Son Dakika:
ENDİŞELER YATIŞTI Aran, şu değerlendirmelerde bulundu: "Çünkü mart ve nisan ayları, her şeyin çok hızlı değiştiği bir dönemdi. O günden bugüne ekonomi politikası yönetimi açısından büyük bir değişikliğin olmadığı, sıkı para politikasının korunması suretiyle risklerin yönetilmesinin amaçlandığı bir dönem yaşadık. Buna aşılama konusundaki olumlu gelişmeler de eşlik etti. Yatırımcı; ekonomik parametrelere bakan, enflasyonda düşüş eğilimi görmeden faiz oranlarını indirmeyen bir Merkez Bankası olduğunu hissetti. 'Merkez Bankası Başkanı değişince acaba para politikasında bir gevşeme olur mu' endişesi yatıştı. Bu önemli bir test süreciydi, bu süreçten geçer not aldığımızı düşünüyorum. Dolayısıyla ben bir güven artışı olduğunu ve ilk adımın gerçekleşmeye başladığını görüyorum. Burada sabırlı duruşun devam etmesi çok önemli." ENFLASYON DÜŞECEK Aran, şu yorumlarda bulundu: "Mevcut duruşumuz bozulmaz devam ederse baz etkisinin de katkısıyla enflasyonu bu yılın sonunda yüzde 16, gelecek sene de yüzde 12-13 seviyelerinde görebiliriz. Beklemeden birtakım kararların alınması durumunda; o noktada artık kimse bir reçete veremez. Bu nedenle bu sınırlı iyileşme kıymetli. Bu fırsatı kaçırmamak gerekiyor." Sene başında, ülke ekonomisinin bu yıl yüzde 3.5 büyüyeceğini öngördüklerini, bu öngörüyü en az yüzde 6 olacak şekilde revize ettiklerini belirten Aran, sene sonunda enflasyonun yüzde 16'ya ineceği beklentisinde olduklarına dikkat çekti. FAİZ İNDİRİMİ İMKANI Bunun Merkez Bankası'na faiz oranlarında indirim imkanı sağlayacağını vurgulayan Aran, "Piyasaların bunu fiyatladığını düşünüyorum. Sürpriz bir şey olmayacak. Bu şekilde faizin indirildiği, piyasayla çatışmayan ve faiz indiriminin kurlarda artışa neden olmadığı bir konjonktürün; hepimize moral vereceğini düşünüyorum. Yüksek faiz ortamından bankalar olarak bizler de şikayetçiyiz" ifadelerini kullandı. HEPİMİZİN MENFAATİ ÜLKENİN KAZANMASI Türkiye'de bir dönem üzerinde çok konuşulan yapısal reformlara dair konuşan Hakan Aran, şunları söyledi: "Politikalarda sabırlı tavır, yapısal reformlara da itibar kazandıracaktır. İzlenen politikaların sonuç vereceğine inanıyorum. Ülkenin kazanamadığı bir yerde, bireysel olarak kazanan birilerinin olacağını sanmıyorum. Hepimizin ortak menfaati, ülkenin kazanmasından geçiyor. Bunun için de her kurum öncelikle kendi üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeli. Zaten her kurum vazifesini layıkıyla yerine getirirse resim kendiliğinden tamamlanır. İş Bankası olarak bu konuda örnek bir davranış sergilediğimize inanıyorum." KRİPTO DÜZENLEMEDE ORTAK ÇALIŞABİLİRİZ Kripto paralara dair de görüşlerini aktaran Aran, bu alana çok hızlı bir şekilde düzenlemeler getirilmesi gerektiğini belirtti. Aran, "Bir banka genel müdürü olarak, mobil bankacılık uygulamalarını doğrudan kodlayan bir insan olarak bu dünyanın karşısında olmam elbette mümkün değil. Uyarı yapmam nedeniyle sanki bunun karşısındaymışım gibi bir algı oluşmasını istemem. Ama insanlar çok fazla düşünmeden, takım tutar gibi davranıyor. Güvenilir bir kurum olarak en azından müşteriyi sahipsiz bırakmamak adına, doğru şekilde ve mevcut düzenlemelerin elverdiği ölçüde bu alana girip, yatırımcıyı güvenli bir alana çekmenin sorumluluğunu hissediyorum. Otoriteyle beraber çalışarak düzenlemeyi peşi sıra getirebiliriz. Bizim için bu dünyada kuralların gerektirdiği şekilde yer almak, 2 aylık bir meseledir." İŞLER AÇILDI, SEKTÖREL GÜVEN YÜKSELDİ Sektörel güven endeksleri yükselişe geçti. Türkiye İstatistik Kurumu'na göre, mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi ağustosta geçen aya kıyasla, hizmet sektöründe yüzde 1.2, perakende ticaret sektöründe yüzde 0.6 ve inşaat sektöründe yüzde 7.1 arttı. Hizmet sektöründe son üç aylık dönemde iş durumu alt endeksi yüzde 3.6 artarak 116 oldu. Perakende ticaret sektöründe son üç aylık dönemde iş hacmi satışlar alt endeksi yüzde 7.9 artarak 121.3 oldu. İnşaatta ise alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi alt endeksi yüzde 5.4 artarak 83 oldu. Gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endeksi de yüzde 8.5 yükselişle 101.8 değerini aldı. İmalat sanayii genelinde kapasite kullanım oranı da (KKO), ağustosta bir önceki aya göre 0.4 puan artarak yüzde 77.1 seviyesine yükseldi. Diğer taraftan Reel Kesim Güven Endeksi ise, ağustosta bir önceki aya göre 0.9 puan azalarak 113.9'a geriledi.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının olumsuz etkilerine rağmen geçen yıl büyüme gösteren sayılı ülkelerden biri olan Türkiye’nin bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 7 büyümesi, hem uluslararası kuruluşları hem de derecelendirme kuruluşlarını şaşırttı. Yılın ikinci çeyreğine ilişkin büyüme tahminlerinin çift haneyi göstermesi, uluslararası kurumların bu yıla ilişkin tahminlerini yukarı yönlü revize etmeye zorluyor. 1,6 PUAN ARTTIRDI İki hafta sonra açıklanacak ikinci çeyrek büyümesine ilişkin beklentiler yüzde 20 civarında olarak ifade ediliyor. Sanayi üretimi, kapasite kullanımı, iç ve dış talepteki artış ile ihracat ve turizm gibi üçlü kalemler, güçlü bir büyümeyi işaret ederken, uluslararası kurumlar tahminlerini yükseltmeye başladı. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye için bu yılki büyüme beklentisini yüzde 6,3’ten yüzde 7,9’a yükseltti. EKONOMİK FAALİYETTE DİRENÇ SÜRÜYOR Türkiye’nin kredi notunu “BB-” ve not görünümünü “durağan” olarak teyit eden Fitch Ratings’in açıklamasında; Türkiye için bu yılki büyüme beklentisinin özellikle yılın birinci çeyreğinde güçlü performansın ardından yüksek devir etkisi ve ekonomik faaliyette devam eden direnç nedeniyle yüzde 6,3’ten yüzde 7,9’a yükseltildiği bildirildi. Bu yılın ikinci yarısında iç talep yavaşlamasının güçlü ihracat ve turizm sektöründeki toparlanma ile dengeleneceğine işaret edilen açıklamada, ülke ekonomisinin 2022’de ise yüzde 3,5 büyümesinin beklendiği aktarıldı. CARİ AÇIK DÜŞER Açıklamada cari açığın daraldığını belirtilerek bu yılın ikinci yarısında turizm gelirlerindeki iyileşmeyle cari açığın 2021’de gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 3’üne gerileyeceği kaydedildi. Türkiye’de politika belirsizliğinin yüksek kalmaya devam ettiği belirtilen açıklamada, olumlu baz etkisi ve yavaşlayan iç talep nedeniyle enflasyonun 2021 yıl sonunda yüzde 16,9’a gerilemesinin beklendiği kaydedildi. Açıklamada, ortalama yıllık enflasyonun gelecek yıl için yüzde 14,6 ve 2023 için yüzde 11,8 olarak tahmin edildiği ifade edildi. YİNE REVİZE EDERLER Geçen yıl Çin ile birlikte büyüme kaydeden sayılı ülkeler arasında yer alan Türkiye, ekonomi yönetiminin attığı adımlar ve aşılamayla hızlı toparlanma beklentileriyle bu yıla ilişkin büyüme tahminlerinin de yeniden gözden geçirilmesini sağladı. İkinci çeyrekteki güçlü büyümenin ayak seslerini duyan Dünya Bankası, OECD, IMF gibi kuruluşların da Türkiye’nin bu yılki büyüme tahminlerini yukarı yönlü revize itmesi bekleniyor. Salgınının olumsuz etkilerine rağmen geçen yıl büyüme gösteren sayılı ülkelerden olan Türkiye ekonomisine ilişkin 2021 yılı büyüme tahminlerini bu yılın ilk çeyreğinde peş peşe revize etmek zorunda kalmışlardı.
Birçok bölgede çıkan orman yangınları nedeniyle yangında kullanılan malzemelere fahiş zam yapan kuruluşlara yönelik inceleme başlatıldı. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, yangın söndürme ekipmanlarında fahiş artış yapanların incelemeye alındığını ve suistimallerin cezasız kalmayacağını açıkladı. Bakan Muş "Yangın söndürme ekipmanlarında (Yangın söndürme topu, yangın tüpü, yangın söndürme kıyafetleri gibi..) fahiş fiyat artışları yapıldığına ilişkin iddialar Bakanlığımızca incelemeye alınmıştır. Ülkemizin yangınlarla mücadele ettiği bu dönemde, çalışmaları sekteye uğratacak olan her türlü suistimal cezasız kalmayacaktır ve fırsatçılar cezalandırılacaktır. Bu çerçevede Bakanlığımız Ticaret İl Müdürlükleri tarafından gerekli denetimlere başlanmıştır." dedi. TÜKDES BAŞKANI: FİYATI YÜKSELEN ÜRÜNLERİ BİLDİRİN TÜKDES Genel Başkanı Süleyman Bakal, AA muhabirine, yangın söndürme topu, eldiven, yangın kremi gibi birçok ürün fiyatının birkaç gün içinde yükseldiğine dikkati çekerek, "Tüketicinin muhakkak konu ile ilgili ihbarı Ticaret Bakanlığı, valilik ya da kaymakamlığa bildirmesi gerekir." dedi. Yaşanan orman yangınlarının tüm vatandaşları derinden üzdüğünü dile getiren Bakal, "Yüreğimizi yakan orman yangınları, birlik, beraberlik ve dayanışmamızı zirveye çıkardı. Yangınların söndürülmesi ve yaraların sarılması için millet ve devlet işbirliği had safhada. Herkes fedakarlıkla elinden gelenin daha fazlasını yapma gayreti içinde. Sanatçılar konser gelirlerini bağışladı, çiftçiler yangından etkilenen hayvanlar için yem ve saman gönderdi. Temennimiz, yangınların en kısa sürede söndürülmesi ve yaraların sarılmasıdır. Yangın şehitlerimize rahmet, gazilerimize acil şifalar diliyorum." diye konuştu.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, yaklaşık 12 milyon emeklinin Kurban Bayramı ikramiyelerinin 13-16 Temmuz tarihleri arasında ödeneceğini söyledi. Emekli ve hak sahiplerinin Kurban Bayramı ikramiyeleri ile birlikte zamlı olarak emekli aylıklarının; SSK emeklileri için 13-14 Temmuz tarihleri arasında, Bağ-Kur emeklileri için de 16 Temmuz’da hesaplara yatırılacağını söyleyen Bilgin, Emekli Sandığı kapsamında olan vatandaşların ise Temmuz ayı farkının, Ağustos aylıklarının ve Kurban Bayramı ikramiyelerinin 15 Temmuz’da birlikte ödeneceği bilgisini verdi. Bakan Bilgin, “Ülke ekonomisinin kalkınmasına katkıda bulunan, üreten ve alın teri döken her bir emeklinin bayram ikramiyesinin hayırlı olmasını diliyorum. Emeklilerimizin ve ailelerinin bayramlarını şimdiden tebrik ediyorum” dedi.
Kamu görevlileri ve emeklilere yapılan zamlar belli oldu. Bu yıl için kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarında yapılan artışlar, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile belirlenmişti. Temmuzdan geçerli olmak üzere kamu görevlileri ile memur emeklilerinin tamamının aylık ve ücretlerinde yüzde 3 artış öngörülmüştü. 2021 yılı ilk 6 aylık döneminde enflasyon yüzde 8,45 gerçekleşti. Bu enflasyon oranından kaynaklı olarak ilave yüzde 5,45 artışla birlikte kamu görevlileri ile memur emeklilerinin aylık ve ücretlerinde temmuzdan geçerli olmak üzere toplamda yüzde 8,45 artış yapıldı. Söz konusu dönemde SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarında da aynı oranda artış sağlandı. Bu çerçevede aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 4 bin 500 liradan 4 bin 881 liraya, en düşük memur emekli aylığı 3 bin 20 liradan 3 bin 276 liraya yükseldi. Kamuda görevli genel müdürün maaşı 16 bin 110 lira, üniversite mezunu memur için 5 bin 243 lira, öğretmen için 6 bin 553 lira, polis memuru için 7 bin 431 lira, uzman doktor için 10 bin 93 lira oldu. (*) Maaş hesaplamalarına, bölgesel ödemeler, ek ders ücreti, vekalet ücreti, döner sermaye ödemesi ve yabancı dil tazminatı gibi ödemeler dahil edilmezken, aile ve çocuk yardımı ödeneği dahil edildi. Aile yardımı ödeneği hesabında, çalışmayan eş ve 2 çocuk (0-6 yaş grubu ve diğer) esas alındı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, mayıs ayına ilişkin kısa çalışma ve işsizlik ödeneği ödemeleriyle ilgili açıklama yaptı. Ödemelerin banka hesaplarına yatırılacağını, IBAN bilgileri bulunmayan veya hatalı olan vatandaşlara da PTT üzerinden ödeme yapılacağını anlatan Bakan Bilgin, "Haziran ayına ilişkin Kısa Çalışma ve İşsizlik Ödeneği ödemelerini 5 Temmuz'da yapıyoruz" dedi.
ABD merkezli çok uluslu bankacılık ve finans hizmetleri şirketi JP Morgan, yayımladığı raporda Türkiye için büyüme tahminini yukarı yönlü güncellediğini belirtti. Bankanın ekonomistleri, Türkiye için 2021 büyüme tahminlerini yüzde 6,1'den 6,8'e revize ettiklerini ifade etti. Raporda, artan aşılama hızının güncellemede etkili olduğunu belirtildi. Güncellemenin büyük oranda kuvvetli iç talebin göz önünde bulundurarak yapıldığının altı çizildi. Merkez Bankası'nın faiz kararının beklentileriyle uyumlu bir şekilde gerçekleştiği vurgulandı. Ekonomistler, ilk faiz indiriminin 100 baz puan ile Eylül ayında gerçekleşmesini beklediklerini de söyledi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, haftalık gösterge repo faizinde piyasa beklentileri doğrultusunda değişikliğe gitmedi. TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısının ardından yapılan açıklamaya göre, haftalık repo faizi yüzde 19,00 olarak kaldı. MERKEZ BANKASI TARAFINDAN YAPILAN AÇIKLAMADA ŞU İFADELER YER ALDI; Para Politikası Kurulu (Kurul), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 19 düzeyinde sabit tutulmasına karar vermiştir. Gelişmiş ülkeler başta olmak üzere dünya genelinde aşılamanın hızlanması küresel ekonomide toparlanma sürecini desteklemektedir. Bununla beraber, emtia fiyatlarındaki artış eğilimi, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerindeki artış uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının yükselmesine yol açmaktadır. Yükselen küresel enflasyon ve enflasyon beklentilerinin uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri önemini korumaktadır. Yurt içi iktisadi faaliyet güçlü seyretmektedir. İkinci çeyrekte, salgın kısıtlamalarına ve finansal koşullardaki sıkılaşmaya bağlı olarak iç talep bir miktar ivme kaybederken, dış talep gücünü korumaktadır. Aşılamanın toplumun geneline yayılarak hızlanması salgından olumsuz etkilenen hizmetler ve turizm sektörlerinin canlanmasına ve iktisadi faaliyetin daha dengeli bir bileşimle sürdürülmesine olanak tanımaktadır. Gerçekleştirilen parasal sıkılaştırmanın etkisiyle krediler ılımlı bir seyir izlemektedir. Bununla birlikte, kredilerin seyri ve kompozisyonu makroekonomik istikrar açısından yakından takip edilmektedir. Emtia fiyatlarındaki yükselişe karşın, ihracattaki güçlü artış eğilimi, kredilerdeki yavaşlama, altın ithalatındaki belirgin gerileme ve aşılamadaki kuvvetli ivmenin turizm faaliyetlerini canlandırmasının cari işlemler dengesinde başlayan iyileşmeyi hızlandırması beklenmektedir. Son dönemde ithalat fiyatları kaynaklı maliyet unsurlarının yanı sıra, talep koşulları, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seviyeler, fiyatlama davranışları ve enflasyon görünümü üzerinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Diğer taraftan, parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı etkileri gözlenmeye başlamıştır. Enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seviyeler dikkate alınarak, Nisan Enflasyon Raporu tahmin patikasındaki belirgin düşüş sağlanana kadar para politikasındaki mevcut sıkı duruş kararlılıkla sürdürülecektir. Bu doğrultuda Kurul, politika faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir. TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar politika faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir. Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin başlaması, döviz rezervlerinin artış eğilimine girmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır. Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve veri odaklı bir çerçevede almaya devam edecektir. "TEMMUZDA MERKEZ BANKASI 100 BAZ PUAN FAİZ İNDİRİMİ YAPAR" İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Sefer Şener, CNN Türk'te Merkez Bankası'nın faiz kararını değerlendirdi; Merkez Bankası beklentileri karşılamış oldu. Piyasanın beklentisi de bu yöndeydi. Bunu gerektirecek birkaç sebep var baktığınızda. Dün açıklanan FED'in faiz kararı. Önceki günlerde açıklanan ECB'nin faiz kararları çok etkili. Çünkü dünyanın tamamında hem enflasyon yükseliyor. Hem de faizler yükseliyor. Merkez Bankası'nın enflasyona vurgu yapması çok önemli. Mayıs ayı enflasyonu 16,59 geldi. İlk defa düşüş eğilimine geçmişti. Merkez Bankası'nın bir sözü çok önemli. O da enflasyonda kalıcı emareler görünene kadar yani düşüşe dair... O zaman faiz düşüşleri gündeme gelir. Merkez Bankası'nın bu kararı almasında 2 etken var. Biri enflasyon etkisi diğeri ise küresel piyasalardaki gelişmeler. Enflasyon noktasında beklenti anketinin 14.50'lerde olması oradaki yıl sonu beklentisinin 15'e yakın bir enflasyonu öngörmesi gerçekleşenin de 16,59 olması önümüzdeki aylarda Merkez Bankası'nın bir faiz indirimine gideceğini görüyoruz. Eğer haziran ayı enflasyon rakamı da mayıstaki gibi ya da biraz daha altında çıkarsa temmuzda Merkez Bankası 100 baz puan faiz indirimi yapacak. Enflasyon önemli Merkez Bankası açısından. Merkez Bankası'nın taahhüdü var. Çünkü Merkez Bankası ben beklenen enflasyonun üzerinde bir reel politika faizi vereceğim diyor. Piyasalara güvence olarak verdi. Bu sözüne devam etmesi gerekiyor. Sözünü Merkez Bankası tutuyor. Enflasyonda kalıcı iyileşmeye kadar değişikliğe Merkez Bankası gitmeyecektir. (Kredilerle ilgili) Tabii faizlerden en çok etkilenen KOBİ ve işletmelerimiz. İş dünyasının talebi faizlerin düşük olması. İş dünyası finansmana erişelim, yatırımlarımızı ve istihdamı artıralım diyorlar. Kredilerde çok yoğun artış yok. Ilımlı artışın devam etmesi gelecek açısından önemli. Şunu diyor Merkez Bankası bu sıkılaştırma devam ettiği için krediler çok hızlı artmıyor. Bundan sonraki süreçte de sıkılaştırma ne zaman gevşetilir, faiz indirimi gelirse o zaman kredilerde artış göreceğiz. Sadece kurum değil bireysel kredilerde de. Merkez Bankası'nın faiz kararı hem tüketici kredilerini hem de işletmelerin finansal kredilerini etkiliyor. Rakamlar olumlu olduğu için son dönemde Merkez Bankası faiz düşüşüyle desteklerse büyüme, cari açıkla ilgili işletmelerin olumlu rakamları konuştuğu döneme gireceğiz.
