Son Dakika:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda sunum yaptı. Kavcıoğlu, komisyonda bankanın faaliyetleri hakkında bilgilendirmede bulundu. ENFLASYON VE REZERVLER Şahap Kavcıoğlu, ekonomide yaşanan gelişmelere ilişkin iki önemli açıklama yaptı. Yüzde 20 seviyesine yaklaşan enflasyona dair konuşan Kavcıoğlu, "Enflasyondaki yükseliş, geçici faktörlerden kaynaklanıyor." dedi. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, rezervlere ilişkin ise "Bu hafta açıklanacak rezerv rakamımız 123,5 milyar dolar seviyesine yükselmiştir." ifadesini kullandı. REZERV BİRİKİMİ DEVAM EDECEK Kavcıoğlu, gelecek dönemde Merkez Bankası olarak para politikasının aktarım mekanizmasını kuvvetlendirmek amacıyla rezerv birikiminin devamını amaçladıklarını söyledi. "CARİ İŞLEMLER HESABININ FAZLA VERMESİ BEKLENİYOR" TCMB başkanı, "İhracattaki güçlü artış eğilimi, aşılamadaki kuvvetli ivmenin turizmi canlandırmasıyla yılın geri kalanında cari işlemler hesabının fazla vermesi beklenmektedir." diye konuştu.
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, yılın ilk enflasyon raporu olan "Enflasyon Raporu 2022-I"in tanıtımı amacıyla sunum gerçekleştirdi. Açıklamadan öne çıkan başlıklar şöyle: Son rapordan bugüne dek varyantlara ilişkin risklerin canlı kalması bazı ülkelerde 2022 büyüme görünümünü olumsuz etkiledi. Küresel iktisadi faaliyet üzerindeki risklerin sınırlı olduğunu değerlendiriyoruz, Türkiye'nin dış talep görünümü olumlu seyrini korumaktadır. Doğalgaz fiyatları yüksek seyrediyor. Küresel enflasyonda dikkat çeken artışlar gözleniyor. Dünya genelinde manşet ve çekirdek enflasyon hız kazandı. Enflasyonun etkileri merkez bankaları tarafından yakından takip ediliyor. Gelişmiş ülke merkez bankaları arasındaki söylem ayrışması artıyor. Gelişmekte olan ülkelere portföy girişleri olduğunu gözlemliyoruz. Portföy akımları hala salgın öncesi seviyelere ulaşamadı. Çin dışındaki hisse senedi piyasalarına da girişler olduğu, Türkiye'ye yönelik sermaye girişleri Kasım ayında devam ederken, Aralık ayında çıkış gözlendi. Türkiye'de iktisadi faaliyet 3. çeyrekte kuvvetli seyrini sürdürdü. Türkiye OECD ülkeleri arasında net ihracatın büyümeye en fazla katkı yaptığı ülkeler arasında yer aldı. Aşılamanın hızlanması küresel ekonomideki toparlanma sürecini destekliyor. Dış talebin iktisadi faaliyete katkısı artıyor. Vaka sayılarında artış gözlense de izolasyon tedbirleri küresel ölçekte daha gevşek uygulanıyor. Daha gevşek önlemler turizm faaliyetindeki toparlanma eğiliminin belirginleşmesinde önemli rol oynadı. Kartla harcama verilerine göre salgından daha çok etkilenen hizmet sektörlerinde artış oranlarının daha yüksek olduğunu görüyoruz. Anket verileri firmaların yatırımlarını artırma eğiliminde olduğunu gösteriyor. İlave kapasite ihtiyacının önümüzdeki dönemde de yatırım talebini destekleyecek bir unsur olduğunu değerlendiriyoruz. Uzun vadeli TL finansman imkanları yatırımlar için önemli. "CARİ DENGENİN 2022'DE FAZLA VERECEĞİNİ ÖNGÖRÜYORUZ" Yüksek frekanslı veriler işgücündeki toparlanmanın iktisadi faaliyetle uyumlu görünüm sergilediğini gösteriyor. Önümüzdeki dönemde istihdam artışının devam edeceğini öngörüyoruz. Hizmet gelirleri salgın öncesi seviyelerine ulaştı. Altın ve enerji dışarıda bırakıldığında cari dengedeki iyileşmenin sürdüğünü görüyoruz. Cari dengenin 2022'de fazla vereceğini öngörüyoruz. 4. çeyrekte yıllık kredi büyümesi tarihsel ortalamalara yakınsadı. Ticari kredilerdeki gelişmeyi önemsiyoruz. Yılın son çeyreğinde döviz kuru gelişmeleri enflasyondaki yükselişin en önemli belirleyicilerinden biri oldu. Enflasyondaki yükselişte temel mal, gıda ve enerji grupları öne çıktı. Ertelenen harcamalar üçüncü çeyrekte hızlı bir şekilde gerçekleşti ve iç talep ivmelendi. İç talebin olumlu seyrini koruduğunu gözlemliyoruz. Dış talep olumlu seyrini korudu. Büyümenin daha dengeli bir kompozisyonda gerçekleştiğini değerlendiriyoruz. Döviz kurlarına endeksli fiyatlama davranışları enflasyondaki yükselişin en önemli belirleyicisi oldu. Kur gelişmelerinin ve artış eğilimini koruyan ithalat fiyatlarının yanı sıra tedarik zincirlerindeki aksamalar da üretici fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Navlun fiyatları arz yönlü sorunların sürdüğünü teyit ediyor. "500 BAZ PUAN İNDİRİM YAPTIK" Para politikasının etkilendiği talep unsurları çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının ayrışmasına yönelik analizleri değerlendirdik. Politika faizinde eylül aralık döneminde toplamda 500 baz puan indirim yaptık. Ocak ayında 1 haftalık repo faiz oranını yüzde 14 oranında sabit tutulmasına karar verdik. Orta vadeli tahminler üretilirken başlangıç noktası olarak şimdiki iktisadi görünümü esas aldık. Gıda fiyatlar, küresel büyüme gibi dışsal unsurlar için varsayımlarımızı gözden geçirdik. Uluslararası emtia fiyatları geçtiğimiz rapor döneminde yüksek seyrini korumakla beraber oynak bir seyir izledi. Ham petrol fiyatları aralı kayında düşüş gösterirken ocak ayında Omicron varyantının ektilerinin sınırlı kalacağı beklentisiyle tekrar yükseldi. Ham petrol fiyatlarına ilişkin varsayımlarımız 2022 yılında ortalama 80.4 dolara, 2023 yılında ortalama 74.3 dolara güncellendi. İthalat fiyatlarının genel seviyesine ilişkin varsayımlarımız da yukarı yönlü incelendi. Gıda fiyatları başta döviz kuru olmak üzere tarımsal gelişmeleri dikkate alarak 2022 ve 2023 için yukarı yönlü güncelledik. Küresel enflasyondaki artışa bağlı olarak 2022 yılında finansal koşulların bir önceki öngörülenden daha sıkı olacağını varsaydık. YIL SONU ENFLASYON TAHMİNİ Enflasyon tahmin aralığımızın orta noktaları 2022 sonunda yüzde 23,2, 2023 sonunda yüzde 8,2 ve 2024 sonunda yüzde 5 seviyelerine tekabül etmektedir. O gün (20 Aralık 2021) Merkez Bankası tek kuruş satmadı. Bireyseller, kurumsallar, yurt dışı yaklaşık 2,250 milyar dolar satarak kuru düşürdü.
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun "Enflasyon Raporu 2022-III" sunumu başladı. Kavcıoğlu, jeopolitik riskler ile pandemiden kaynaklanan aksamaların küresel iktisadi faaliyeti olumsuz etkilediğini belirterek, "Enerji fiyatlarındaki yüksek seviyeler ve oynaklık fiyatlar üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir" dedi. Kavcıoğlu ayrıca, "Türkiye ekonomisi 2004 yılından bu yana ilk defa ve üst üste cari fazla vermiştir." ifadelerini kullandı. Kavcıoğlu'nun açıklamalarından öne çıkanlar şöyle: Cari dengemizdeki iyileşme eğilimi devam etmektedir. Türkiye ekonomisi 2004 yılından bu yana ilk defa ve üst üste cari fazla vermiştir. Türkiye ekonomisi üretim, ihracat ve istihdamı artırmayı merkeze alan bir yapısal dönüşüm sürecindedir. Sanayi üretiminde gözlenen artış imalat sanayinin geneline yayıldı. Güçlü ekonomik büyüme kapasite kullanım oranlarına da yansımaktadır. Göstergeler ilave kapasite işaret etmekte ve yatırım talebini desteklemektedir. Enflasyon Nisan raporunda öngördüğümüz patikanın üzerinde kalmıştır. Çekirdek enflasyon göstergeleri ise daha olumlu bir görünüm sergilemektedir. Yılın ikinci çeyreğinde ithalat birim değer endeksi özellikle enerji fiyatlarındaki artışa bağlı yükseldi, enflasyonu yukarı çeken ana etkenlerden biri olmuştur. Küresel enerji piyasalarında Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışma nedeniyle daha belirgin hale gelen arz ve talep dengesizliklerinin ikinci çeyrekte sürmesi enerji fiyatlarına yansımıştır.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi’nin temmuz ayı olağan toplantısında Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile sanayiciler arasında gerilim yaşandı. Toplantıda, İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, alınan tedbirlerle finansman koşullarının sıkılaştığına ve TL ticari kredi faizlerinin yüzde 40 bandını aştığına işaret etti. Bahçıvan, finansman olanaklarında normalleşme sağlanması ve reel sektör gerçeklerine uymayan uygulamaların sona erdirilmesi gerektiğini vurguladı. SÜREÇ DAHA AĞIRLAŞIR İhracat pazarları bozulurken sanayicinin finansman desteğinden mahrum bırakılmaması gerektiğinin altını çizen Bahçıvan, “Merkez Bankası, TL cinsi reeskont kredilerindeki döviz bulundurmaya ve bozdurmaya ilişkin koşullarını esnetmeli. Reeskont kredisi esaslarının belirlendiği tarihten önce doğmuş finansal borçlar için şirketlerin döviz satın alarak ödeme yapabilmesine dair bir istisna getirilmeli” dedi. 1 TRİLYON LİRA NEREDE? Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu Bahçıvan’ın eleştirilerine aynı sertlikte cevap verdi. Yatırım kredilerinin dövize gittiğini belirten Kavcıoğlu, sanayicilere tepki gösterdi. Eximbank’ın uzun süredir sıfır faizli kredi verdiğini kaydeden Kavcıoğlu, “Merkez Bankasını eleştirmek yerine gidin bu parayı kullanın. Kim kullanamazsa takipçisi olacağız. Kaynak var, vade uzatıldı, faiz düşürüldü. 1 trilyon lira verilmiş. Kaynak var ama herkes şikayet ediyor. Nerede bu para? Sanayici yatırım için verilen düşük faizli krediyle döviz alıyor” diye konuştu. LİSTELER ELİMİZDE Enerji faturası 17.8 milyar dolardan 50 milyar dolara çıkarken, firmaların bankacılık kesiminden 55 milyar dolar kredi kullanarak döviz aldığını kaydeden Kavcıoğlu, “Kredilerin nereye gittiğine siz karar verin. Ucuz krediyle döviz alanların listesi var elimizde. Bunu yapmayın” dedi. Kavcıoğlu, banka kredi faizinin yüzde 40’ı aştığı eleştirileri için de “Hiç bir banka yüzde 40 ile para veremez. Biz takipçisi olmaya çalışıyoruz. Ama siz de talep etmeyin. Özel bankalardan yüzde 20-22’nin üzerinde kredi kullanmayın” şeklinde konuştu. NİYE GEÇEN YIL YAPILMADI? 6 ayda 1 trilyon lira kredi kullanıldığını, ancak krediyi alıp yatırım yapmak yerine döviz alındığını ifade eden Kavcıoğlu, konuşmasının devamında sanayiciyi stok yapmakla itham etti. Kavcıoğlu şöyle dedi: “Faizler düşükken iş adamımız bunu farklı kullanıyor. Bunu bankalara yüklemek doğru değil. Alıyor parayı dövize yatırıyor. Bunun elimizde yüzlerce örnekleri var. Korkunç stok yaptılar. Bu kadar stok niye bu sene yapılmış? Sanayici ucuz krediyi bulup yatırım yapacakken fiyatlara yansıtıyor, stok yapıyor. Burada bankalar üzerine düşeni yapacak ama sanayiciler de yarından itibaren stoklarını azaltacak, dövizlerini bozacak. Riskse hepimiz alacağız. Hesapta o kadar döviz tutarsanız bu olmaz.” Stok suçlaması haksızlık olur Erdal Bahçıvan, Kavcıoğlu’nun stok eleştirisine tepki gösterdi. Bahçıvan, “Stok acaba sanayicinin envanterinde niçin duruyor?” diye sordu ve şu açıklamaları yaptı: “Stoku doğru analiz etmezseniz başka yere gider. Kendisini enflasyondan korumak isteyen sanayiciyi de o kapsama sokarsanız tehlikeli bir bakış açısına dönüşür. Stok noktasında hiçbir Türk sanayicisi piyasayı istismar etmek için bunu kullanmamaktadır. Hiçbirimiz stok yapmaktan memnun değiliz. Burada takdire dönecek olan başarımız piyasayı speküle edecek boyuta getirilirse büyük haksızlık olur.”
