyle bu konuları da görüşürüz" ifadelerini kullanmıştı.
Koltuktaki ikinci ayında partisi içindeki desteği büyük ölçüde kaybeden ve siyasi hayatını sürdürme mücadelesi veren İngiltere Başbakan Liz Truss'ın bir süredir istifa edeceği iddiası gündemdeydi. 6 Eylül’de koltuğu Boris Johnson’dan alan Liz Truss bugün öğle saatlerinde Downing Street'teki Başbakanlık Konutu önünde bir konuşma yaptı. Truss, konuşmasında geçen ayki mini bütçenin ardından İngiltere’yi saran ekonomik kaosa atıfta bulundu. Muhafazakar Parti’yi bölen ekonomi programı nedeniyle başbakanlıktan istifa ettiğini söyledi. Bu açıklama ile, Truss’ın başbakanlık görevi 45 günde sona ermiş oldu. Truss, yaptığı açıklamada, “Halefim seçilene kadar görevimde kalacağım” dedi, istifasını Kral 3. Charles’a sunduğunu belirtti. YENİ BAŞBAKAN İKİ HAFTA İÇİNDE SEÇİLECEK İngiltere’nin yeni Başbakanı’nın iki hafta içerisinde partide yapılacak oylama sonucu belirleneceği açıklandı. İçişleri Bakanı Suella Braverman’ın aninden gelen istifasıyla büyük bir darbe daha alan İngiltere Başbakanı Liz Truss, dün Avam Kamarası’nda yapılan bir oylamada Muhafazakar Parti içindeki kaosun kameralara yansımasıyla iyice güven kaybetmişti. İngiliz basını ve otoriteler istifasına kesin gözüyle bakıyordu. Liz Truss, yine skandallar dizisi yüzünden istifa etmek zorunda kalan Boris Johnson yerine 45 gün önce göreve gelmişti.
