Son Dakika:
Ekim ayı üretici fiyatları ile market fiyatları arasındaki farka ilişkin konuşan ve geçtiğimiz ay üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 342.11 ile kuru soğanda görüldüğüne dikkati çeken Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar, limonda yüzde 334.4, elmada yüzde 272.57, yeşil fasulyede yüzde 267.71, marulda 237.77 fark olduğunu ifade etti. Bayraktar, geçen ay fiyatı en fazla artan ürünün markette patates, üreticide ise kuru kayısı olduğunu, fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette ve üreticide limon olduğunu belirterek, “Kuru soğanda ise kışlık ürünlerin hasadı başladı. Rekoltenin artması ve talebin de yavaş olmasına bağlı olarak pazarlama sorunları fiyatlarda düşüşe yol açmıştır” ifadelerini kullandı. MALİYETE BAĞLI ARTIŞLAR Gıda fiyatlarının son yıllarda görülmeyen bir şekilde sürekli arttığını belirten Bayraktar, şunları ifade etti: “Ekim sezonunda bulunduğumuz bugünlerde tarımsal üretim seferberliğine girmemiz gerekiyor. Ekilmemiş bir karış toprak bırakmamalıyız. Bütün imkânları üretim için seferber etmeliyiz. Üretimden vazgeçme noktasına gelmiş çiftçilerimiz cesaretlendirilmeli, tarlasına dönmesi sağlanmalıdır. Bunu başaramazsak krizlerin etkisini azaltan bir sektör olarak bilinen gıda sektörü, ülkemizde krizlerin daha da büyümesine neden olacaktır.” Tüketicinin, ürün fiyatlarına yön verme ve müdahale etme gücünü kullanması gerektiğini vurgulayan Bayraktar, fiyat artışlarının maliyete bağlı olduğunu belirtti. 'KAR MARJINA LİMİTİ GETİRİLSİN' Çiftçinin üretim maliyetlerinin düşürülmesini isteyen Bayraktar, şunları kaydetti: “Girdi fiyatları düşürülmelidir. Piyasada sıkı girdi fiyat kontrolü yapılmalı, stokçuluk ve spekülatif fiyat artışı mutlaka önlenmeli, destekler arttırılmalı, girdi kalemlerinde uygulanan vergiler düşürülmelidir. Verim ve verimlilik arttırılmalıdır. Döviz kurundaki dalgalanmalar en aza indirilmelidir. Döviz kurlarında sık sık yaşanan dalgalanmalar dışa bağımlı olan girdilerde düzensiz fiyat artışına neden olmaktadır. Destekler beklentileri karşılamalıdır. Marketlerin kâr marjına limit getirilmeli ve etkin kontrol sağlanmalıdır. Pakete girmiş ürünlere gramaj hilesi ile yapılan gizli zamlar önlenmeli, bunun için ürünlere gramaj standardı getirilmelidir.”
Savaşın yarattığı sorunlara ek olarak 1 Nisan'da Ramazan ayının da başlayacak olması nedeniyle artan talep üzerine, her iki ülkede de süpermarketler ayçiçeği ve bazı temel gıda ürünlerinin satışına sınırlama getirdi. Belçika medyasına göre, "Avrupa'nın ekmek sepeti" olarak bilinen Ukrayna ve Rusya'daki durum, un ve ayçiçeği yağı başta olmak üzere gıda maddelerinin fiyatlarında artışa neden oluyor. Savaş nedeniyle nakliyenin durma noktasına gelmesi "kıtlık endişesi" yaratırken, tüketiciler de gıda stoku yapmaya başladı. Avrupa'nın buğday ve ayçiçeği yağı ihtiyacının büyük bölümü Ukrayna ve Rusya tarafından karşılanıyor. Belçika'daki Colruyt ve Lidl'ın da aralarında bulunduğu bazı süpermarket zincirleri, ayçiçeği yağı, un ve konserve sebze satışına sınırlama getirdi. Lidl ve Colruytgroup, müşteri başına en fazla 2 şişe yağ ve 2 paket una izin veriyor. Hollanda’da da ayçiçeği yağı konusunda yakın zamanda kıtlık endişesi yaşanıyor. Ukrayna'daki savaşın yanı sıra, özellikle 1 Nisan’da başlayacak Ramazan nedeniyle ayçiçeği yağına talebin artması üzerine süpermarketler, müşteri başına satın alınabilecek ayçiçeği yağı şişelerinin sayısını sınırlandırıyor. Plus ve Jumbo gibi süpermarket zincirleri, yağ satışını müşteri balına 1 şişe ile sınırladı. Hollanda'nın ithal ettiği ay çiçek yağının üçte ikisi Ukrayna'dan geliyor. Türkiye kökenli süpermarket zinciri Temiz'in sahibi Şükrü Temiz, Hollanda medyasına, "Korkarım yakında ayçiçeği yağının litresini 5 euroya satmak zorunda kalacağız. Maliyetler çok arttı" diyor. Hollanda'da süpermarketlerde 1 litre ayçiçeği yağının fiyatı şu anda 1,79 ile 1.99 euro arasında değişiyor. Fiyatlar yaz aylarında 1,49-1,59 aralığındaydı.
İngiltere'deki tedarik zincirinin Ukrayna savaşından olumsuz etkilenmesi nedeniyle, İngiltere'deki bazı süpermarketler her müşterinin alabileceği yemeklik yağ için sınırlamalar belirledi. Market zinciri Tesco, müşteri başına üç adet, Waitrose ve Morrisons ise iki adet yağ ürünüyle satışlara sınırlama getirdi. 'HERKESİN ÜRÜNLERE ULAŞABİLMESİ İÇİN' BBC Türkçe'nin haberine göre; İngiltere'nin ayçiçek yağı tedariği büyük oranda Ukrayna'dan sağlanıyor. İthalat zincirinde yaşanan aksamalar stoklarda azalmaya ve alternatif ürünlere talebin artmasına neden oldu. İngiltere'de perakende ticareti temsil eden örgüt British Retail Consortium, sınırlamaların geçici olduğunu belirterek, amacın "herkesin ürünlere ulaşabilmesi" olduğunu kaydetti. Marketlerin hem market içi hem de online satışlarda uyguladığı sınırlamalara, zeytinyağı ve kanola yağı da dahil ediliyor. FİYATLAR YÜZDE 10 ARTTI Market uzmanı Ged Futter, müşterilerin yemeklik yağ konusunda birçok alternatife sahip olduğunu vurguladı. Futter, sınırlamalar yoluyla şimdilik ertelenmiş olsa da, önümüzdeki aylarda raflarda ayçiçek yağı bulmanın zorlaşabileceği uyarısında da bulundu. Assosia adlı piyasa inceleme kuruluşunun verilerine göre, Ocak ayından bu yana bir litrelik ayçiçek yağının fiyatı ortalama yüzde 10 artarak 1,26 pound’a yükseldi.
ABD Başkanı Joe Biden, ABD'nin Çin'deki belirli ulusal güvenlik teknoloji ürünleri yatırımlarını yasaklayacak ve bazı yatırım işlemlerinin bildirilmesini gerektirecek kararname çıkardı. Kararname kapsamında, ABD'lilerin yarı iletkenler, kuantum teknolojileri ve belirli yapay zeka sistemleri geliştiren Çinli firmalara yatırımları kısıtlandı
