Son Dakika:
Interfax Haber ajansında yer alan Son Dakika haberine göre Ermenistan'da Savunma Bakanı Arşak Karapetyan görevden alındı. Kararın Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan tarafından imzalandığı ve görevden alınan bakanın yerine Suren Papikyan'ın atandığı bildirildi. Suren Papikyan, bakanlık görevine atanmadan önce Başbakan Yardımcısı olarak görev yapıyordu. Cumhurbaşkanı Sarkisyan tarafından imzalanan kararın Başbakan Paşinyan tarafından alınarak kendisine sunulduğu ifade edildi.
Eyvazlı, Ermenistan ile Azerbaycan sınırında yaşanan çatışmalarla ilgili basın toplantısı düzenlendi. Ermenistan ordusunun bir süredir sınırın Laçın ve Kelbecer istikametinde provokatif eylemlerde bulunduğunu belirten Eyvazlı, provokasyonların bugün daha da yoğunlaştığını ve geniş kapsamlı hale geldiğini belirtti. Eyvazlı, Ermenistan ordusunun sınırda bazı tepecikleri ele geçirerek daha elverişli mevziler elde etmek amacıyla yerel saatle 11.00'de ani operasyon başlattığını, Başargeçer ve Karakilise illerindeki mevzilerine takviye güç ve teçhizat yığınağı yapan Ermeni güçlerinin Azerbaycan mevzilerine top ve havan topları da kullanarak saldırdığını söyledi. Ermeni güçlerinin saldırıları sonucu Azerbaycan ordusundan 2 askerin yaralandığı bildiren Eyvazlı, "Yaralıların hayati tehlikesi bulunmuyor. Düşmanın saldırılarını önlemek amacıyla Azerbaycan ordusu da Kelbecer ve Laçın istikametinde ivedilikle bir operasyon başlattı. Önce Ermeni güçlerinin hareketi kısıtlandı, askeri kuvvet ve araçlarına hasar verildi. Ermenistan'a ait tanksavar ve havan topu imha edildi. Ermeni askerleri silahsızlandırılarak gözaltına alındı, çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirildi." dedi. Eyvazlı, karşı tarafın provokasyonlarını önlemek için Azerbaycan ordusunun misillemede bulunduğunu bildirerek "Büyük çaplı provokasyonlar yaparak kısa vadeli avantaj elde etmek isteyen Ermeni askeri birliklerinin saldırısı tamamen başarısız oldu. Erivan yönetiminin yeni provokasyon çabası başarısızlıkla sonuçlandı. Sınırdaki gerginlik sürüyor. Durum Azerbaycan ordusunun kontrolü altındadır." diye konuştu. Öte yandan Ermenistan Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada, çatışmalarda dört Ermeni askerinin yaralandığı iddia edildi.
Sputnik’in haberine göre; Ermeni basınına demeç veren Vaan Unanyan, "Ermenistan hükümetinin programında, Erivan'ın Ankara'yla ilişkileri ön koşulsuz olarak normalleştirmeye her zaman hazır olduğu belirtildi. Müttefikimiz Rusya da dahil bir dizi uluslararası partner, Ermeni-Türk ilişkilerini normalleştirme sürecine katkı sunmaya hazır olduklarını açıkladı. Rus partnerlerimizle yaptığımız istişarelerde, ilişkileri ön ön koşulsuz olarak normalleştirmeye hazır olduğumuzu bildirdik" dedi. Unanyan, şu anda Ermenistan ile Türkiye arasında herhangi bir müzakere süreci bulunmadığının altını çizdi. Daha önce Ermenistan Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan, Türk-Ermeni ilişkilerini normalleştirme imkanlarını Rusya'yla istişare ettiklerini söylemişti. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Türk-Ermeni ilişkilerini normalleştirme görüşmelerine başlamanın Güney Kafkasya için faydalı olacağını ve bölgede uzun vadeli barış sürecini başlatacağını ifade etmiş ve Rusya'nın bu süreci desteklemeye hazır olduğunun altını çizmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, "Eğer Tayyip Erdoğan'la bir görüşme arzu ediyorsa işte burada artık belli adımların da atılması lazım. Biz görüşmelere kapalı değiliz, görüşmeleri yaparız. Nitekim, Gürcistan Başbakanıyla da görüşme arzusunu bana iletti, o da bana geldi. Ama dediğim gibi biz bu görüşmeleri yaparken burada onların olumlu yaklaşım göstermek suretiyle bu adımları atması lazım" demişti. 1993 yılında sınırları karşılıklı olarak kapatan Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişki bulunmuyor.
Zaharova, video konferans yöntemiyle gerçekleştirdiği basın toplantısında, Güney Kafkasya'daki gelişmelere dair açıklamalarda bulundu. Ermenistan'ın, Türkiye ile temas kurulması noktasında Rusya'dan destek istediğini belirten Zaharova, "Rusya, bu süreçte Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesine ilgi duymaktadır ve bu yönde adımlar atmaktadır." dedi. Zaharova, Rusya'nın söz konusu sürece mümkün olan tüm yollardan destek vermeye devam edeceğini vurgulayarak, "Elimizden gelen tüm desteği vermeye hazırız. Bu sürecin başlatılmasının, bölgedeki genel durumun iyileştirilmesine katkıda bulunacağına inanıyoruz." diye konuştu. Bölgede, barışçıl ve istikrarlı koşulların oluşturulması için adımlar atmayı sürdüreceklerini söyleyen Zaharova, "Elbette bölgedeki ticari, ekonomik ve ulaşım bağlarının kurulması ve geliştirilmesine de özel önem verilmektedir." değerlendirmesinde bulundu.
Unanyan, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Ermenistan konusunda özel temsilci atanacağına ilişkin açıklamasını değerlendirdi. Ermenistan'ın her zaman olduğu gibi Türkiye ile ilişkileri ön koşulsuz normalleştirme sürecine hazır olduğunu vurgulayan Unanyan, bunun hükümet programında yer aldığına dikkat çekti. Unanyan, "Bu bağlamda, Türk Dışişleri Bakanı'nın ilişkilerin normalleşmesi için özel temsilci atanmasına ilişkin açıklamasını olumlu değerlendiriyoruz. Ermeni tarafının diyalog başlatmak için özel bir temsilci atayacağını teyit ediyoruz." dedi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, TBMM Genel Kurulunda, Bakanlığının 2022 yılı bütçesinin görüşmelerinde Ermenistan konusunda büyükelçilik değil özel temsilci atanacağını söylediğini anımsatarak "Azerbaycan da bunun son derece isabetli olduğunu söyledi. Biz her konuyu Azerbaycan ile koordine ediyoruz, konuşuyoruz, onlarla beraber karar veriyoruz. Ermenistan, bu son yaşananlardan ders alıp barışı, huzuru tercih ederse büyükelçilik de açılabilir. Bu konuda yine Azerbaycan ile birlikte karar veririz." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın iki ülke arasında bağlantı sağlaması öngörülen demir yolu hatları konusunda mutabakata vardığını bildirdi. Michel, Aliyev ve Paşinyan ile Brüksel'de yaptığı üçlü görüşmeden sonra gazetecilere değerlendirmede bulundu. Azerbaycan ile Ermenistan arasında sorunların çözülmesi için diyalog kurulmasının önemli olduğunu vurgulayan Michel, "İki ülke arasında bağlantı hatlarının öncelik olduğunu biliyorum. Bu, bir güven seviyesi olması, farklı pozisyonların belirlenmesi bakımından önemli. Örneğin bu gece demir yolu hatları konusunda mutabakata varıldı. Bağlantı hatlarını yeniden açmak için neyin gerekli olduğu hakkında bir ortak anlayış önemli." dedi. Görüşmeden sonra AB Konseyi'nden Charles Michel adına yapılan yazılı açıklamada da "Sınır ve gümrük kontrolleri için uygun düzenlemeler yapılarak demir yolu hatlarının restorasyonunun gerçekleştirilmesi yoluyla ilerlemek adına mütekabiliyet ilkesi temelinde mutabakata varıldı." ifadesi yer aldı. AB'nin bağlantı hatlarını ekonomik yatırım planı kapsamında desteklemeye hazır olduğu bildirildi. Michel, otoyol bağlantısı dahil olmak üzere bazı konularda ise görüşülmesi gereken başlıkları Aliyev ve Paşinyan'ın belirlediğini, ilerleyen dönemde bunların müzakere edilmesini ümit ettiğini dile getirdi. ZENGEZUR MADDESİNİ ERMENİSTAN UYGULAMIYOR Azerbaycan ile Ermenistan'ın daha önce imzaladığı ortak bildiride Azerbaycan'ın batı illeri ile Nahçıvan'ı kara ve demir yoluyla birleştirecek Zengezur koridoruyla ilgili hususların yer aldığı madde Ermenistan'ın uzlaşmaz tutumu nedeniyle hayata geçmemişti. Aliyev, Brüksel'de Paşinyan ile görüşmesi öncesinde yaptığı açıklamada, Zengezur koridorunun Laçın koridoru ile aynı yasal rejime tabi olması gerektiğinin altını çizerek, Laçin koridorunda gümrük bulunmadığını, bu nedenle Zengezur koridorunda da gümrük bulunmaması gerektiğini söylemişti. Aliyev, "Ermenistan, gümrük kurulmasında, mallar ve kişilerin kontrol edilmesinde ısrarcı davranırsa biz de Laçın koridorunda aynısı için ısrarcı oluruz. Bunun kararını Ermenistan verecek. Biz her iki seçeneğe de açığız. Ya ikisinde de gümrük olmayacak ya da ikisinde de olacak." demişti. MİCHEL, ALİYEV VE PAŞİNYAN'I BİR SÜRE YALNIZ BIRAKMIŞ Michel, gazetecilerin sorularını yanıtlarken sorunları çözmek için siyasi irade gösterilmesi ve özellikle liderler arasında doğrudan temas kurulmasının önemine değindi. Üçlü görüşmenin bir bölümünde Aliyev ve Paşinyan'ı bir süre yalnız bıraktığını dile getiren Michel, "Benim için iki lideri desteklemek ve cesaretlendirmek önemliydi. Aynı zamanda her ikisinin doğrudan birbirleriyle konuşması da çok önem taşıyordu." diye konuştu. "GERGİNLİĞİN DÜŞMESİ İÇİN SOMUT ADIM İHTİYACI" AB Konseyi'nden üçlü görüşmeyle ilgili yapılan açıklamada, Aliyev ve Paşinyan'ın 9 Kasım 2020 ve 11 Ocak 2021'de imzaladıkları üçlü ortak bildirilere uyacaklarını teyit ettikleri bildirildi. AB'nin bölgede mayın temizleme çalışmalarını ve Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki güven artırıcı önlemleri destekleyeceği belirtildi. Açıklamada, Cumhurbaşkanı Aliyev ve Başbakan Paşinyan'ın iki ülke arasındaki sınır belirleme müzakerelerinin başlatılması için gerekli ortamın sağlanması amacıyla sahada gerginliğin düşürülmesine yönelik daha fazla somut adım atılması ihtiyacı bulunduğu üzerinde mutabık kaldıkları kaydedildi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile, Azerbaycan'ı Ermenistan ve Nahçıvan üzerinden Türkiye'ye bağlayacak olan Zengezur koridorunun açılması konusunda anlaştıklarını açıkladı. Azerbaycan ve Nahçıvan'ın kara sınırı bulunmuyor. Azerbaycan'ın merkezi kısmıyla Nahçıvan arasına, Ermenistan'ı İran'a bağlayan Zengezur koridoru giriyor. Söz konusu koridorun açılması Ermenistan'ın 1992'de Azerbaycan, 1993'te Türkiye ile kesilen doğrudan ulaşımının da yeniden başlaması anlamına geliyor. Bu projenin sorunsuz biçimde gerçekleşmesi durumunda ilerleyen aşamada Türkiye ve Azerbaycan'ın Ermenistan ile ilişkilerinin normalleşmesi, Ermenistan'a yönelik yaptırımları kaldırmaları da bekleniyor. Kasım 2020'de Dağlık Karabağ'daki savaşı bitiren ateşkes anlaşmasına göre Dağlık Karabağ'ın merkezi Hankendi ile Ermenistan arasında Laçin Koridoru açıldığı gibi kara bağlantısı bulunmayan Azerbaycan ve Nahçıvan arasında da Ermenistan'ın Zengezur bölgesinden koridor açılması kararlaştırılmıştı. Fakat Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Eylül ayı ortasında yaptığı açıklamada, Ermenistan üzerinden Azerbaycan'a böyle bir koridor verilmesinin Ermenistan'ın egemenliğine aykırı olacağını belirterek bu koridorun oluşmasına izin vermeyeceklerini açıklamıştı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise, Azerbaycan ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ve Ermenistan sınırları içerisinde bulunan Batı Zengezur'un tarihi olarak Azeri toprağı olduğunu belirtti. Aliyev, Temmuz ayında yaptığı açıklamada, Azerbaycan ve Ermenistan'ın kalıcı bir barış için sınırlarını yeniden çizmek zorunda olduğunu, "Azerbaycan'dan koparılan" Batı Zengezur'un Azerbaycan'a iadesinin gerektiğini belirtti. Aliyev Batı Zengezur'u gerekirse savaşla almaya niyetli olduklarını ifade etmişti. Dağlık Karabağ'ın işgalden kurtulması ile masaya gelen anlaşmada Nahçıvan koridorunun yer almasını değerlendiren uzmanlar ise bu hat ile Azerbaycan'ın uluslararası taşımacılık ve lojistik sistemindeki konumunun daha da güçleneceğinin altını çiziyor. Azerbaycan'ın diğer bölgeleri ile Nahçıvan arasındaki doğrudan ulaşım bağlantılarının yalnızca hava yoluyla mümkün olduğunu, ve söz konusu ulaşım koridorunun açılmasıyla, bu pahalı ulaşım aracına alternatif olan, daha ucuz ve daha fazla ihracat-ithalat hacimleri getirebilecek karayolu ve demiryolu hatlarının yapılmasının mümkün olacağını vurgulayan uzmanlar, böylelikle Nahçıvan'ın bölgesel ulaşım sisteminin ana damarı haline geleceğini vurguluyor. Kuzey-Güney ulaşım koridoruna ve planlanan Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryoluna entegre edilmesiyle hattın uluslararası kargonun Avrupa'ya taşınmasında da önemli bir rol oynaması bekleniyor. Nahçıvan-Tiflis-Kars demiryolu, gelecekte Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun uzunluğuna göre nakliye maliyetlerini ve süresini de 1,7 kat azaltacak. Nahçıvan üzerinden Türkiye'ye arabayla 343 km'lik kısa mesafe nedeniyle, iki ülke arasındaki ikili turist hareketine bağlı olarak ülkeye giriş yapan turist sayısının da artacağı öngörülüyor. Bu koridorun bir diğer avantajı da Türkiye ve Azerbaycan'ın karadan bağlaması olarak öne çıkıyor. Uzmanlar, Azerbaycan'dan Türkiye'ye yük taşımacılığının kolaylaşacağını ve hali hazırda geliştirilmekte olan Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryolu hattına katılarak uluslararası kargoların Avrupa'ya taşınmasının mümkün olacağını ifade ediyor. Bu adım ile Azerbaycan'dan ihraç edilen ürünlerin nakliye maliyetlerinin düşeceği ve Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars şehirlerini kapsayan Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesi de dahil olmak üzere tüm Türkiye ile ticari ilişkilerin daha da genişleyeceğine işaret ediliyor. Öte yandan oluşturulacak koridor Rusya'nın Türkiye'ye erişimini de kolaylaştıracak. Rusya ile Türkiye arasındaki yıllık ticaret cirosu 25 milyar doların üzerine çıkarken, bu denli büyük bir ticaret hacmi göz önünde bulundurulduğunda daha uygun bir yolunun bulunması Rusya'nın da işine gelecek. Azerbaycan'ın Ermenistan ile yaptığı anlaşma Türkiye için de ucuz gazın yolunu açacak. Azerbaycan'ın Nahçıvan'a kuracağı karayolu koridoru Türkiye'ye uzanacak yeni bir enerji hattını da gündeme getirdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov arasında “Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nde Doğal Gaz Tedarikine İlişkin Mutabakat Zaptı” imzalandı. Hattın kurulması halinde Türkiye'nin Azerbaycan'dan ucuza gaz almasının da önü açılacak.
Ermenistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan'ın, Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesi kapsamında özel temsilci atandığı bildirildi. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vaan Unanyan, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, "Ermenistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan, Ermenistan ve Türkiye arasındaki diyalog süreci kapsamında özel temsilci olacak." ifadesini kullandı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşuoğlu, Türkiye'nin eski Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç'ın Ermenistan Özel Temsilcisi olarak görevlendirileceğini açıklamıştı.
