Son Dakika:
Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım’da inşa ettiği Kırım Köprüsü’nde sabah saatlerinde bir patlama meydana geldi. "YAKIT DOLU TANKERDE PATLAMA MEYDANA GELDİ" Yerel yetkililere dayandırılan haberlerde "Ön bilgilere göre, Kırım köprüsünün bölümlerinden birinde bir yakıt tankı yanıyor" denirken nakliye kemerlerinde hasar olmadığı bildirildi. Köprüde Trafik durduruldu. Ukrayna medyası, köprüde sabah saat 06.00 sıralarında bir patlama meydana geldiğini bildirdi. PUTİN KERÇ KÖPRÜSÜ'NÜN AÇILIŞINA KAMYONLA GİTMİŞTİ Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azak Denizi ile Karadeniz’i birleştiren Kerç Boğazı'ndaki 19 kilometrelik köprüyü 15 Mayıs 2018'de açmıştı. Putin açılış törenine kullandığı kamyonla gitmişti. Putin, köprünün açılışını tarihi bir gün olarak nitelendirerek, bu sayede Kırım ve Sivastopol ile daha güçlü bir şekilde yakınlaştıklarını ifade etmişti. UKRAYNA TEPKİ GÖSTERMİŞTİ Dönemin Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko ise Kerç Köprüsü'nün açılışına tepki göstermişti. Açılışın "alaycı" bir şekilde Stalin rejimi tarafından gerçekleştirilen Kırım Tatar sürgününün yıl dönümü öncesinde yapıldığına dikkat çeken Poroşenko, “Yasa dışı inşa edilen Kerç Köprü'sü Kremlin’in yine uluslararası kuralları ihlal ettiğinin göstergesidir.” ifadelerini kullanmıştı. Poroşenko, Moskova’nın Kırım yarımadasını geçici işgalini meşrulaştırmak için beyhude çabalar harcadığını söylemişti. Ukrayna’nın Kerç Köprüsü ile ilgili olarak uluslararası alanda hukuki olarak haklarını arayacağını ifade eden Poroşenko, Rus yönetiminin yarımadaya Avrupalı iş adamlarını çekmeye çalıştığını ancak başarılı olamayacağını savunmuştu. Poroşenko, “Köprü, bizim Kırım’ı acilen terk edecekleri zaman işgalcilere lazım olacak.” ifadelerini kullanmıştı. Rusya, 2014’de Ukrayna’ya ait Kırım yarımadasını yasa dışı olarak ilhak etmişti.
Rusya, Facebook, WhatsApp ve Instagram gibi popüler sosyal medya uygulamalarının ana şirketi Meta'yı aşırılık yanlısı ve terör örgütleri listesine ekledi. Mart ayında Rusya'nın teknoloji düzenleyicisi, Facebook'u "ayrımcılıkla" suçlayarak ve sosyal medya platformunun Sputnik ve Russia Today gibi hükümet destekli haber kuruluşlarına kullanıcı erişimini kısıtladığını söyleyerek Facebook'a erişimi engellemişti. Daha sonra Rusya'nın resmi haber ajansı Tass'ın bildirdiğine göre, Rusya Başsavcılığı Meta'nın yasalara göre "aşırılıkçı bir örgüt" olarak etiketlenmesini talep etmişti. Reuters'in Tass'a dayandırdığı haberine göre, Moskova'daki bir mahkeme Meta'nın Rusya'da "aşırılıkçı faaliyetlerden" suçlu bulunmasının ardından temyizini reddetti. Meta'nın Ukrayna ve Polonya gibi belirli ülkelerdeki kullanıcıların Rusya'ya karşı şiddet çağrısında bulunan gönderilerine izin verildiği iddia ediliyordu. Karar, WhatsApp ve Instagram dahil olmak üzere Meta tarafından sağlanan tüm hizmetlerin ülkede kesileceği ve Rusların bu platformlara erişimini kaybedeceği anlamına geliyor. Ayrıca bu platformların kullanılması suç teşkil edecek.
Ukrayna'daki savaş son sürat devam ederken Rus gazına bağımlı konumdaki Avrupa enerji krizinin pençesinde. Pek çok Avrupa ülkesinin acil önlemleri tartıştığı bir dönemde Putin'in teklifi krize alternatif oluşturmuş durumda. Dün Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Astana'da bir araya gelen Putin bu teklifini yineledi ve Türkiye'yi dünyanın en büyük gaz merkezi yapmak istediklerinin altını çizdi. Zirve dünya basınında geniş yer buldu. Uluslararası Haber ajanları liderlerin açıklamalarını 'acil' kodu ile abonelerine sunarken pek çok gazete zirveden çıkan mesajları manşetine taşıdı. 'GAZI AB'YE YÖNLENDİRMEK İÇİN EN İYİ YOL' Al Jazeera, Putin'in Türkiye teklifini öne çıkardı. Haberde şu ifade yer aldı; "Rusya cumhurbaşkanı, Türkiye'nin Kuzey Akım boru hattı hasarından sonra gazı AB'ye yönlendirmek için en iyi yolu sunduğunu söyledi.' Haberde Erdoğan'ın tahılın az gelişmiş ülkelere sevkiyatı için 'hazırız' mesajı verdiğinin altı çizildi. ERDOĞAN'IN ROLÜNE DİKKAT ÇEKİLDİ New York Times (NYT) bu gelişmeyi 'Putin, Türkiye'yi Gaz Merkezi Yapmayı Teklif Etti' başlığı ile okurlarına duyurdu. Haberde Erdoğan'ın girişimleri ile tahıl ve gübre sevkiyatı krizinin çözüldüğüne vurgu yapıldı. Euronews 'Putin Türkiye'ye gaz merkezi hayali satıyor' yorumunda bulundu. Haberde Erdoğan'ın mesajları geniş yer buldu. Söz konusu haberde 'Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin Rusya ile devam eden ticari ilişkilerini savunarak, Ankara'nın Ukrayna'nın Karadeniz limanlarında ablukaya alınan tahıl ihraç etmesine izin vermek için Temmuz ayında müzakere ettiği anlaşmanın altını çizdi' denildi. Tahılın az gelişmiş ülkelere ulaştırılması çağrısına yer verilen haberde Erdoğan'ın 'Türkiye ve Rusya'nın adımları bazı çevreleri rahatsız edecek olsa da, az gelişmiş ülkeleri sevindirecek' sözlerine de yer verildi. Yunan Kathimerini gazetesi zirveyi 'Putin Türkiye'yi gaz merkezi yapmak istiyor' yorumu ile okurlarına sundu. Voice of America (Amerika'nın Sesi) iki liderin son üç ayda dördüncü defa bir araya geldiklerinin altını çizdi. ERDOĞAN'DAN TAHIL VURGUSU Haberde 'Erdoğan, Rus deniz kuvvetleri tarafından ablukaya alınan Ukrayna tahılının Dünya pazarlarına girmesine izin veren Birleşmiş Milletler aracılığındaki anlaşmanın başarısını artırmak istediğini söyledi' ifadesine yer verildi. Mısır basını Erdoğan'ın mesajlarını manşetine taşıdı. 'Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna savaşının durdurulması çağrısını yineledi' denilen haberde Erodğan'ın önceliğin akan kanın durdurulması olduğunu belirttiğinin altı çizildi. Alman DW haberi 'Putin, Erdoğan'a 'gaz merkezi' planı önerdi' başlığı ile sundu.
Putin, Uluslararası Valday Tartışma Kulübü'nün yıllık toplantısında, Rusya ve Türkiye arasındaki ilişkileri değerlendirdi. "İki yıl önce Erdoğan hakkında olumlu şeyler söylediniz. Düşünceleriniz değişti mi?" sorusunu yanıtlayan Putin, "Cumhurbaşkanı Erdoğan güçlü ve sağlam bir lider, Türk halkı, ekonomisi ve Türkiye'nin çıkarları doğrultusunda hareket ediyor. Bunu, Erdoğan'ın enerji, TürkAkım doğal gaz boru hattının inşası konularındaki pozisyonu doğruluyor." dedi. Türkiye'de Avrupalı tüketiciler için gaz merkezinin oluşturulmasını teklif ettiklerine dikkati çeken Putin, "Türkiye'nin kendi çıkarları doğrultusunda bu teklifi kabul ettiğini" belirtti. Turizm, inşaat, tarım sektörlerinde Rus ve Türk çıkarlarının örtüştüğünü söyleyen Putin, "Bu nedenle, Erdoğan, kendine yük olunmasına ve üçüncü bir ülkenin çıkarları doğrultusunda hareket edilmesine izin vermiyor. Bizimle diyalog sürecinde de kendi çıkarlarını savunuyor. Türkiye ve Erdoğan, bu anlamda basit bir ortak değil. Kararların birçoğu, uzun ve basit olmayan müzakerelerde alınıyor. Her iki tarafın da anlaşma arzusu var ve anlaşabiliyoruz. Bu anlamda, Erdoğan tutarlı ve güvenilir ortak. Bu, onun en önemli özelliği." değerlendirmesinde bulundu. Erdoğan'ın ülkesinin çıkarlarını savunduğunu ve bu durumda Rusya'ya yönelik bir problem oluşturmadığını belirten Putin, şu şekilde devam etti: "Erdoğan, hükümeti tarafından uygun görülen kararlar için mücadele ediyor. Biz de alınan kararların kendimiz için uygun olması için mücadele ediyoruz. En hassas konularda bile çözüm bulabiliyoruz: Suriye, güvenlik, ekonomi, altyapı. Şimdiye kadar bunu yapabildik. Eğer zor bir yoldan geçerek anlaşma sağlayabildiysek, bunun uygulanacağından emin olabiliriz. İlişkilerimizin en önemli özelliği, güvenirlik ve istikrardır."
Rusya - Ukrayna Savaşı'ndan sonra 27 Avrupa Birliği ülkesi dahil birçok dünya ülkesi Rusya'ya karşı ekonomik yaptırım ve ambargo kararı almıştı. Rusya bu yaptırımlara karşılık olarak doğal gaz vanasını kapattı. Avrupa genelinde doğal gaz ve elektrik fiyatları yüzde 500’den fazla zamlandı. Kış öncesi AB ülkesi Hollanda'dan flaş bir karar geldi ve yaptırımlardan çekildiği belirtildi. HOLLANDA YAPTIRIMLARI KALDIRDI Avrupa'da ekonomik durgunluk yaşanırken, Hollanda'nın Rusya'ya yönelik yaptırımlardan çekildiği aktarıldı. Hollanda devletinin Rusya’ya uygulanan 91 yaptırımdan çekildiği belirtiliyor. Rus bayraklı 34 gemiye uygulanan yaptırım kaldırıldı ve Hollanda limanlarına yanaşmalarına izin verildi. Dondurulan 13 Rus malvarlığı geri iade edildi. 25 Hollanda şirketine, Rus gaz devi Gazprom'dan doğal gaz ve enerji anlaşması yapması için izin verildi. Toplam 150 Rus vatandaşına, şirketine, belediyesine, kurumuna ve eğitim kuruluşuna uygulanan yaptırımlar kaldırıldı. Toplam 13 sivil toplum kuruluşu üzerindeki yaptırımlar kaldırılarak, "Rusya ve AB arasında diyalog kurulmasına yardımcı olma" amacıyla yasal izinler verildi. Bir Hollanda şirketine, Rus şirketlerinden ve devletinden ödeme alabilmesi için izin verildi, söz konusu yaptırımlar kaldırıldı.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in ev sahipliğinde "Türk Medeniyeti için Yeni Dönem: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru" temasıyla Semerkant'ta düzenlenen TDT Devlet Başkanları 9'uncu Zirvesi öncesinde liderler aile fotoğrafı için bir araya geldi LİDERLERDEN AİLE FOTOĞRAFI Kongre Merkezi'nde çekilen aile fotoğrafında, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile gözlemci ülkeler Türkmenistan Ulusal Konseyi Halk Maslahatı Başkanı, eski Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban yer aldı. Fotoğraf çekiminde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sağında Tokayev, solunda ise Mirziyoyev bulundu. Liderler ülkelerinin bayrakları önünde durarak fotoğraf verdi. Zirvede önemli mesajlar veren Erdoğan'ın açıklamalarından satır başlıkları: Ukrayna'da 9 aydır devam eden çatışmaların adil bir barışla sona ermesi için her türlü gayreti gösteriyoruz. DÜNYANIN YAŞADIĞI RİSK DURUMU: Ülkelerimiz açısından fırsatlarla beraber riskleri de olan hassas bir dönemden geçiyoruz. Ukrayna'daki savaşın bitmesi için ve gıda krizinin son bulması için adımlar atıyoruz TERÖRLE MÜCADELE MESAJI Türkiye olarak eli kanlı terör örgütleriyle mücadelemizi sürdürüyoruz. PKK, DEAŞ ve FETÖ gibi terör örgütleriyle birlikte mücadele vermeliyiz. Terör tehdidi yok olana kadar durmayacağız. Çetelerle, terör örgütleriyle, iklim değişikliğiyle de birlikte mücadele vermeliyiz. İŞBİRLİĞİNDE YENİ BİR STRATEJİ BELGESİ İMZASI Konseyimizi teşkilata dönüştürürken özgün ve etkin bir yapının temelini attık. 2040 Türk Dünyası vizyon belgesi işbirliğimizin çerçevesini oluşturuyor. Sağlık, bilişim, ulaştırma, enerji ve spor gibi alanlarda işbirliğimizi geliştirelim istiyoruz. Bugün kabul ettiğimiz strateji belgesi de bunun bir parçası.
Türkiye'nin Suriye ve Irak'ın kuzeyine düzenlediği operasyonlar Arap medyasında geniş yer buldu. Suriye devlet medyası, hem Rusya hem de Çin'den gelen açıklamalara geniş şekilde yer verirken, Lübnan'da yayımlanan haberde Türkiye'nin kararlılığının ABD ve İran'ın tutumunu değiştirdiği kaydedildi. Lübnan medyası El Akbar 'Rusya, Türkiye, İran: SDF'ye karşı boykot!' başlığını kullandı. Gazete, Moskova ve Tahran'ın Suriye'nin kuzeyinde operasyona girişen Türkiye'nin tezlerini artık yarı yarıya kabul ettiklerini yazdı. Rusya ve İran'ın tutumunun değiştiğini kaydeden gazete, 'Suriye'de çözüm çok uzak, Türkiye geri çekilmeyecek' dedi. El Akbar, müzakerelerde garantör olan Türkiye, Rusya ve İran'ın çıkarlarının YPG'li teröristlere düşmanlık göstermek için örtüşüyor gibi göründüğünü yorumunu yaptı. 326 HAİNE TSK KILICI İNDİ Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Pençe-Kılıç Harekatı'nın son bilançosunu açıkladı. 326 teröristin etkisiz hale getirildiğini duyuran Bakan Akar, "Pençe-Kılıç Harekatı, hava ve kara ateş destek vasıtalarıyla yapılan cezalandırma atışlarıyla sürüyor" dedi. Operasyonda "TSK'nın Suriye'nin kuzeyinde ABD gözlem noktasını vurduğu" iddiası hakkında da konuşan Bakan Akar, "Bizim koalisyon güçlerine veya sivillere zarar vermemiz söz konusu bile olamaz. Bizim tek hedefimiz var, o da teröristler" dedi. Bir gazetecinin "Suriye'de liderler düzeyinde bir görüşme ne zaman gerçekleşir" demesi üzerine Akar, "Küçük büyük, irili ufaklı bir sürü gelişme var. Bunlar şekillenir, sonuçlanır, buna göre bakılır. Gelişmeleri takip ediyoruz" dedi.
PKK’nın Suriye’deki kolu YPG’nin en büyük bileşenini oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Türkiye’nin sınır ötesi operasyon hazırlığı karşısında köşeye sıkıştı. Türkiye’nin olası kara harekâtından dolayı paniğe kapılan SDG sorumlusu Mazlum Abdi, ABD’den sonra Rusya’ya seslendi. “Türkler karada operasyon başlatmakta ısrar ediyor. Bunun için hazırlanıyorlar. Rusya’yı bu saldırıyı durdurmaya çağırıyoruz” diyen Abdi, ABD’yi de terör örgütü DEAŞ’la mücadele bahanesiyle tehdit etti. Voice of America Kürtçe’ye konuşan Mazlum Abdi, ABD’nin, Türkiye karşısında daha güçlü bir pozisyon almasını da istedi. PENTAGON’DAN SDG İLE AĞIZBİRLİĞİ Amerikan Savunma Bakanlığı (Pentagon), Türkiye’nin Suriye’deki olası bir kara operasyonunun, terör örgütü DEAŞ’a karşı savaşta elde edilen kazanımları tehlikeye atacağını savundu. Pentagon Basın Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, “Devam eden çatışma, özellikle de bir kara operasyonu, dünyanın DEAŞ’a karşı zorlu bir mücadele ile elde ettiği kazanımları ciddi şekilde tehlikeye atar ve bölgeyi istikrarsızlaştırır” dedi. ‘DEVRİYELERİ AZALTTIK’ Ryder, terör örgütü PKK/YPG’nin, Türkiye’nin operasyonları üzerine devriyelerini azalttığını, ABD’nin de buna paralel olarak devriye sayılarını düşürdüğünü belirterek, ABD askerlerinin bölgeden çekilmediğini de kaydetti. Türkiye’nin, Suriye’de olası kara harekâtından endişelendiklerini söyledi. Öte yandan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD Savunma Bakanı Lloyd James Austin ile telefonda görüştü. Suriye’ye yönelik olası kara harekatı gündemdeyken yapılan görüşmede, bölgesel savunma ve güvenlik konuları ele alındı. TÜRKİYE SÜREVERDİ’ İDDİASI Katar merkezli Al Jazeera televizyonunun konuştuğu kaynaklar, Türkiye’nin taleplerine yanıt verilmesi için belirsiz bir süre verdiğini, aksi takdirde harekâta başlayacağını belirtti. ‘SİVİL PERSONEL ERBİL’E ÇEKİLDİ’ Rusya ile Türkiye arasında planlanan operasyonla ilgili müzakerelerin sürdüğünü aktaran Al Jazeera, Rusya’nın, Türkiye’nin kuzey Suriye’deki taleplerini karşılamaya çalıştığını yazdı. Bu arada Ortadoğu ile ilgili Haber-analizlere yer veren Al Monitor sitesi, ABD’nin, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna yönelik başlatacağı kara harekâtını gerekçe göstererek, diplomatlar dahil tüm sivil personelini Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin başkenti Erbil’e tahliye ettiğini yazdı. Washington yönetiminden konu ile ilgili yalanlama gelmedi. ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM), “Suriye’deki personel hareketlerimiz hakkında konuşamayız” ifadelerini kullandı. MİT’TEN PKK’YA İSTİHBARAT VURUŞU Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), Irak’ın kuzeyindeki Sincar’da düzenlediği nokta operasyonla terör örgütü PKK’nın sözde istihbarat yöneticisi ‘Kinda Maraş’ kod adlı Fatma Onur’u etkisiz hale getirdi. Terör örgütü PKK’ya 1990’lı yıllarda İngiltere’den katılan Fatma Onur, örgütün silahlı kanadında uzun yıllar faaliyet gösterdi. PKK’nın istihbarat yapılanması “NLP” içinde 2016’da sözde sorumlu seviyeye getirilen Onur, teröristlere eğitim verdi. Irak ve Suriye’de örgütün istihbarat sorumluları arasında yer alan Onur, özellikle Süleymaniye bölgesi ve kırsalında güvenlik güçlerine karşı yaptığı çok sayıda eylemden dolayı MİT’in hedef listesine girdi. SİNCAR’DA GİZLİ GÖREV Onur’un faaliyetlerinin deşifresi amacıyla detaylı çalışma başlatan MİT, Kandil’den Sincar’a gizli göreve gönderildiğini tespit etti. MİT, Sincar’da düzenlediği nokta operasyonla Fatma Onur’u etkisiz hale getirdi. İŞTE TÜRKİYE’NİN ‘KIRMIZI’ ÇİZGİSİ Suriye’nin kuzeyine kara harekâtı sinyalini veren Ankara’nın radarında terör örgütü PKK/YPG’nin kontrolündeki 3 bölge bulunuyor. Fırat’ın batısında Tel Rıfat ve Menbiç, Fırat’ın doğusunda ise Ayn El Arap’a (Kobani) yönelik TSK operasyonu hazırlıkları sürüyor. Kapsamlı bir kara harekâtına sıcak bakmayan bölgedeki aktörlerden ABD ve Rusya’nın da, terör örgütünü ikna çabalarını sürdürdüğü belirtiliyor. Türkiye ise ABD ve Rusya’nın oyalama taktiklerine girişmemelerini isterken daha önce üzerinde uzlaşıya varılan mutabakatları hatırlatıyor. -Ankara öncelikli olarak terör örgütünün en çok taciz atışı gerçekleştirdiği Tel Rıfat bölgesinden PKK/YPG’nin bölgeden çekilmesini, ağır silahlarının toplanmasını ve bölgenin terörden arındırılmasını istiyor. Türkiye sınırına ve Fırat Kalkanı Harekâtı bölgesine düşen roket ve havan toplarının yüzde 70’inin bu bölgeden atıldığına işaret ediliyor. -Yine Menbiç’ten de teröristlerin ağır silahlarla çekilmesini isteyen Ankara, Menbiç’in gerçek sahiplerine teslim edilmesini, bölgede nüfus değişikliği politikalarından vazgeçilmesini istiyor. -Türkiye terör örgütü PKK/YPG’nin, kontrol ettiği bölgelerden Ayn el Arap’tan da sınırın 30 kilometre gerisine çekilmesini amaçlıyor. Ankara, söz konusu 3 bölgede de asayişin Suriye muhalif askeri güçler tarafından kontrol edilmesi, idari yönetimin ise bölgedeki halk tarafından oluşturulacak yerel meclisler eliyle yürütülmesi gerektiğini vurguluyor. Bu arada çeşitli kaynaklarda iddia edildiği gibi Ankara’ya, ABD ve Rusya’dan “Biz SDG güçlerini 30 km geriye çekelim, harekâttan vazgeçin” yönünde bir teklif de ulaşmış değil.
