Son Dakika:
Rusya-Ukrayna savaşının ilk günlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski'in eşi Olena Zelenska görüştü. Bu görüşmede Zelenska, Emine Erdoğan'a Ukrayna'nın yetimhanelerindeki çocukların durumundan bahsederek Türkiye'nin yardımcı olmasını talep etti. Görüşmenin ardından Emine Erdoğan'ın girişimiyle Ukrayna'daki yetim çocukların savaştan zarar görmemesi için çalışma başlatıldı. Ukrayna'nın Ankara Büyükelçiliği yetkilileri çocukların durumuyla ilgili Dışişleri Bakanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığına bilgi verdi. Türkiye, Ukrayna'daki Türk vatandaşlarının tahliyesi için yoğun çalışma yürütürken aynı zamanda Ukrayna'daki yetim çocukların tahliyesi için de harekete geçti. Bakanlıkların ortak çalışması sonucu ilk etapta Ukrayna'dan tahliye edilen 159'u yetim çocuk, 26'sı bakım personeli 185 kişi Polonya üzerinden Antalya'ya getirildi.
Dolmabahçe'deki masada yer almayan Türkiye, "kolaylaştırıcı diplomasi"yle Rusya ve Ukrayna arasındaki müzakerelerin ilerlemesine önemli katkı sağladı. Her iki tarafın da "yapıcı tarafsızlığına" güvendiği Ankara üç maddede özetlenebilecek bir yol izledi. Rusya ve Ukrayna arasında Dolmabahçe'deki teknik müzakerelerde sağlanan ilerlemenin ardından liderlerin görüşmesi için kapı aralandı. Her iki heyetin temsilcileri Rusya Devlet Başkanı Putin ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski arasında bir zirve toplantısı gerçekleşmesinin prensipte mümkün olduğu mesajı vermeleri üzerine gözler gelecek adımlara çevrildi. ADIM ADIM LİDERLER ZİRVESİNE Dolmabahçe'deki masada yer almayan Türkiye, "kolaylaştırıcı diplomasi"yle Rusya ve Ukrayna arasındaki müzakerelerin ilerlemesine önemli katkı sağladı. Yeni Şafak'ın haberine göre, Her iki tarafın da "yapıcı tarafsızlığına" güvendiği Ankara, üç maddede özetlenebilecek bir yol izledi. YÜZ YÜZE GÖRÜŞME Rusya ve Ukrayna arasındaki görüşmelerde masaya gelen 6 konu olduğu biliniyor. Türkiye, tarafların bazı maddelerde birbirlerine yaklaştığını görünce hızlıca devreye girerek yüz yüze görüşmelerin yeniden başlamasını teşvik etti. ÖNCELİKLİ KONULAR Tarafların henüz uzlaşmadığı ama öncelik verdiği talepler vardı. Rusya, Ukrayna'nın tarafsızlığından yani NATO'ya girmemesinden ve nükleer silah üretmemesinden emin olmak istiyordu. Ukrayna ise güvenlik garantileri istiyordu. Türkiye kolaylaştırıcı diplomasiyle ağırlıklı olarak bu konuların masaya gelmesini sağladı. Kırım ve Donbas gibi "zorlu" konular ise masaya gelmedi ve liderlere bırakıldı. Bu da liderler zirvesi ihtimalini güçlendirdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da liderler masasına taşınması istenen sürecin yol haritasını, "iki ülke dışişleri bakanlarının bir araya gelerek ortak anlayışa son şeklini vermeleri ardından iki ülke Cumhurbaşkanlarının bir araya gelmeleri" olarak duyurdu. Önümüzdeki süreçte tarafların yaklaşımları alınarak arabuluculuk için mekik diplomasisinin startı verilecek. Bu doğrultuda Çavuşoğlu'nun Rus ve Ukraynalı muhataplarıyla yapacağı görüşmelerde yol haritasının şekillenmesi bekleniyor. PUTİN İÇİN ONURLU ÇIKIŞ BEKLENTİSİ Zelenski'nin olumlu karşıladığı liderler görüşmesi önerisi karşısında Putin, teknik müzakerelerden sonuç alınmasını şart koşmuştu. Dolmabahçe'de bir güven anlaşması zemini hazırlanmasının ardından liderler görüşmesi için gözler Putin'de. Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Liderler Zirvesi sonrası Putin'e "onurlu çıkış" önermiş ve barış masasını kuran olarak anılması mesajını vermişti. İKİ HAFTALIK SÜREÇ KRİTİK Ankara, önümüzdeki sürece ilişkin ihtiyatlı iyimserliğini koruyor. Diplomatik kaynaklara göre, henüz liderler masasının kurulup kurulamayacağı belirsizliğini korusa da böyle bir ihtimalin doğmuş olmasını dahi önemli bir ileri adım. Bu konuda nihai kararı ise tarafların vereceğine işaret ediliyor. Bu doğrultuda teknik görüşmelerin devam etmesi için konulan 2 haftalık süre, barış ve ateşkesin tesisinde kritik önemde olacak.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Almanya Federal Şansölyesi’nin Dış Politika Danışmanı Jens Plötner, İsveç Dışişleri Bakanlığı Devlet Sekreteri Robert Rydberg, Finlandiya Cumhurbaşkanı’nın Başdanışmanı Petri Hakkarainen, Birleşik Krallık Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Lovegrove ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’la talepleri üzerine telefon görüşmesi gerçekleştirdi. "KAYGILARIMIZIN GİDERİLMESİNE YÖNELİK SOMUT ADIM ATILMALI" İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik başvuruları bağlamında, Türkiye’nin ulusal güvenlik kaygılarının giderilmesine yönelik somut adımların atılması beklentisi muhataplara iletildi. Türkiye’nin beklentilerinin karşılanmaması durumunda sürecin ilerlemesinin söz konusu olmayacağının altı çizildi. Görüşmelerde ayrıca, terör örgütü PKK/PYD/YPG ile FETÖ mensuplarının NATO üyesi ve diğer ülkelerdeki mevcudiyetine müsaade edilmesinin kabul edilemez olduğu vurgulandı. Terör örgütleri arasında ayrım yapılmaması ve terörün her türüne karşı birlik ve dayanışma ruhu içinde mücadele edilmesi gerektiği ifade edildi. "SAVUNMADAKİ HAKSIZ KISITLAMALAR KALKMALI" Savunma sanayii alanındaki haksız ihracat kısıtlamalarının kaldırılması ve müttefiklerin birbirine yaptırım uygulamaması konusunda Türkiye’nin ilkesel duruşu ve beklentisi dile getirildi. Ukrayna savaşının diplomasi ve müzakere yoluyla sona erdirilmesi ve özellikle gıda güvenliğine yönelik tehditlerin ortadan kaldırılması için atılabilecek adımlar ele alındı.
Hükûmet’in, düzensiz göçmenle mücadele kapsamında uyguladığı dört ayaklı strateji sonuç verdi. Bugüne kadar 2 milyon 626 bin 295 mültecinin sınırdan geçerek Türkiye’ye gelmesi engellendi. İşte dört ayaklı stratejinin ayrıntıları: DİPLOMATİK TEMAS Dört ayaklı stratejinin ilk ayağını, sorunun kaynağı olan ülkede, Türkiye’nin diplomatik girişimleriyle olayların çözüme ulaştırılması için atılması planlanan adımlar oluşturuyor. Bu konuda Afganistan ve Ukrayna örnek gösterilirken, siyasi sorunların çözülmesine yönelik destek girişimlerinin yanı sıra, TİKA ve Kızılay gibi kurumlar aracılığıyla gönderilen insani yardımlar etkili oluyor. SINIR GÜVENLİĞİ Van, Iğdır ve Ağrı gibi kritik illerdeki sınırlarda duvarların bu yıl sonuna kadar tamamlanması düzensiz göçü önlemede yüzde 90’ın üzerinde bir katkı sağlayacak. Ayrıca, Van’a yaklaşık 1.000 Polis Özel Harekât ve 1.080 Jandarma personeli takviyesinin yanı sıra, Van Gölü’ne de Sahil Güvenlik personeli gönderildi. Bu unsurlar,termal kamera, gece görüş cihazları ve optik kuleler gibi teknolojiyle desteklenecek. Böylelikle İran sınır güvenliği sağlanmış olacak. GÖÇ ROTALARI 12 vali koordinatör olarak görevlendirildi, göç rotaları ile güzergâhlar oluşturuldu ve buralara güvenlik birimleri yerleştirildi. Bu sayede, 39 bin 314 organizatör ve 1 milyon 246 bin 376 göçmen yakalandı. SINIR DIŞI Bu stratejinin dördüncü ayağını da yakalananların sınır dışı edilmesi oluşturuyor. Bu yıl 110 bin 968 kişi yakalanırken, bunların 35 bini sınır dışı edildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. "UKRAYNA'DAKİ TAHILIN GÜVENLİ ŞEKİLDE ÇIKARILMASI GEREKİYOR" Görüşmede, savunma sanayii işbirliği başta olmak üzere Türkiye-Birleşik Krallık ilişkileri ve Rusya-Ukrayna savaşı dahil bölgesel konular ele alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, Ukrayna’daki tahılın güvenli şekilde ülkeden çıkarılması için mutlaka çözüm bulunması gerektiğini belirtti. ESTONYA BAŞBAKANI İLE DE GÖRÜŞTÜ İletişim Başkanlığı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Estonya Başbakanı Kaja Kallas ile telefonda görüştüğünü duyurdu. Görüşmede, Türkiye-Estonya ilişkileri ve Rusya-Ukrayna savaşı dahil bölgesel konular ele alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, Ukrayna ve Rusya’yı müzakerelere dönmeye teşvik ettiklerini, savaşın insani alanda yol açtığı olumsuzlukların azaltılabilmesi için de girişimlerine devam ettiklerini aktardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, küresel gıda krizinin önüne geçme noktasında etken olacak Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden ihracı için Birleşmiş Milletler’le birlikte müşterek gayret içerisinde olduklarını vurguladı.
Erdoğan, geçen hafta İspanya'nın başkenti Madrid'de düzenlenen NATO Liderler Zirvesi'nde, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği başvurusu ve Zirve gündemi dolayısıyla yoğun diplomasi trafiği yürüttü. Zirve kapsamında Erdoğan ile Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in 3 saatlik görüşmesi sonrası üçlü muhtıra imzalandı. İsveç ve Finlandiya liderleri, Türkiye'nin kaygılarını giderecek adımları atmayı taahhüt etti. Erdoğan, ayrıca ABD Başkanı Joe Biden, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Hollanda Başbakanı Mark Rutte ve Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Werner Iohannis ile ikili görüşme gerçekleştirdi. İspanya'daki yoğun temaslarının ardından Türkiye'ye dönen Erdoğan, diplomasi trafiğine ara vermedi. Erdoğan, salı günü İtalya Başbakanı Mario Draghi'yi Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde ağırladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İtalya Başbakanı Draghi, Türkiye-İtalya Hükümetlerarası Zirve Oturumu'na başkanlık etti. Oturumun ardından Türkiye ve İtalya arasında savunma sanayi, afet ve acil durum yönetimi, sürdürülebilir kalkınma, bilim ve teknoloji alanları başta olmak üzere çeşitli alanlarda 9 anlaşma imzalandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan dün de Türkiye'ye resmi ziyarette bulunan Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'la görüştü. Mahmud ile baş başa ve heyetler arası gerçekleştiren görüşmelerde ikili ilişkiler ele alındı, "Ayni Hibe Desteği Anlaşması"na imza atıldı. Erdoğan, Mahmud ile ortak basın toplantısında, "Türkiye olarak kazan-kazan ve eşit ortaklık temelinde Afrika'daki tüm kardeşlerimizle iş birliğimizi artırmaya gayret ediyoruz. Kıta ile ilişkilerimizi geliştirerek sürdürme noktasında kararlıyız. Son 10 yılda Somali'ye yaptığımız insani ve kalkınma yardımlarının tutarı 1 milyar doları aştı." ifadelerini kullandı. DİPLOMASİ TRAFİĞİ MALEZYA İLE DEVAM EDECEK Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Ankara'da bu hafta konuk edeceği üçüncü lider ise Malezya Başbakanı İsmail Sabri Yakup olacak. Erdoğan, Türkiye'ye 4 günlük resmi ziyaret gerçekleştirecek Yakup'u bugün Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde ağırlayacak. Görüşmelerde, iki ülke arasında geniş, kapsamlı ve yakın ilişkileri daha da geliştirme, ekonomik bağları güçlendirmenin yanı sıra havacılık ve savunma sanayisindeki iş birliğini ilerletmeye ilişkin görüş alışverişinde bulunulacak. TÜRKİYE KÜRESEL GIDA GÜVENLİĞİ İÇİN DE ÇALIŞMALARINI SÜRDÜRÜYOR Türkiye, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle Ukrayna limanlarında bekleyen tahıl yüklü gemilerin Karadeniz'de açılacak güvenli koridorla ihtiyaç duyan ülkelere ulaştırılması için de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın liderliğinde çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda, Türkiye'nin arabuluculuğunda Ukrayna ve Rusya heyetleriyle yapılan görüşmeler de devam ediyor. Türk ve Ukrayna askeri heyetleri, 4 Temmuz Pazartesi günü Milli Savunma Bakanlığında bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıda krizin aşılması için atılacak adımlar masaya yatırıldı. Tahıl krizi, Erdoğan'ın İtalya Başbakanı Draghi'yle görüşmesinde de gündeme geldi. Erdoğan, iki liderin ortak basın toplantısında Karadeniz'de bir tahıl koridoru açılması çabalarıyla ilgili önemli bir mesaj vererek, "Bir hafta 10 gün içerisinde görüşmelerimizi yoğunlaştırıp neticeye ulaşmaya çalışacağız." dedi. Konuyla ilgili gerek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gerek Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'in yaklaşımlarının önem taşıdığını belirten Erdoğan, görüşmeleri Birleşmiş Milletler çatısı altında Genel Sekreter Antonio Guterres ile de görüşmek suretiyle devam ettirmek istediklerini söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Dünya Göçebe Oyunları Açılış Etkinliklerinde konuştu. Açıklamadan öne çıkan başlıklar şöyle: Ülkemizin mavi incisi İznik'ten spora, sanata, kültüre ortak geleceğimize gönül veren tüm kardeşlerime selamlarımı gönderiyorum. Göçebe Oyunları'nın ilki 2014'te Kırgızistan'da yapılmıştı. Sonraki iki oyun 2016 ve 2018'de Kırgızistan ev sahipliğinde düzenlendi. Her 2 yılda bir düzenlenen oyunların 4.sünde İznik'teyiz. 2020 yılında gerçekleştirilecekti. Ülkemizi de etkileyen Covid -19 salgını nedeniyle ertelemek zorunda kaldık. İnsan toplulukları, binlerce yıl boyunca bulundukları yerden ayrılarak yeni hayat aramışlardır. Sürekli veya mevsime göre değiştirerek, hayatlarını sürdüren topluluklar da vardır. Bu yolculuklarda birbirini etkilemişlerdir. Bugün hala kültürün ve insani ilişkilerin taşıyıcısı göçlerdir. "GÖÇEBE KÜLTÜRÜNÜN YİTİP GİTMESİNE RIZA GÖSTEREMEYİZ" İnsanlığın binlerce yılına damga vuran kültürünün yitip gitmesine rıza gösteremeyiz. Göçebe kültürünün yaşatılmasında fayda görüyoruz. İstiklalimizin güvencesi olarak Toros dağlarında dumanı tüten yörük çadırını ifade ediyoruz. Pek çok deneyimi gençlerimize ve misafirlerimize yaşatacak olan oyunları düzenleyenleri tebrik ediyorum. Katılımcılara başarılar diliyorum. Dostlarımıza da teşekkür ediyorum. Bölgemizin krizlerle kavrulduğu bu dönemde, barışı yardımlaşmayı esas olan bu oyunları özgür bir işbirliği platformu olduğuna inanıyorum. Oyunlara katılan ülkelerle kurduğumuz münasebetlerin yeni bir kültürel diplomasi kapısı açacağını düşünüyorum. 102 ülkeden, 3 binden fazla sporcunun katılması bu umudumuzu yeşertiyor. Gastronomi programlarında 20 ayrı ülkenin mutfak lezzetleri katılımcılarla kavuşacak. Barışı ve dayanışmayı esas alan bu oyunlar hepimize kültürel diplomasi kapısı açacak. Bu oyunlar için her türlü katkıyı yapmaya hazırız.
Yeni Şafak yazarı Süleyman Seyfi Öğün, dünyada sistem belirleyicilerin yeni rotasını özetlediği yazısında, “Türkiye’nin burada doğrudan yeri yok. Türkiye’ye biçilen rol konumsal olarak BK’ın, Karadeniz ve Hazar üzerinden Asya’nın derinliklerine; yâni Türkistan’a taşıyacak hat üzerinde. Bu hat son derecede kritik. Rusya ile Hindistan’ın arasına giriyor. Dahası Çin’e bitişiyor. Hâsılı Türkiye’yi Karadeniz ve Hazar üzerinden oyuna sokmak istiyorlar. İlk adımı Türkiye’yi ekonomik olarak görece rahatlatmak olarak attılar. Bu Körfez sermâyesi(?) üzerinden sağlamış görünüyor. Sıra ikinci merhalede. Karadeniz’de Türkiye’yi Rusya’nın karşına, Ukrayna’nın yanına yerleştirmek. Tırmanan tahıl krizi, Karadeniz’in mayınlı bir hâle gelmesi, Rusya’nın keskin açıklamaları; ama en mühimi soğuklaşan Türk-Rus ilişkileri buna işâret ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
