Son Dakika:
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas'ın açıklamaları şöyle; * Kabil havalimanındaki durum daha da kaotik bir hal alıyor. * ABD, Türkiye ve Taliban ile Kabil havalimanını nasıl çalışır durumda tutacağımızı görüşüyoruz. * Kabil havalimanı sadece güvenliğin sağlanması durumunda 31 Ağustos sonrası açık kalacak. * Kabil havalimanından tahliyelerin G7 tarafından koordine edilmesi önemli. * G7 ülkelerinin Afganistan'dan gelen göçmenler konusunun nasıl çözümleneceğini konuşması lazım.
Taliban'ın Afganistan'da yönetimi ele geçirmesinin ardından tahliye işlemlerinin sürdüğü Kabil Havaalanı'nda patlama oldu. Ölü ve yaralı sayısına ilişkin henüz bilgi yok.
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Afganistan'dan tahliye edilen yaklaşık 120 bin kişiden yüzde 77'sinin Özel Göçmen Vizesine başvurmaya hak kazanan Afganlar olduğunu açıkladı. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Beyaz Saray'da düzenlediği günlük basın toplantısında, Afganistan'daki son gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Afganistan'da hala tahliye edilemeyen kişiler için girişimlerini sürdürdüklerini belirten Psaki, "Tahliye edilenlerden yüzde 77'si, Özel Göçmen Vizesi (SIV) almaya hak kazanan Afganlardı" ifadesini kullandı. KABİL HAVALİMANI İÇİN TÜRKİYE VE KATAR VURGUSU Psaki, çok konuşmamış olsalar da Afganistan'daki tahliyelerde uçaklardan başka yollara da başvurduklarına işaret ederek, bazı durumlarda helikopterlerle insan taşıdıklarını ancak güvenlik gerekçesiyle bunları açıklamadıklarını söyledi. Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nın tahliyeler için tekrar işletmeye açılması yönünde çalışmalarını sürdürdüklerinin altını çizen Psaki, "Havalimanının tekrar faaliyete geçmesi için çalışıyoruz, havalimanının sivil kısmının açılması için Türk ve Katarlı ortaklarımız ile çalışıyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Bakan ayrıca, havaalanını mümkün olan en kısa sürede yeniden faaliyete geçirmek için Taliban ile birlikte çalıştıklarını söyledi. El Sani, Katar'da bulunan İngiliz mevkidaşı Dominic Raab ile yaptıkları görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. "Karzai Havaalanının yeniden açılması için çok çalışıyoruz" Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'yla ilgili değerlendirme sürecinde olduklarını kaydeden el Sani, "Çok çalışıyoruz" diyerek, havalimanının mümkün olan en kısa sürede yeniden çalışır hale gelmesine ilişkin iyimser olduklarını dile getirdi. Bakan ayrıca, "Umarım önümüzdeki birkaç gün içinde iyi haberler verebiliriz" ifadelerini kullandı. El Sani, Katar'ın, Afganistan'da uluslararası uzlaşının sağlanması için çaba sarf etmeyi sürdürdüğünü ve Afgan taraflar arasında tarafsız ara bulucu rolünün devam ettiğini vurguladı. Havaalanı, altyapısının büyük bir kısmında oluşan tahribat nedeniyle hizmet dışı. İngiltere: Öngörülebilir gelecekte Taliban'ı tanımayacağız ancak diyaloğa açığız İngiltere Dışişleri Bakanı Raab ise ülkesi ile uluslararası ortakların, Afganistan'daki durumu Katar'la görüşmeye devam ettiğini söyledi. Raab, İngiltere'nin Taliban'ı tanıma ihtimaline ilişkin soruya ise, "Öngörülebilir gelecekte Taliban'ı tanımayacağız ancak diyaloğa açığız" ifadesiyle cevap verdi. Taliban'ın kapsamlı bir hükümet kurma konusundaki taahhütlerine bağlı kalması gerektiğini belirten Raab, Taliban'ın sözleriyle değil eylemleriyle değerlendirileceğini kaydetti. Katar'ın Afganistan'dan tahliye krizi sırasında olağanüstü çaba sarf ettiğini vurgulayan Raab ayrıca ülkesi için önceliğin İngiliz vatandaşlarına güvenli bir geçit oluşturmak olduğunu vurguladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, NTV canlı yayınında gündeme dair önemli açıklamalarda bulundu. Çavuşoğlu'nun açıklamalarından satır başlıkları şöyle: Afganistan’da Taliban’ın hükümet kurma çalışmaları var. Taliban Pençşir hariç bölgeye hakim oldu. Buradaki çatışmaların iç savaşa neden olmamasını umuyoruz. Ülkede ekonomik sıkıntı ve açlık var. BM’in gıda stokunun bitmek üzere olduğunu görüyoruz. Bizim de Kızılay’ımız bölgeye yardımlarını yapıyor. Bölgede terör sorunu da var. DAEŞ Horasan orada. Kabil Havalimanı ile ilgili Katar ve ABD ile birlikte çalışıyoruz. AFGANİSTAN HAVALİMANI "Şu anda havalimanına uçaklar inip kalkabiliyor. Bazı uçuşlar yenden başladı. Bazı ülkelerin vatandaşları orada kaldı. Bizim de orada vatandaşlarımız var. Bin 400’den fazla kişiyi tahliye ettik. Bin 60 tanesi bizim vatandaşımız. Sonuçta Kabil Havalimanı yeniden uluslararası uçuşlara açılabilir, pist yenilenebilir, terminal yenilenebilir. Şu an orada 19 teknisyenimiz çalışmalarını sürdürüyor. Ama en önemli konu güvenliği kim sağlayacak? Güvenliği havalimanı dışında Taliban sağlayabilir ancak içerde uluslararası toplumun güvenebileceği bir güvenlik şirketi ya da bir ya da iki devlet sağlamalı. Askeri güç istenmiyorsa, bu işi yapan şirketler var. Orada güvenlik sağlanmalı. Uçaklar uçmak istese bile sigorta şirketleri izin vermez. AFGANİSTAN’DA TÜRKİYE’NİN KONUMU Biz Afganistan’a çok yatırım yaptık, eğitimine yatırım yaptık. Kadınlara çocuklara yatırım yaptık. Sonuçta bizim Afganistan gibi bir ülkeden tamamen çıkmamız yanlış bir karar olur. Birçok ülke büyükelçiliğini geri çekerken, biz de ayrılsaydık doğru olmazdı. Biz ‘her şeyi yönetelim’ demiyoruz, ‘bağlarımızı koparmayalım’ diyoruz. TÜRKİYE TALİBAN'I TANIYACAK MI? Bu konuda aceleci olmamak gerekir. Dünyanın da acele etmemesi gerekiyor. Burada dengeli hareket etmek gerekiyor. Biz Türkiye olarak bu şekilde hareket ediyoruz. Hükümetin kapsayıcı olması gerekiyor. Hükümette sadece Taliban olursa, diğer etnik gruplardan insanlar olmazsa olmaz. Kadınlara yer verilmesi gerekiyor. Sonuçta yarın bir kriz olduğu zaman ülkenin iç savaşa sürüklenmemesi için kapsayıcı bir hükümet gerekir, tüm dünyanın kabul etmesi için de kapsayıcı olması gerekir. Biz bu düşüncelerimizi Taliban’a da doğrudan iletiyoruz. Şu ana kadar atanan kişiler sadece Taliban’a yakın kişiler. Şartlara ve gelişmelere göre hareket edeceğiz” dedi. Hükümet kurma talebine Türkiye’nin davet edildiği sorusuna Çavuşoğlu, “Şu anda bir tutumumuz yok, hükümet kurulmadı ve bize bir davet gelmedi” dedi.
New York Times, Afganistan'ın başkenti Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı yakınlarında ABD'nin bir insansız hava aracıyla (İHA) gerçekleştirdiği hava saldırısıyla ilgili kamera kayıtları üzerine yaptığı araştırmada, hedef alınan Zemari Ahmadi'nin DEAŞ'a çalışmadığı ve de iddia edildiği gibi aracında patlayıcı taşımadığı sonucuna vardı. Araştırmanın detaylarının verildiği analiz yazısında, ABD askeri yetkililerinin saldırı düzenledikleri aracı kullanan kişinin kimliğini bilmediklerini kabul ettiğine, 43 yaşındaki Ahmadi'nin araca yüklediği ağır malzemenin "patlayıcı olabileceği" sonucuna varıldığına, ellerinde bu konuda kesin bir bilginin bulunmadığına dikkat çekildi. Hava saldırısında ölen Ahmadi, ABD yardım kuruluşu çalışanı çıktı Kamera kayıtlarının incelenmesi sonucu, ABD'nin DEAŞ üyesi olduğunu iddia ettiği Zemari Ahmadi'nin California merkezli bir yardım ve lobi grubu olan Nutrition and Education Internatinal (NEI) isimli kuruluşta elektrik mühendisi olarak çalıştığı anlaşıldı. Kayıtlarda, saldırı günü Ahmadi'nin iş arkadaşları ile Kabil'de Taliban'ın kontrolü altındaki bir parkta bulunan mültecilere gıda yardımı dağıttığı ve öğleden sonra aracıyla arkadaşlarını aldığı yere bırakarak evine döndüğü tespit edildi. Ahmadi'nin iş arkadaşlarını bıraktığı noktada yanında getirdiği bidonlara su doldurarak araca yüklemesi, ABD'ye ait İHA kamera görüntülerinde "patlayıcı" olarak algılandı. NEI çalışanının evinin bahçesine giriş yaptığı sırada ABD'nin hava saldırısı sonucu hayatını kaybettiği saldırıda, aynı aileden 7'si çocuk olmak üzere 10 sivilin öldürüldüğü bildirildi. Bidonlara su doldurduğu görüntü kaydı ortaya çıktı New York Times, ABD askeri yetkililerin patlayıcı taşıdığı iddiasıyla öldürdüğü Afgan vatandaşı Ahmadi'nin, su akmayan evindeki ailesine götürmek üzere beyaz aracının bagajında taşıdığı bidonlara su doldururken kaydedilen görüntülerini yayınladı. Videonun devamında, Ahmadi'nin yıllardır üyesi olduğu yardım kuruluşu NEI'nin merkezindeki çalışma görüntüleri de yer aldı. Ayrıca, ABD'nin iddia ettiğinin aksine, uzmanlar tarafından incelenen video ve fotoğraflarda vurulan araçta ikinci bir patlamanın izine rastlanmaması, patlayıcı madde taşımadığına delil olarak gösterildi. ABD Afganistan topraklarını terk ederken 29 Ağustos 2021 günü Kabil'de "DEAŞ’ın Afganistan kolu DEAŞ/H unsurlarına ait olduğu ve Kabil'deki havalimanına saldırı düzenleyeceği" iddiasıyla, saatlerce havadan takip ettiği bir aracı vurduğunu duyurmuştu.
İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Gazze'den İsrail'e atılan roketlere karşılık savaş uçaklarının Hamas'a ait noktaları vurduğunu kaydetti. Adraee, hedef alınan noktalar arasında makineli tüfeklerin ateşlenmesi için kullanılan bir yapı, bir eğitim tesisi, silah deposu ve tünel yapımında kullanılan çimentoların olduğu askeri bir binanın yer aldığını ifade etti. Görgü tanıklarından alınan bilgiye göre ise İsrail savaş uçakları, Gazze'nin kuzeyi, orta kesimdeki Deyr el-Belah kenti ve güneydeki Han Yunus olmak üzere 3 noktaya hava saldırısı düzenledi. Saldırıda can kaybı yaşanıp yaşanmadığına ilişkin açıklama yapılmadı. İsrail, dün akşam, Gazze'den atılan bir roketin imha edildiğini duyurmuştu. Katar Gazze'yi Yeniden İmar Komitesi Başkanı Muhammed el-İmadi, 6 Eylül'de, "Gece Kargaşası" adı altında düzenlenen gösterilerin ardından Gazze Şeridi'nde yeniden sükunetin sağlanması için anlaşmaya varıldığını duyurmuştu. İsrail, mayıs ayında Gazze'ye düzenlediği saldırılarla eş zamanlı olarak temel insani malzemelerin girişini de engellemişti. Sınır kapılarındaki bu durum, ateşkes sağlanmasına rağmen düzelmemişti. Kendilerine "Gece Kargaşa Birimi" adını veren Filistinli gençler de bir haftadır, ablukayı protesto etmek ve Yahudi yerleşimleri ile İsrail askerlerini rahatsız etmek amacıyla geç saatlerde çeşitli bölgelerdeki sınır şeritlerinde araç lastiği yakıp ses bombası atıyordu.
Associated Press Haber Ajansı, Planet Labs şirketine ait uydu görüntülerinde, hava üssünde pistin hemen güneybatısında, 1 kilometrekarelik bir alanda konuşlu bazı Patriot bataryalarının ve Terminal Yüksek İrtifa Alan Savuna Sistemi'nin (THAAD), ağustos ayının sonlarından itibaren boşaltıldığını belirtti. THAAD sistemi balistik füzeleri Patriot füzelerine göre daha yüksek bir irtifada yok etme kapasitesine sahip. AP, Hava Üssü'ndeki faaliyetler ve araç hareketlerinin devam ettiğine dikkat çekti. Ancak cuma günü alınan yüksek çözünürlüklü görüntülerin analizlerinde bataryaların boş oldukları ortaya çıktı. AP'ye göre, Suudi Arabistan'daki ABD hava savunma sistemlerinin başka bölgelere konuşlandırılması söylentileri aylardır Washington'da dolaşıyordu. Bunun nedeni ise Çin ve Rusya gibi küresel aktörlerle karşı karşıya gelme riskinin artması. ABD'nin bu hamlesi, Husilerin Suudi Arabistan'ın Abha kentindeki havalimanına yönelik saldırısında 8 kişinin yaralanmasının ardından geldi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, AP'nin konuyla ilgili sorusuna yanıtında, Washington'un Suudi Arabistan'daki bazı hava savunma ekipmanlarının yeniden konuşlandırıldığını kabul etti. Ancak ABD'nin Orta Doğu müttefiklerine "geniş ve derin" bağlılığının altını çizdi. Kirby, "Savunma Bakanlığımız, ABD'nin ulusal çıkarlarını ve bölgesel ortaklıklarımızı desteklemek için Orta Doğu'da binlerce askerimizi ve en gelişmiş hava gücümüz ve deniz kabiliyetlerimizden oluşan güçlü imkanlarımızı bulunduruyoruz" ifadelerini kullandı. ABD'nin hava savunma sistemlerini ülkeden çekmesini kabul eden Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ise bu adımın ortak mutabakatlar sonucunda gerçekleştirildiğini söyledi. Bakanlık, Suudi Arabistan'ın kara, hava ve deniz sahalarını savunmaya muktedir olduğunu vurguladı. Prens Sultan Hava Üssü, 2019'da ülkedeki petrol üretim alt yapısına büyük hasar veren füze ve drone saldırılarının ardından binlerce ABD askerine ev sahipliği yapmıştı. Yemen'deki İran destekli Husiler bu saldırıları üstlense de bazı uzman analizleri ve saldırı bölgelerinden toplanan füze kalıntıları, saldırıların doğrudan İran tarafından düzenlendiğine işaret etmişti.
