Son Dakika:
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla yayımlanan kararlara göre, Azerbaycan Cumhuriyeti Büyükelçisi Erkan Özoral merkeze alındı, yerine Cahit Bağcı atandı. Polonya Cumhuriyeti Büyükelçisi Tahsin Tunç Üğdül, Myanmar Birliği Cumhuriyeti Büyükelçisi Haydar Kerem Divanlıoğlu ve Sierra Leone Cumhuriyeti Büyükelçisi Deha Erpek merkeze alındı. Polonya Cumhuriyeti Büyükelçiliğine Kırgız Cumhuriyeti Büyükelçisi Cengiz Kamil Fırat, Kırgız Cumhuriyeti Büyükelçiliğine Ahmet Sadık Doğan, Myanmar Birliği Cumhuriyeti Büyükelçiliğine Ali Sait Akın, Sierra Leone Cumhuriyeti Büyükelçiliğine, Ekonomik İkili İşler Genel Müdür Yardımcısı Sibel Erkan, İspanya Krallığı Büyükelçiliğine, Dış Politika, Analiz ve Eşgüdüm Genel Müdürü Burak Akçapar ve Burkina Faso Büyükelçiliğine, İkili Siyasi İşler Genel Müdürü Nilgün Erdem Arı getirildi. Hindistan Cumhuriyeti Büyükelçisi Şakir Özkan Torunlar, Kongo Demokratik Cumhuriyeti Büyükelçisi Salih Boğaç Güldere ile Birleşik Arap Emirlikleri Büyükelçisi Can Dizdar merkeze alındı. Hindistan Cumhuriyeti Büyükelçiliğine, Hukuk Hizmetleri Genel Müdürü Fırat Sunel, Kongo Demokratik Cumhuriyeti Büyükelçiliğine Mehmet Munis Dirik ve Birleşik Arap Emirlikleri Büyükelçiliğine, Amerika Genel Müdür Yardımcısı Tugay Tunçer atandı. İtalya Cumhuriyeti Büyükelçisi Murat Salim Esenli, Irak Cumhuriyeti Büyükelçisi Fatih Yıldız ve Tayland Krallığı Büyükelçisi Evren Dağdelen Akgün merkeze alındı. İtalya Cumhuriyeti Büyükelçiliğine Çok Taraflı Ekonomik İşler Genel Müdürü Ömer Gücük, Irak Cumhuriyeti Büyükelçiliğine Irak ile İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Ali Rıza Güney ile Tayland Krallığı Büyükelçiliğine, Protokol Genel Müdür Yardımcısı Serap Ersoy getirildi.
İsveç Savunma Bakanı Peter Hultqvist, "SDG" adını kullanan terör örgütü YPG/PKK'nın sözde genel komutanı 'Mazlum Kobani' kod adlı Ferhat Abdi Şahin ile görüşme gerçekleştirdi. İsveçli Bakan, görüşmede teröristbaşına "İsveç olarak, sizlerle uzun süre iş birliği yapmaya ve yardım etmeye hazırız" dedi. Büyükelçiye nota Skandal toplantının ardından İsveç'in Ankara Büyükelçisi Herrström, Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı. Büyükelçiye, teröristler ile toplantı yaparak "yardım" vaad eden İsveçli Bakan Hultqvist ve PKK'ya verilen destek konusunda duyulan rahatsızlıklar iletildi.
Büyükelçilik, sosyal medya mesajında, "1948 yılında bugün atalarımızın hayali gerçek oldu ve İsrail kuruldu. Bugün terör saldırıları gölgesinde doğum günümüzü kutlarken her zamankinden de daha yüksek sesle söylüyoruz: Biz buraya kalmaya geldik!" İsrail Büyükelçiliği tarafından yayınlanan bu mesaj, sosyal medya kullanıcıları tarafından ağır şekilde eleştirildi. Tepkiler arasında, "İsrail kurulmadı, Filistin’i kolonize ederek işgal etti. Kimin topraklarında hangi devleti kurdunuz?" yorumları öne çıkarken, mesaja cevap olarak İsrail'in yıllar içinde Filistin topraklarına yayılımını gösteren haritalar paylaşıldı.
Türkiye'nin Viyana Büyükelçisi Ozan Ceyhun, Türkiye'de kara para aklamak suçlamasıyla hakkında tutuklama kararı bulunan ve dün ABD’nin talebiyle Avusturya’da gözaltına alınan Sezgin Baran Korkmaz'le ilgili açıklamalarda bulundu. Büyükelçi Ceyhun, "Söz konusu şahıs dün, 19 Haziran günü Viyana’dan takriben 260 kilometre uzaklıkta bir kasabada gözaltına alındı ve kendisi akşama doğru Viyana’ya getirildi. Hali hazırda Viyana Eyalet Ceza Mahkemesi’nde bulunmaktadır. Hakim karşısına çıkmayı beklemektedir. Kurallar gereği, doğal akış gereği yarın çıkması büyük bir ihtimal. Bizler de bakanlığımızdan aldığımız talimat doğrultusunda gereğini yerine getirerek iade işlemleri için süreci 19 Haziran tarihiyle başlatmış durumdayız” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Biden, 2020 seçimlerinde kendisini destekleyen ve 2001 yılından 2019 yılına kadar ABD kongresinde bulunmuş Flake’i Türkiye ABD büyükelçisi olarak belirledi. Flake, yaptığı açıklamada “Başkanın büyükelçi olarak aday göstermesi ile onurlandım. Bu iki ülke için önemli bir zamanda önemli bir rol“ dedi. Flake, ayrıca aday gösterilmesi ile Biden yönetiminin ABD dış politikasındaki parti politikalarının sınırda kalması geleneğini sürdürdüğünü belirterek “ABD dış politikası partiler üstü olabilir ve olmalıdır“ dedi. Senatoda kabul edilmesinin ardından Türkiye’de büyükelçilik görevini sürdüren David Satterfield’in görevini devir alacak olan Flake Kongre’de temsilciler meclisi üyeliği ve senatörlük görevlerinden önce Güney Afrika’da Mormon Misyonerliği ve Nambia’da Demokrasi Vakfı yöneticiliğini yapmıştı.
ABD yönetiminin, Kabil Büyükelçiliğindeki personelin tahliyesine karışmaması ve bunun için oraya giden Amerikan askerleriyle çatışmadan kaçınması durumunda "Taliban'ın başkente girmesinin hem uluslararası toplum hem de Afganlılar tarafından daha rahat kabul görebileceğini" ilettiği öne sürüldü. Amerikan Washington Post (WP) gazetesinde yayımlanan ve Afganistan'daki son durumu ele alan haberde, ABD yönetiminin Taliban'ın Amerikan askerlerine saldırmaması için girişimlerde bulunduğu belirtildi. ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad'ın Katar'ın başkenti Doha'da Taliban yetkilileriyle bir araya gelerek görüşmelerde bulunduğu hatırlatılan haberde, ABD'nin "Taliban'dan Kabil Büyükelçiliğindeki personelin tahliyesine kadar bir şey yapmamasını" istediği bildirildi. Habere göre ABD'li yetkililer, Kabil Büyükelçiliğindeki personelin tahliyesine karışmaması ve bunun için oraya giden Amerikan askerleriyle çatışmaya girmemesi durumunda "Taliban'ın başkente girmesinin hem uluslararası toplum hem de Afgan halkı tarafından daha rahat kabul görebileceği" değerlendirmesini Taliban'a iletti. ABD'nin söz konusu tahliye işlemini sorunsuz gerçekleştirebilmek için Taliban'la kurduğu temaslarla ilgili cuma günü New York Times (NYT) gazetesinde çıkan haberde de ABD'li müzakerecilerin, Kabil'i ele geçirmesi muhtemel görülen Taliban ile iletişime geçerek başkentteki Amerikan Büyükelçiliğine saldırmayacakları yönünde teminat almaya çalıştıkları belirtilmişti. Aynı haberde Halilzad'ın, "Taliban liderlerini, gelecekteki bir Afgan hükümetinin parçası olarak Amerikan mali yardımı ve diğer yardımları almak isteyeceklerini öngörerek, büyükelçiliğin açık ve güvende kalması gerektiğine ikna etmeyi umuyor." sözlerine de yer verilmişti. NYT: ABD, Taliban'dan Kabil'deki Büyükelçiliğine saldırmamaları yönünde teminat istedi Öte yandan ABD'nin, Taliban'dan, Afganistan'ın başkenti Kabil'in ele geçirilmesi halinde Amerikan Büyükelçiliğine dokunulmaması için güvence istediği iddia edildi. New York Times gazetesinde yayımlanan makalede, isimlerinin açıklanmasını istemeyen üst düzey iki Amerikalı yetkiliye dayandırılarak, ABD'li müzakerecilerin, Kabil'i ele geçirmesi muhtemel görülen Taliban ile iletişime geçerek başkentteki Amerikan Büyükelçiliğine saldırmayacakları yönünde teminat almaya çalıştıkları belirtildi. ABD'nin, Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad liderliğinde Taliban yönetimiyle irtibata geçtiği ifade edilen makalede, Afganistan'daki şehirleri hızla devralan Taliban'ın gelecek aylarda başkent Kabil'i de ele geçirmesi durumunda, en azından Amerikan Büyükelçiliğinin tahliye edilmesinin önüne geçilmesinin amaçlandığı bildirildi. Makalede, Biden yönetiminin, ABD birliklerinin resmi olarak ülkeden çekilmesini tamamlamaya çalışırken, yaklaşık 1400 Amerikalı da dahil olmak üzere 4 bin çalışandan oluşan büyükelçilik personelini önemli ölçüde azaltmak için acil bir plana gerek olmadığı yönündeki açıklamalarına işaret edildi. Bununla birlikte Kabil Büyükelçiliğinin, ABD hükümeti için çalışmayan tüm Amerikalıların "Afganistan'ı derhal terk etmesi" çağrısında bulunduğu belirtildi. Taliban'a "dış yardımlar için meşruiyet" mesajı Amerikalı diplomatların Taliban ile görüşmelerine dair detaylı bilgilere yer verilen makalede, Halilzad için "Taliban liderlerini, gelecekteki bir Afgan hükümetinin parçası olarak Amerikan mali yardımı ve diğer yardımları almak isteyeceklerini öngörerek, büyükelçiliğin açık ve güvende kalması gerektiğine ikna etmeyi umuyor." ifadesi kullanıldı. Makalede, Taliban liderinin ülkenin meşru bir temsilcisi olarak görülmek istediğine ve kısmen ekonomik destek almak için Rusya ve Çin de dahil olmak üzere diğer küresel güçlerle ilişki kurmaya çalıştığına vurgu yapıldı. Makalede, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price'ın dün yardım konusuyla ilgili "Meşruiyet esasen uluslararası desteğin ve insani yardımların Afgan halkına erişebilir olmasını bahşeden bir bilettir." değerlendirmesine de yer verildi ve Biden yönetiminin Amerikan Büyükelçiliğinin boşaltılmasının diğer diplomatik misyonların ve uluslararası desteğin ayrılmasını hızlandıran bir domino etkisi yaratabileceğinden, bunun da Afgan hükümetinin çöküşüne yol açabileceğinden endişe duyduğu bilgisi paylaşıldı. Tahliye ihtimaline karşın "Acil durum eylem komitesi" kuruldu Taliban'ın ülkenin kuzeyinde Mezar-ı Şerif dışındaki bütün şehirleri ele geçirmesinin Kabil'de büyük endişe oluşturduğu ve ABD Büyükelçiliğinin muhtemel tahliyesi için kurulan "Acil durum eylem komitesinin" olası senaryolar için düzenli toplantı yaptığı bildirildi. Kabil'deki maslahatgüzar Ross Wilson'ın, Taliban'ın gücü, şiddet, korku ve savaş yoluyla tekelleştirme girişimlerinin yalnızca uluslararası izolasyona yol açacağı konusunda uyardığı vurgulanan makalede, şunlar kaydedildi: "Nisandan itibaren, büyükelçilik, Kabil'de güvenlik daha fazla savunulamaz hale geldiğinden zorunlu olmayan çalışanları eve göndermeye başlarken, diğer personelin, kendilerini tehlikede hissettikleri takdirde kariyerlerine herhangi bir ceza verilmeden ayrılmalarına izin verildi. Bununla birlikte, tahliyenin Amerikan vatandaşları ile birlikte büyükelçiliğin tüm yabancı personelini kapsayıp kapsamadığı açık değil ve ABD'ye yardım ettikleri için Taliban tarafından kesinlikle hedef alınacak olan Afgan çalışanların akıbeti üst düzey yöneticiler için ciddi endişe kaynağı.'' Taliban vilayet merkezlerini ele geçirmeye yöneldi ABD'nin Afganistan'dan çekilme kararı alması ve Afgan yönetiminin Taliban ile barış görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Taliban saldırıları hız kazandı. Taliban, hazirandan itibaren onlarca ilçeyi ele geçirdikten sonra kuşatmaya aldığı vilayet merkezlerine yöneldi. Afganistan-İran sınırındaki Nimroz vilayet merkezi Zaranc, Taliban'ın ele geçirdiği ilk vilayet merkezi oldu. Ardından çoğu kuzeyde olmak üzere 11 vilayet merkezinde Afgan güvenlik güçleri Taliban'a karşı kontrolü kaybetti. Kabil yönetimi halen 24 vilayet merkezinde hakim durumda. Çatışmaların son aylarda yoğunlaşması sivil kayıplarını ve göçleri artırdı. BM'ye göre 2021'in ilk yarısında 1659, son bir ayda ise 1000'den fazla sivil hayatını kaybetti. Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, mayıs ayı başından ağustosa kadar yaklaşık 1 milyon sivilin evlerinden olduğunu açıkladı. BM, 18 milyon Afgan'ın insani yardıma ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cezayir’deki temaslarının ardından yurda dönüşü öncesi Oran Uluslararası Havalimanı’nda gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Afganistan'daki gelişmelerle ilgili konuşan Bakan Çavuşoğlu, "Daha önce çatışmalar varken o bölgelerde bulunmaması konusunda da gerekli duyuruları yapmıştık. Afganistan'dan ayrılmak isteyenlere bir duyuruda bulunduk. Büyükelçiliklere gelen talepleri değerlendiriyoruz. Bugün de Afganistan'dan ayrılmak isteyenlere bir duyuruda bulunduk. Ülkeden ayrılmak isteyen vatandaşlarımız için ilgili kurumlarımız işbirliği halinde her türlü imkanı sağlayacağız. Vatandaşlarımız THY'nin tarifeli uçaklarıyla ülkemize gelmişlerdir. Kalmak isteyen vatandaşlarımız var. Onların güvenliği için Afganistan'da temaslarımız devam ediyor. Tüm taraflarla temaslarımız var. " dedi. Bakan Çavuşoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: "Diplomatik misyonlarımız ve çalışma arkadaşlarımızla ilgili tüm önlemler alınmıştır. Kabil'deki büyükelçiliğimiz faaliyetlerini sürdürüyor. Bir kere daha çağrıda bulunmak istiyoruz. Dönmek veya kalmak isteyen vatandaşlarımız. Konsolosluklarımız ya da büyükelçiliklerimizden bize ulaşabilirler. Bizim bundan sonraki süreçte de yapacağımız duyuruları takip etsinler."
Türkiye'nin Kabil Büyükelçiliğinin sosyal medya hesaplarından yapılan duyuruda, Afganistan genelindeki güvenlik durumunun izlenmeye devam edildiği kaydedildi. Duyuruda, büyükelçiliğin Türk vatandaşlarıyla sürekli temas halinde olduğu ve bu süreçte tahliye olmak isteyenlerin dönüşleri için gerekli eşgüdümü sürdürdükleri belirtildi. Büyükelçilik ve konsolosluk çağrı merkeziyle iletişime geçen Türk vatandaşlarının, başvuru sırasına göre Türkiye'ye getirileceği kaydedilen duyuruda, "Vatandaşlarımızın kişisel güvenliklerini gözeterek, kendilerine haber verilene kadar beklemeleri uygun olacaktır. Büyükelçiliğimiz ve konsolosluk çağrı merkezi tarafından aranarak, tahliye için davet edilen vatandaşlarımıza gerekli yönlendirme yapılacaktır" ifadesi kullanıldı. Duyuruda ayrıca Türkiye'nin Kabil Büyükelçiliğine +93 79 782 82 83 ve +93 79 182 79 76 ve konsolosluk çağrı merkezine +90 312 292 29 29 telefon numaralarından ulaşabileceği kaydedildi.
