Son Dakika:
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Ziyaret kapsamında yapılacak görüşmelerde ikili ilişkilerin yanı sıra güncel bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ele alınması öngörülmektedir. Konuk Bakan'ın ziyareti vesilesiyle aynı gün Asya İşbirliği Diyaloğu (AİD) Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda Sayın Bakanı'mız Mevlüt Çavuşoğlu, AİD Dönem Başkanlığı'nı Bahreyn'e devredecektir" denildi.
ABD'nin Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Karen Donfried, Ankara ve İstanbul'u kapsayan Türkiye ziyaretini ve ikili ilişkilere dair güncel gelişmeleri değerlendirdi. Ziyaretinin ve temaslarının kapsamına ilişkin Donfried, "Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığı görevimde nispeten yeniyim. Görev sürem içinde olabildiğince erken bir zamanda Türkiye'yi ziyaret etmek benim için çok önemliydi. Bu da Türkiye'nin köklü ve değerli bir NATO ortağı olduğunun göstergesi. Birçok ortak çıkarı paylaşıyoruz ve birlikte yapabileceğimiz çok şey var. Bundan dolayı Ankara'ya gelip bu görüşmeleri bizzat başlatmak için can atıyordum" ifadelerini kullandı. Karen Donfried, Türkiye ve ABD arasındaki diyalog mekanizmalarının ne kadar açık olduğunu ve ilişkilerde yoğun bir temas ve diyalog sürecine girilip girilmediğine ilişkin şunları söyledi: "Ziyaretimin zamanlamasının uygun olmasının bir nedeni de iki ülke cumhurbaşkanlarının, Başkan Biden ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın G20 kapsamında Roma'da şahsen görüşme fırsatı bulmuş olması. Bu görüşmede, her iki taraf, birlikte etkin bir şekilde çalışabileceğimiz birçok konuda diyaloğumuzu derinleştirmemiz gerektiği hususunda hemfikir oldu. Bundan dolayı (Türk) Dışişleri Bakanlığındaki temaslarımın çoğu, iki ülke cumhurbaşkanlarının yaptığı görüşmeyi somut bir teklifle nasıl destekleyebileceğimize odaklandı ve ben, bu fikir alışverişini sürdürmeyi dört gözle bekliyorum." "Diyaloğun ABD ile Türkiye arasında düzenli şekilde devam ettiğini belirtmek isterim" Kendisinin ziyaretinin ardından ABD'den Türkiye'ye planlanan üst düzey ziyaretler olup olmadığına ilişkin Donfried, "Muhakkak, devamlılık arz eden fırsatlar olacaktır" dedi. Donfried, yakın zamana bakıldığında, Türkiye ile ABD arasında Yüksek Düzeyli Savunma Grup Toplantısı'nın Washington'da bu hafta düzenlendiğini hatırlatarak şöyle devam etti: "Dolayısıyla bu diyaloğun ABD ile Türkiye arasında çok düzenli şekilde devam ettiğini belirtmek isterim; bu üst düzey diyalog için bir sonraki fırsat, kasımın sonunda, aralık ayının başında düzenlenecek NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı olacak. Şüphesiz, iki dışişleri bakanımız NATO bağlamında, bizi orada birleştiren çok önemli gündem üzerinde birlikte çalışacak." NATO'nun gelecek 10 yıl için stratejik yönünü belirleyecek yeni bir kavram üzerinde anlaşmaya varacağı bir sonraki liderler zirvesinin haziranda Madrid'de düzenleneceğine dikkati çeken Donfried, "Bence bu, ABD ve Türkiye'ye, tüm NATO müttefiklerimizle birlikte bugün karşı karşıya olduğumuz hem bölgesel hem de küresel zorluklar hakkında stratejik düşünmek için harika bir fırsat sunuyor" diye konuştu. "Türkiye ile iş birliğimizi derinleştirme konusunda kararlıyız" Donfried, "ABD'nin Yunanistan'daki askeri varlığını artırması Türkiye'de rahatsızlık duyulmasına yol açtı. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Yunanistan Başbakanı Miçotakis'e Ortak Savunma İş Birliği Anlaşması'nın imzalanmasından sonra gönderdiği mektupta da 'iki ülkenin, barışı tehdit eden eylemlere karşı kararlılığı" ifadesi yer alıyor. ABD, Yunanistan'la birlikte Türkiye'ye karşı bir pozisyon mu alıyor?" sorusu üzerine şu değerlendirmelerde bulundu: "Bunu duyduğuma çok üzüldüm, bunun Türkiye'de endişeye yol açmasına... Çünkü ABD'nin herhangi bir NATO müttefikiyle daha derin angajmanının olmasının iyi bir şey olduğunu düşünüyorum. ABD, Türkiye'deki iş birliğimizi derinleştirmekle de aynı derecede ilgileniyor. Elbette ziyaretimin amacı, ABD ve Türkiye'nin nasıl daha yakın çalışabileceğini Türk ortaklarımızla birlikte düşünmek. Yunanistan'la iş birliğine de kesinlikle bu açıdan bakılması gerektiğini düşünüyorum. Hatırlayacaksınız; Başkan Biden göreve geldiğinde 'Amerika yeniden' vurgusuyla ABD'nin kilit müttefiklerimizle ilişkilerimizi derinleştirmek, ittifaklarımızı ve ortaklıklarımızı yeniden canlandırmak arzusunu dile getirdi. ABD'nin, müttefiki Yunanistan'la yaptığı şeyin özünde bu var ve Türkiye ile iş birliğimizi derinleştirme konusunda da kararlıyız." "Birlikte çalışarak çözüme ulaşacağımızdan eminim" Donfried, "Türkiye, F-35'ler için 1,4 milyar dolar ödedi. Hem ABD hem de Türkiye'nin, her iki tarafın da bu paranın iade edilmesinde hemfikir olduğu anlaşılıyor. Bir yandan da F16'ların satın alınmasıyla, bu parada mahsuplaşmaya gidilebileceğine ilişkin devam eden görüşmeler var. Bu sürecin adresi Kongre midir? Eğer Kongreden onay alınamazsa ABD yönetimi, bu süreci, kısır döngüyü nasıl yönetecek?" şeklindeki soruya "ABD ve Türkiye, birçok yönü olan sağlam bir savunma ilişkisine sahiptir" yanıtını verdi. Washington'daki Yüksek Düzeyli Savunma Grup Toplantısı'nda bu konular dahil bir dizi başlığın ele alındığını aktaran ABD'li Bakan Yardımcısı Donfried, "Bence burada önemli olan; ABD ve Türkiye'nin bu konular üzerinde çalıştığı, devam eden bir sürecin olmasıdır. Birlikte çalışarak çözüme ulaşacağımızdan eminim" ifadesini kullandı. "Müttefik açısından, CAATSA'nın yasal gereklilikleri farklıdır" Donfried, "CAATSA yaptırımları söz konusu olduğunda, bir yanda ABD'nin, Kuzey Akımı 2 boru hattı projesine yönelik yaptırımlardan feragatı var. Diğer yandan Hindistan'ın S-400 anlaşması söz konusu. Bazı haberlerde, Hindistan için de bir muafiyet veya feragat olacağına dair sinyaller var. Hindistan için bir muafiyet veya feragat söz konusu olursa, Türkiye'nin pozisyonunu göz önünde bulundurduğumuzda bu bir çeşit adaletsizlik, çifte standart adımı olmaz mı?" sorusu üzerine Kuzey Akımı 2 boru hattı projesine ilişkin mevzuatın, Avrupa'nın Enerji Güvenliğini Koruma Yasası (PEESA) olduğunu belirtti. S-400'ler konusunda, Hindistan'a yönelik olası bir muafiyet ya da feragat haberlerine ilişkin Donfried, şu ifadeleri kullandı: "Bu konuda alınmış bir karar yok, bunda net olmanın önemli olduğunu düşünüyorum. Aynı zamanda bir müttefik açısından, CAATSA'nın yasal gereklilikleri farklıdır. Dolayısıyla bu mevzuatta Hindistan ve Türkiye'nin farklı muamele görmesini anlamanın da önemli olduğunu düşünüyorum. Bu, karmaşık bir konular dizgesi. Hindistan hakkında bir karar alınmadığını tekrar etmek isterim. CAATSA'yı ele aldığımızda, Hindistan ve Türkiye'yi aynı sepete koymamalıyız. Türkiye'nin ABD'nin bir NATO müttefiki olduğunun ve bunun yasal sonuçlarının hatırlanması bu bağlamda önemli." F16 tedariki Türkiye'nin ABD'den F16 tedarikine ilişkin süreç hakkında ise Karen Donfried, ABD'nin, Türkiye'nin F16'lara gösterdiği ilgiden memnuniyet duyduğunu dile getirdi. Donfried, "Yakında Washington'a bu konuda görüşmeye devam edecek bir heyetin geleceğini biliyorum. (Türkiye'nin ABD'den F16 satın alma talebi) Bu talebi, ileriye taşımak için bu teknik süreci sürdüreceğiz" dedi.
Son dönemlerde Beşar Esad yönetimiyle PKK'nın Suriye kanadı YPG arasında arabuluculuk görevi yürüten Rusya'dan yeni bir hamle geldi. ÜST DÜZEY PROTOKOLLE AĞIRLANDILAR Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, PKK/YPG'nin elebaşlarından İlham Amed başkanlığındaki bir heyeti cuma günü Moskova'da üst düzey bir protokolle ağırladı. SURİYE İLE PKK/YPG ARASINDA YÜRÜTÜLEN MÜZAKERELER GÖRÜŞÜLDÜ Heyette, terör örgütünün güdümündeki sözde Demokratik Suriye Meclisi üyeleri Sanharib Barsoum, Sihanok Dibo ve Hikmet Habib yer aldı. Görüşmede Cenevre'de süren Anayasa Komite çalışmaları ile Suriye ile PKK/YPG arasında yürütülen müzakereler ele alındı. DIŞİŞLERİ'NDEN TEPKİ GELDİ: KAYGILIYIZ Öte yandan Ankara, PKK/YPG'nin Moskova'da ağırlanmasına sert bir açıklama ile tepki gösterdi. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, terör örgütü PKK/YPG güdümündeki sözde "Suriye Demokratik Konseyi" unsurlarından oluşan bir grubun Rusya Federasyonu'na davet edilmesinin ve Rus resmi makamları tarafından üst düzeyde kabul edilmesinin kaygıyla karşılandığı kaydedildi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Asya'nın sadece bir üretim merkezi olarak değil, en büyük tüketici pazarı olarak da yükseldiğini belirterek, "İslamabad-Tahran-İstanbul Koridorunu memnuniyetle karşılıyoruz. Başta Zengezur Koridoru olmak üzere, Güney Kafkasya'da kara ve demir yolu bağlantılarının kurulma kararından memnuniyet duyuyoruz." dedi. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda konuşan Çavuşoğlu, Aşkabat Zirvesi'nin çok önemli bir zamanda yapıldığını kaydetti. Çavuşoğlu, yaklaşık 2 yıldır yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele edildiğini ve küresel zorluklara karşı her zaman etkin çok taraflılık gösterdiklerini belirterek, buna rağmen bunu gerçeğe dönüştürmekte yetersiz kalındığını dile getirdi. Salgın ve gerekli ekonomik toparlanma gibi zorluklara entegre bir bölgesel yanıta sahip olmak için EİT'den yararlanmaları gerektiğine vurgu yapan Çavuşoğlu, 14. EİT Zirvesi'nde "Kovid-19 sonrası ekonomik iş birliğine" odaklanma kararı aldıklarını söyledi. Çavuşoğlu, odaklandıkları bir diğer önemli alanın da bölgesel ticaret ve bağlantılar olduğuna dikkati çekti. Küresel tedarik zincirlerinde tarihi değişimler yaşandığını kaydeden Çavuşoğlu, "Asya, sadece bir üretim merkezi olarak değil, aynı zamanda en büyük tüketici pazarı olarak da yükseliyor. Bu hepimiz için önemli fırsatlar sunuyor. EİT, Asya ve Avrupa arasında bir ticaret ve ekonomik iş birliği köprüsü olarak hareket etmelidir." dedi. Çavuşoğlu, bu nedenle "ulaşım ve lojistik koridorlarına" odaklanmaları gerektiğine işaret ederek, "Küresel ticaretten ancak bölgesel ticareti ve bağlanabilirliği iyileştirebilirsek daha fazla faydalanabiliriz." diye konuştu. İslamabad-Tahran-İstanbul Koridorunu memnuniyetle karşıladıklarını kaydeden Çavuşoğlu, başta Zengezur Koridoru olmak üzere, Güney Kafkasya'da kara ve demir yolu bağlantılarının kurulması kararından memnuniyet duyduklarını ifade etti. Çavuşoğlu, iş birliğini geliştirmeleri gereken bir diğer alanın da turizm olduğuna dikkati çekerek, EİT bölgesinin doğal ve tarihi güzellikleri ile önemli bir turizm destinasyonu olma potansiyeline sahip olduğunu belirtti. Bakan Çavuşoğlu, Türkiye'de başlatılan "güvenli turizm" girişiminin oldukça başarılı olduğunun altını çizdi. Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Turizm Örgütünün 2023'teki Genel Kurul toplantısının yapılacağı yer olarak Semerkant'ın adaylığını da desteklediklerini belirten Çavuşoğlu, misyonlara Semerkant'ı desteklemeleri konusunda talimat verdiğini ve Semerkant'ın seçilmesinin bölge için önemli bir başarı olacağını söyledi. "EİT'Yİ SONUÇ ODAKLI BİR YAPIYA DÖNÜŞTÜRMEK İÇİN DAHA ÇOK ÇALIŞMAMIZ GEREKİYOR" Çavuşoğlu, Türkiye'nin başkanlığı süresince EİT'yi daha etkin bir organizasyona dönüştürmek için çalıştıklarını, bütçe sorunlarını çözmeye ve personel yapısını daha dengeli hale getirmeye odaklandıklarını kaydetti. Çavuşoğlu, "EİT'yi sonuç odaklı bir yapıya dönüştürmek için daha çok çalışmamız gerekiyor. EİT Vizyon 2025'in uygulanması bunun için hayati önem taşımaktadır." dedi. EİT Vizyon 2025 Ara Dönem Değerlendirmesindeki bulgulara katıldıklarını kaydeden Çavuşoğlu, "Türkiye, başından beri Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşması (ECOTA) kapsamındaki taahhütlerini yerine getiriyor." ifadelerini kullandı. Çavuşoğlu, anlaşmanın 100 milyar dolarlık ticaret hedefine ulaşmalarına vesile olduğunu belirterek, herkese buna destek olma çağrısında bulundu. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret ve Kalkınma Bankasının (ECOBANK) desteğe ihtiyaç duyan bir diğer önemli kurum olduğunu aktaran Çavuşoğlu, bankanın kurumsal ve finansman kapasitesini artırmaları gerektiğini belirtti. Çavuşoğlu, tüm üyeleri bankaya katılmaya davet etti. Çavuşoğlu, öte yandan BM Sınai Kalkınma Örgütünün (UNIDO) Küresel Sürdürülebilir Enerji Merkezleri Ağı'nın bir parçası olarak Azerbaycan'da EİT Temiz Enerji Merkezi'nin kurulması konusunda varılan anlaşmayı da memnuniyetle karşıladıklarını dile getirdi. "BUGÜN, HER ZAMANKİNDEN DAHA ENTEGREYİZ" Aşkabat Zirvesi'nin 28 Kasım'da yapılacağını kaydeden Çavuşoğlu, "29 yıl önce o gün 7 yeni üyeyi ağırladık. Bugün, her zamankinden daha entegreyiz. Kabul edeceğimiz belgelerin entegrasyonumuzu pekiştireceğine inanıyorum." dedi. Çavuşoğlu, "Tarihi ticaret yollarının ve kültür merkezlerinin kalbinde yer alan EİT'nin daha aktif ve sesli olması gerektiğine inanıyorum. Bunu başarmak için daha çok çalışmalıyız." ifadesini kullandı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı'nın yapıldığı Atta Kongre Merkezi'nde görüştü. Toplantı öncesinde gazetecilere açıklama yapan Çavuşoğlu, Blinken ile tekrar görüşmekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Çavuşoğlu, görüşecekleri birçok konu bulunduğunu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden'ın Roma'da yaptıkları görüşmede ele alınan konular ve alınan kararlar hakkında devam niteliğinde bir görüşme yapacaklarını aktardı. 'GÖRÜŞ ALIŞVERİŞİ YAPACAĞIZ' Çavuşoğlu, iki NATO müttefiki olarak ikili ilişkiler ile Ukrayna, Libya, Suriye, Afganistan gibi bölgesel konular hakkında görüş alışverişi yapacaklarını bildirdi. 'BİR ARAYA GELMEKTEN MEMNUNİYET DUYDUM' Blinken da Mevlüt Çavuşoğlu ile bir kez daha bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi. İki müttefik ülke olarak birçok konuyu ele alacaklarını belirten Blinken, NATO müttefikleri olarak dün ve bugün Riga'da Ukrayna'daki ve çevresindeki durumu, Batı Balkanları ve Kafkasya'yı görüştüklerini aktardı. Blinken ayrıca Türkiye ile ABD arasındaki iş birliği konuları ve bölgesel meseleleri ele alma şansı bulacaklarını kaydetti. "RUSYA'YA AĞIR BEDELLER ÖDETMEYE HAZIRIZ" ABD Dışişleri Bakanı Blinken, "Ukrayna'ya karşı daha fazla saldırgan davranması durumunda Rusya'ya ağır bedeller ödetmeye hazırız" dedi.
Çavuşoğlu, İsveç'te düzenlenen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) 28. Dışişleri Bakanları Konsey Toplantısı'ndaki konuşmasında, küresel güvenlik durumunun 1975'te imzalanan Helsinki Nihai Senedi'nden bu yana büyük ölçüde değiştiğini belirterek "Küreselleşmeyle birlikte güvensizlik de küreselleşti; terör, organize suç, yabancı düşmanlığı ve düzensiz göç her yerde artıyor." ifadesini kullandı. Tüm bunlara rağmen 50. yılına yaklaşan Helsinki Nihai Senedi'nin güncelliğini koruduğunu ancak AGİT'in 1975'in iş birliği ruhundan uzak olduğunu belirten Çavuşoğlu, "Aramızdaki güven eksikliğini gidererek bu iş birliği ruhunu canlandırmalıyız." değerlendirmesinde bulundu. Mevlüt Çavuşoğlu, AGİT coğrafyasındaki güvenlik sorunlarının etkin şekilde ele alınması gerektiğine işaret ederek şöyle devam etti: "Güney Kafkasya'da kalıcı barış için bir fırsat penceresi var. Minsk Grubu eş başkanları da grubun daimi üyeleriyle birlikte yeni gerçeklere dayalı katkı sunabilir. Ukrayna'daki kriz, diplomasi yoluyla çözülmeli. Minsk anlaşmaları ve uluslararası hukuka riayet önemlidir. Kırım Tatarlarına yönelik insan hakları ihlallerinden de endişe duyuyoruz. Gürcistan ve Moldova'da barışçıl ve sürdürülebilir çözüm çabalarını desteklemeye devam etmeliyiz. Ara buluculuk çalışmalarımızı değişen güvenlik ortamına sonuç odaklı bir yaklaşımla adapte etmeliyiz. Bunun için Finlandiya ve İsviçre ile eş başkanlık yaptığımız Arabuluculuk Dostları Grubu'ndan istifade etmeliyiz." "1975'İN İŞ BİRLİĞİ RUHUNU CANLANDIRMALIYIZ" Çavuşoğlu, ortak değerleri tehdit eden iki konu olduğunun altını çizerek şu ifadeleri kullandı: "Birincisi; çeşitli AGİT ülkelerinde yabancı düşmanlığı, İslamofobi ve antisemitizmin yükselişi devam ediyor. Bu tehlikeli eğilimlere göz yumamayız. İkincisi; terör örgütlerinin insani boyut toplantılarına katılmasına izin verilerek, bir zamanlar fikir birliğiyle kararlaştırılan kurallar göz ardı ediliyor. Bu, 1992 Helsinki Belgesi ve üzerinde anlaşmaya varılan diğer belgelerin lafzına ve ruhuna aykırıdır." Türk Devletleri Teşkilatını AGİT Bakanlar Toplantısı'na konuk olarak davet ettiği için İsveç dönem başkanlığına teşekkür eden Çavuşoğlu, Teşkilatın, AGİT çalışmalarına katılmasının AGİT'in ortak çabalarına katkı sunacağını vurguladı. Bakan Çavuşoğlu, "AGİT'in coğrafyamızda barış ve güvenlik konusunda daha büyük bir rol oynaması gerektiğine inanıyoruz. Bu nedenle Ukrayna'daki AGİT Ukrayna Özel Gözlem Misyonu da dahil olmak üzere misyonlarına aktif olarak katılıyoruz. Potansiyelimizi tam olarak kullanmak için 1975'in iş birliği ruhunu canlandırmalıyız." diye konuştu.
Dışişleri'nden Suriye Parlamentosu'nun skandal bildirisi hakkında açıklama yapıldı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Tanju Bilgiç tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi: "Suriye halkını hiçbir şekilde temsil etmeyen, demokratik meşruiyetten yoksun Halk Meclisi’nin ülkemizin toprak bütünlüğünü hedef alan hadsiz ve hukuksuz açıklamasını şiddetle reddediyoruz. "Her türlü tehdide karşılık vermekte kararlıyız" Bu tarz açıklamalar, kendi halkına yıllardır zulmeden, yüzbinlerce masumun ölümünden ve milyonlarcasının yerlerinden yurtlarından edilmesinden sorumlu bir rejimin içinden çıkamadığı hezeyanın bir başka tezahürüdür. Türkiye, geçmişte olduğu gibi bugün ve gelecekte de, vatan topraklarına göz diken alçakça emellere ve milli çıkarlarına yönelik her türlü tehdide karşı gerekli karşılığı verme azim ve kararlılığına sahiptir."
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, "Irak'ın Basra şehrinde bugün gerçekleştirilen bombalı bir saldırıda çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği ve yaralandığı üzüntüyle öğrenilmiştir. Bu menfur terör eylemini kınıyor, saldırıda hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralananlara acil şifalar, dost ve kardeş Irak halkı ve Hükümetine başsağlığı diliyoruz. Türkiye, kaynağı ne olursa olsun terörle mücadelesinde Irak halkı ve Hükümetinin yanında yer almaya devam edecektir" denildi.
