Son Dakika:
Zaharova, video konferans yöntemiyle gerçekleştirdiği basın toplantısında, Güney Kafkasya'daki gelişmelere dair açıklamalarda bulundu. Ermenistan'ın, Türkiye ile temas kurulması noktasında Rusya'dan destek istediğini belirten Zaharova, "Rusya, bu süreçte Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesine ilgi duymaktadır ve bu yönde adımlar atmaktadır." dedi. Zaharova, Rusya'nın söz konusu sürece mümkün olan tüm yollardan destek vermeye devam edeceğini vurgulayarak, "Elimizden gelen tüm desteği vermeye hazırız. Bu sürecin başlatılmasının, bölgedeki genel durumun iyileştirilmesine katkıda bulunacağına inanıyoruz." diye konuştu. Bölgede, barışçıl ve istikrarlı koşulların oluşturulması için adımlar atmayı sürdüreceklerini söyleyen Zaharova, "Elbette bölgedeki ticari, ekonomik ve ulaşım bağlarının kurulması ve geliştirilmesine de özel önem verilmektedir." değerlendirmesinde bulundu.
Unanyan, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Ermenistan konusunda özel temsilci atanacağına ilişkin açıklamasını değerlendirdi. Ermenistan'ın her zaman olduğu gibi Türkiye ile ilişkileri ön koşulsuz normalleştirme sürecine hazır olduğunu vurgulayan Unanyan, bunun hükümet programında yer aldığına dikkat çekti. Unanyan, "Bu bağlamda, Türk Dışişleri Bakanı'nın ilişkilerin normalleşmesi için özel temsilci atanmasına ilişkin açıklamasını olumlu değerlendiriyoruz. Ermeni tarafının diyalog başlatmak için özel bir temsilci atayacağını teyit ediyoruz." dedi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, TBMM Genel Kurulunda, Bakanlığının 2022 yılı bütçesinin görüşmelerinde Ermenistan konusunda büyükelçilik değil özel temsilci atanacağını söylediğini anımsatarak "Azerbaycan da bunun son derece isabetli olduğunu söyledi. Biz her konuyu Azerbaycan ile koordine ediyoruz, konuşuyoruz, onlarla beraber karar veriyoruz. Ermenistan, bu son yaşananlardan ders alıp barışı, huzuru tercih ederse büyükelçilik de açılabilir. Bu konuda yine Azerbaycan ile birlikte karar veririz." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın iki ülke arasında bağlantı sağlaması öngörülen demir yolu hatları konusunda mutabakata vardığını bildirdi. Michel, Aliyev ve Paşinyan ile Brüksel'de yaptığı üçlü görüşmeden sonra gazetecilere değerlendirmede bulundu. Azerbaycan ile Ermenistan arasında sorunların çözülmesi için diyalog kurulmasının önemli olduğunu vurgulayan Michel, "İki ülke arasında bağlantı hatlarının öncelik olduğunu biliyorum. Bu, bir güven seviyesi olması, farklı pozisyonların belirlenmesi bakımından önemli. Örneğin bu gece demir yolu hatları konusunda mutabakata varıldı. Bağlantı hatlarını yeniden açmak için neyin gerekli olduğu hakkında bir ortak anlayış önemli." dedi. Görüşmeden sonra AB Konseyi'nden Charles Michel adına yapılan yazılı açıklamada da "Sınır ve gümrük kontrolleri için uygun düzenlemeler yapılarak demir yolu hatlarının restorasyonunun gerçekleştirilmesi yoluyla ilerlemek adına mütekabiliyet ilkesi temelinde mutabakata varıldı." ifadesi yer aldı. AB'nin bağlantı hatlarını ekonomik yatırım planı kapsamında desteklemeye hazır olduğu bildirildi. Michel, otoyol bağlantısı dahil olmak üzere bazı konularda ise görüşülmesi gereken başlıkları Aliyev ve Paşinyan'ın belirlediğini, ilerleyen dönemde bunların müzakere edilmesini ümit ettiğini dile getirdi. ZENGEZUR MADDESİNİ ERMENİSTAN UYGULAMIYOR Azerbaycan ile Ermenistan'ın daha önce imzaladığı ortak bildiride Azerbaycan'ın batı illeri ile Nahçıvan'ı kara ve demir yoluyla birleştirecek Zengezur koridoruyla ilgili hususların yer aldığı madde Ermenistan'ın uzlaşmaz tutumu nedeniyle hayata geçmemişti. Aliyev, Brüksel'de Paşinyan ile görüşmesi öncesinde yaptığı açıklamada, Zengezur koridorunun Laçın koridoru ile aynı yasal rejime tabi olması gerektiğinin altını çizerek, Laçin koridorunda gümrük bulunmadığını, bu nedenle Zengezur koridorunda da gümrük bulunmaması gerektiğini söylemişti. Aliyev, "Ermenistan, gümrük kurulmasında, mallar ve kişilerin kontrol edilmesinde ısrarcı davranırsa biz de Laçın koridorunda aynısı için ısrarcı oluruz. Bunun kararını Ermenistan verecek. Biz her iki seçeneğe de açığız. Ya ikisinde de gümrük olmayacak ya da ikisinde de olacak." demişti. MİCHEL, ALİYEV VE PAŞİNYAN'I BİR SÜRE YALNIZ BIRAKMIŞ Michel, gazetecilerin sorularını yanıtlarken sorunları çözmek için siyasi irade gösterilmesi ve özellikle liderler arasında doğrudan temas kurulmasının önemine değindi. Üçlü görüşmenin bir bölümünde Aliyev ve Paşinyan'ı bir süre yalnız bıraktığını dile getiren Michel, "Benim için iki lideri desteklemek ve cesaretlendirmek önemliydi. Aynı zamanda her ikisinin doğrudan birbirleriyle konuşması da çok önem taşıyordu." diye konuştu. "GERGİNLİĞİN DÜŞMESİ İÇİN SOMUT ADIM İHTİYACI" AB Konseyi'nden üçlü görüşmeyle ilgili yapılan açıklamada, Aliyev ve Paşinyan'ın 9 Kasım 2020 ve 11 Ocak 2021'de imzaladıkları üçlü ortak bildirilere uyacaklarını teyit ettikleri bildirildi. AB'nin bölgede mayın temizleme çalışmalarını ve Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki güven artırıcı önlemleri destekleyeceği belirtildi. Açıklamada, Cumhurbaşkanı Aliyev ve Başbakan Paşinyan'ın iki ülke arasındaki sınır belirleme müzakerelerinin başlatılması için gerekli ortamın sağlanması amacıyla sahada gerginliğin düşürülmesine yönelik daha fazla somut adım atılması ihtiyacı bulunduğu üzerinde mutabık kaldıkları kaydedildi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile, Azerbaycan'ı Ermenistan ve Nahçıvan üzerinden Türkiye'ye bağlayacak olan Zengezur koridorunun açılması konusunda anlaştıklarını açıkladı. Azerbaycan ve Nahçıvan'ın kara sınırı bulunmuyor. Azerbaycan'ın merkezi kısmıyla Nahçıvan arasına, Ermenistan'ı İran'a bağlayan Zengezur koridoru giriyor. Söz konusu koridorun açılması Ermenistan'ın 1992'de Azerbaycan, 1993'te Türkiye ile kesilen doğrudan ulaşımının da yeniden başlaması anlamına geliyor. Bu projenin sorunsuz biçimde gerçekleşmesi durumunda ilerleyen aşamada Türkiye ve Azerbaycan'ın Ermenistan ile ilişkilerinin normalleşmesi, Ermenistan'a yönelik yaptırımları kaldırmaları da bekleniyor. Kasım 2020'de Dağlık Karabağ'daki savaşı bitiren ateşkes anlaşmasına göre Dağlık Karabağ'ın merkezi Hankendi ile Ermenistan arasında Laçin Koridoru açıldığı gibi kara bağlantısı bulunmayan Azerbaycan ve Nahçıvan arasında da Ermenistan'ın Zengezur bölgesinden koridor açılması kararlaştırılmıştı. Fakat Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Eylül ayı ortasında yaptığı açıklamada, Ermenistan üzerinden Azerbaycan'a böyle bir koridor verilmesinin Ermenistan'ın egemenliğine aykırı olacağını belirterek bu koridorun oluşmasına izin vermeyeceklerini açıklamıştı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise, Azerbaycan ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ve Ermenistan sınırları içerisinde bulunan Batı Zengezur'un tarihi olarak Azeri toprağı olduğunu belirtti. Aliyev, Temmuz ayında yaptığı açıklamada, Azerbaycan ve Ermenistan'ın kalıcı bir barış için sınırlarını yeniden çizmek zorunda olduğunu, "Azerbaycan'dan koparılan" Batı Zengezur'un Azerbaycan'a iadesinin gerektiğini belirtti. Aliyev Batı Zengezur'u gerekirse savaşla almaya niyetli olduklarını ifade etmişti. Dağlık Karabağ'ın işgalden kurtulması ile masaya gelen anlaşmada Nahçıvan koridorunun yer almasını değerlendiren uzmanlar ise bu hat ile Azerbaycan'ın uluslararası taşımacılık ve lojistik sistemindeki konumunun daha da güçleneceğinin altını çiziyor. Azerbaycan'ın diğer bölgeleri ile Nahçıvan arasındaki doğrudan ulaşım bağlantılarının yalnızca hava yoluyla mümkün olduğunu, ve söz konusu ulaşım koridorunun açılmasıyla, bu pahalı ulaşım aracına alternatif olan, daha ucuz ve daha fazla ihracat-ithalat hacimleri getirebilecek karayolu ve demiryolu hatlarının yapılmasının mümkün olacağını vurgulayan uzmanlar, böylelikle Nahçıvan'ın bölgesel ulaşım sisteminin ana damarı haline geleceğini vurguluyor. Kuzey-Güney ulaşım koridoruna ve planlanan Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryoluna entegre edilmesiyle hattın uluslararası kargonun Avrupa'ya taşınmasında da önemli bir rol oynaması bekleniyor. Nahçıvan-Tiflis-Kars demiryolu, gelecekte Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun uzunluğuna göre nakliye maliyetlerini ve süresini de 1,7 kat azaltacak. Nahçıvan üzerinden Türkiye'ye arabayla 343 km'lik kısa mesafe nedeniyle, iki ülke arasındaki ikili turist hareketine bağlı olarak ülkeye giriş yapan turist sayısının da artacağı öngörülüyor. Bu koridorun bir diğer avantajı da Türkiye ve Azerbaycan'ın karadan bağlaması olarak öne çıkıyor. Uzmanlar, Azerbaycan'dan Türkiye'ye yük taşımacılığının kolaylaşacağını ve hali hazırda geliştirilmekte olan Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryolu hattına katılarak uluslararası kargoların Avrupa'ya taşınmasının mümkün olacağını ifade ediyor. Bu adım ile Azerbaycan'dan ihraç edilen ürünlerin nakliye maliyetlerinin düşeceği ve Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars şehirlerini kapsayan Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesi de dahil olmak üzere tüm Türkiye ile ticari ilişkilerin daha da genişleyeceğine işaret ediliyor. Öte yandan oluşturulacak koridor Rusya'nın Türkiye'ye erişimini de kolaylaştıracak. Rusya ile Türkiye arasındaki yıllık ticaret cirosu 25 milyar doların üzerine çıkarken, bu denli büyük bir ticaret hacmi göz önünde bulundurulduğunda daha uygun bir yolunun bulunması Rusya'nın da işine gelecek. Azerbaycan'ın Ermenistan ile yaptığı anlaşma Türkiye için de ucuz gazın yolunu açacak. Azerbaycan'ın Nahçıvan'a kuracağı karayolu koridoru Türkiye'ye uzanacak yeni bir enerji hattını da gündeme getirdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov arasında “Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nde Doğal Gaz Tedarikine İlişkin Mutabakat Zaptı” imzalandı. Hattın kurulması halinde Türkiye'nin Azerbaycan'dan ucuza gaz almasının da önü açılacak.
Ermenistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan'ın, Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesi kapsamında özel temsilci atandığı bildirildi. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vaan Unanyan, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, "Ermenistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan, Ermenistan ve Türkiye arasındaki diyalog süreci kapsamında özel temsilci olacak." ifadesini kullandı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşuoğlu, Türkiye'nin eski Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç'ın Ermenistan Özel Temsilcisi olarak görevlendirileceğini açıklamıştı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada "Türkiye ve Ermenistan Özel Temsilcileri arasındaki ilk toplantı 14 Ocak 2022'de Moskova'da yapılacaktır." ifadesi kullanıldı. Türkiye'nin eski Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç, 15 Aralık'ta Ermenistan Özel Temsilcisi olarak görevlendirilmişti. Ermenistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan da, Ermenistan ve Türkiye arasındaki diyalog süreci kapsamında özel temsilci olarak atanmıştı.
Bakanlığın açıklamasında, Kelbecer ilindeki mevzilerin yerel saatle 13.50 civarında Basargeçer ilinin Yukarı Şorca köyündeki Ermeni mevzilerinden büyük kalibreli silahlarla ateş altına alındığı söylendi. Açıklamada, Azerbaycan ordusunun yanıt vermesinin ardından karşı tarafın ateşi kestiği aktarıldı. Bölgedeki durumun Azerbaycan birliklerinin kontrolünde olduğu kaydedilen açıklamada, Azerbaycan askerleri arasında can kaybının yaşanmadığı ifade edildi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Irak'ın Erbil kentine 24 Ocak'ta, Ermenistan'a 2 Şubat'ta karşılıklı uçuşların başlayacağını duyurdu. Bakanlıktan yapılan açıklamada, salgından en çok havacılık sektörünün etkilendiğini ancak alınan önlemlerle bu etkinin en aza indirildiği belirtildi. Alınan tedbirler ve salgınla mücadelede elde edilen başarılar sonrasında havacılık sektörünün toparlanmaya başladığı bildirilen açıklamada, uçuş ağının da genişlediği ifade edildi. Türkiye-Ermenistan arasındaki görüşmelerde karşılıklı uçuşların başlamasına karar verildiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi: "Anadolujet'in, Gaziantep-Erbil uçuşları 24 Ocak'ta başlayacak. Karşılıklı yapılacak uçuşlar, haftada 2 gün olmak üzere pazartesi ve perşembe günleri gerçekleştirilecek. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından Pegasus Havayolları'na Sabiha Gökçen-Erivan hattında haftada 3 uçuş izin verildi. Ermenistan tarafında Fly One Armenia hava yolu şirketine de Erivan-İstanbul hattında haftada 3 uçuş izin verildi. Varılan mutabakata göre ilk uçuşlar, 2 Şubat'ta karşılıklı olarak başlayacak. Fly One Armenia uçağı saat 19.50'de İstanbul Havalimanına iniş yapacak. Pegasus uçağı ise aynı akşam 23.35'te Sabiha Gökçen Havalimanından kalkacak."
